Hoofdstuk 13 - Hypolipemiërende Farmaca Flashcards
Lipiden
- Worden in plasma vervoerd als lipoproteïne
* Lipoproteïnen kunnen onderverdeeld worden in 4 klassen: 1) chylomicronen, 2) VLDL, 3) LDL, 4) HDL
Chylomicronen
- Transporteren triglyceriden en cholesterol vanuit GI-tractus naar de weefsels
- Lipoproteïnelipase splitst triglyceriden in glycerol en vrije vetzuren –> worden opgenomen in spieren en vetweefsel
- Overschot wordt in de lever opgenomen –> cholesterol wordt: 1) opgestapeld, gesecreteerd in de gal en geoxideerd tot galzuren, of 2) geoxideerd, of 3) wordt overgebracht naar VLDL
VLDL
- Transporteren het cholesterol samen met nieuw gesynthetiseerde triglyceriden naar de weefsels
- De triglyceriden worden heiruit verwijderd door lipase
- Overschot is LDL
LDL
- Bevatten een hoog gehalte aan cholesterol waarvan een deel opgenomen wordt door weefsels en een deel door de lever via endocytose met tussenkomst van specifieke receptoren voor LDL
HDL
Nemen cholesterol ten gevolge van celturnover op vanuit de weefsels en transporteren dit naar VLDL en LDL
Dyslipidemie
- Stoornissen in het lipidenmetabolisme
- Primair –> genetisch bepaald en worden onderverdeeld in 6 fenotypes afhankelijk van welk type lipoproteïne gestegen is
- Secundair –> in aansluiting op een veralgemeende aandoening
Risico ischemisch hartziekte (HDL/LDL)
Het risico wordt groter wanneer de LDL-concentratie groter is en de HDL-concentratie kleiner
infarct bij atherosclerose
De fibreuze kap wordt dunner en dunner en kan ruptureren –> trombus met al dan niet volledige occlusie van het lumen in het bloedvat (zuurstoftoevoer wordt volledig onderbroken)
Lipidenverlagende farmaca
- Remmers van het HMG-CoA reductase
- Fibraten
- Remmers van cholesterolopname
- Acipimox: analoog van nicotinezuur met langere werkingsduur
- Visoliederivaten: omega-3-vetzuur ethylesters
HMG-CoA reductase
- Belangrijkste rate-limiting enzym
- Katalyseert de omzetting van HMG-CoA naar mevalonzuur
- Wordt geremd door de statines (simvastatine!)
Statines / Simvastatine
- Specifieke, reversibele en competitieve inhibitoren
- Remmen de de novo synthese van cholesterol thv lever
- Hierdoor toename LDL-receptoren synthese thv hepatocyten
- Hierdoor verhoogde klaring van plasma LDL en een daling van het circulerend LDL (ook totale cholesterol)
- Geen beïnvloeding op HDL-cholesterol en triglyceriden
- Ze hebben een breder werkingsspectrum dan enkel het verlagen van de cholesterol –> groeiende belangstelling voor de pleiotrope effecten die mogelijk een therapeutisch effect kunnen vertonen: 1) verbeterde endotheliale functie, 2) verminderde ontsteking vaatwand, 3) verminderde plaatjesaggregatie, 4) stabiliseren atheroomplaque, 5) apoptose van de osteoclasten en verhoogde activiteit osteoblasten
Producten mevalonzuur
- Geranylpyrofosfaat en farnesylpyrofosfaat
- Prenyleren en farnesyleren van de AZ-ketens van verschillende belangrijke membraangebonden enzymen
- Vetzuurgroepen verankeren de proteïnen in de membraan van bepaalde intracellulaire organellen
Nevenwerkingen statines
- Myalgieën en rhabdomyolyse
- Zeldzaam
- Voornamelijk bij te grote dosis of ten gevolge van GM-interactie
Klinisch gebruik statines
- Secundaire preventie hartinfarct en beroerte bij patiënten met symptomatische atherosclerose
- Primaire preventie van arteriële aandoeningen bij patiënten met een hoog risico
Fibraten
- Fenofibraat
- Agonisten voor peroxisome proliferator-activated receptor alfa (PPAR-alfa) –> nucleaire receptor
- Dalen van triglyceriden en in mindere mate van het totale en het LDL-cholesterol. En ze verhogen het HDL-cholesterol