HC13 H26 Neurologische stoornissen

Question 1

Neurologisch onderzoek bestaat in eerste instantie uit:

Answer 1

• Algemeen lichamelijk onderzoek (cardiovasculaire functies)
• Onderzoek zintuigen en motoriek (informatieverwerking, aandoening CZS, eventuele laesies)
• Globale screening cognitief vermogen (vragenlijst: Mini mental state examination)
• Indien nodig diagnostisch onderzoek zoals EEG, CT, MRI

Question 2

Ischemie

Answer 2

Gebrek aan bloedtoevoer, en dus gebrek aan zuurstof en glucose, gevolgt door een infarct (sterfte van hersenweefsel) soms als hersenbloeding

Question 3

Cerebrale arteriosclerose

Answer 3

geleidelijk toenemende afsluiting van arteriën door verdikking vaatwand (‘’aderverkalking’’)

Question 4

Embolie

Answer 4

afsluiting door bloedstolsel of arteriosclerotisch gedeelte van een vaatwand (dat elders in ene groter vat is losgeraakt), of door luchtbel

Question 5

Trombose

Answer 5

afsluiting van ene arterie door plaatselijk bloedstolsel

Question 6

Migraineuze ischemie

Answer 6

(wellicht door vasospasme): neurologische uitvalsverschijnselen (sensorisch, motorisch, taal), soms ook leidend tot infarct

Question 7

Hersenbloeding

Answer 7

massale bloeding door hypertensie of verhoogde intracraniale druk (CT scan)

Question 8

Angioom

Answer 8

netwerk van misvormde bloedvaten, leidend tot slechte doorbloeiding of hersenbloeding (MRI)

Question 9

Aneurisma

Answer 9

uitstulping van verzwakte vaatwand, leidend tot hoofdpijn en eventueel hersenbloeding

Question 10

Compensatie bij ischemie

Answer 10

Gevolgen van ischemie zijn vaak beperkt omdat andere arteriën de bloedtoevoer kunnen overnemen via dwarsverbindingen tussen de linker- en rechterzijde of door meerdere arteriën binnen een hersenhelft.

Question 11

Transient Ischemic Attack (TIA)

Answer 11

Een kortdurende ischemie met neurologische stoornissen (motorisch, taal, bewustzijn) die binnen 24 uur volledig verdwijnen.

Question 12

Traumatisch hersenletsel

Answer 12

Schade aan de hersenen door ongevallen of sport, met mogelijke gevolgen zoals bloeding, verhoogde intracraniale druk, zwelling, littekenweefsel, en verminderd glucosemetabolisme.

Question 13

Effecten van hersenschudding

Answer 13

Bij 90% van de gevallen ontstaat een jaar na een hersenschudding nog migraineachtige hoofdpijn, veroorzaakt door veranderingen in het glucosemetabolisme in de hersenen.

Question 14

Gesloten hersenletsel

Answer 14

Hersenschade zonder schedelbreuk (bijv. hersenschudding/kneuzing) met mogelijke diffuse beschadiging van grijze en witte stof, vaak temporaal en frontaal, en verhoogde intracraniale druk door hematoom.

Question 15

Gevolgen van gesloten hersenletsel

Answer 15

Mogelijke gevolgen zijn coma, cognitieve stoornissen zoals amnesie, verminderde snelheid en concentratie, en veranderingen in persoonlijk en sociaal gedrag.

Question 16

Open hersenletsel

Answer 16

Hersenschade met schedelbreuk (bijv. door een schotwond) leidt vaak tot specifieke stoornissen, maar herstel kan relatief snel zijn omdat de schade lokaal blijft.

Question 17

Epileptische aanvallen (convulsies)

Answer 17

Abnormaal vuurgedrag van cerebrale neuronen met
bewustzijnsstoornissen en abnormale motorische activiteit (schokkende spiercontracties of automatische, stereotype bewegingen

Question 18

Symptomatische aanvallen

Answer 18

Secundair gevolg van specifieke organische factor (CVA, infectie, trauma, tumor, intoxicatie, koorts, etc.)

Question 19

Idiopathische aanvallen

Answer 19

treden spontaan op zonder primaire organische oorzaak
Beide typen aanvallen kunnen in gang worden gezet door breed scala van stimuli, bijvoorbeeld alcohol, medicijnen, drugs, stress, koorts, visuele en auditieve stimuli, enz.

Question 20

Focaal-epileptische aanvallen (Jackson-epilepsie)

Answer 20

Motorische aanvallen die lokaal beginnen (bij een focus) en zich uitspreiden over hele lichaam
o Focus (bijv. laesie of littekenweefsel) in primaire motorische of somatosensorische cortex
o ‘’Focale aware seizure’’ of ‘’focale impaired awareness seizure (complexe partiele seizure)’’

Question 21

Focale impaired awareness seizure

Answer 21

Oorsprong vaak in temporaalkwab
Bewustzijnsstoornissen (dwanggedachten, déjà vu,
stemmingsveranderingen, hallucinaties), waaronder ook ‘’fugues’’ (schermtoestanden waarbij patiënten tot complexe handelingen in staat is)
 Automatische bewegingen, routinehandelingen
 Soms typische, bizarre, catatonische lichaamshouding

Question 22

Gegeneraliseerde aanvallen - Grand mal

Answer 22

 Acuut bewustzijnsverlies, vaak voorafgegaan door sensorische sensaties (aura)
 Tonische krampen, gevolg door myoclonische contracties
(schokkende spiertrekkingen) over het gehele lichaam
 Na motorische aanval kortdurend coma, gevolg door postictale toestand van verwarring

Question 23

Gegeneraliseerde aanvallen - Petit mal

Answer 23

Meestal bij jongeren
 Kortdurende aanvallen (enige seconden) met bewustzijnsstoornissen (‘’absences’’)
 Geringe motorische verschijnselen (kleine trekkingen in handen en gelaat, draaien van de ogen, oogknipperingen)

Question 24

Akinetische aanvallen

Answer 24

Vrijwel alleen bij kinderen
o Plotseling en meestal kortdurend verlies van spiertonus (meestal met vallen als gevolg)

Question 25

Gliomen

Answer 25

Variëteit aan tumoren van gliacellen, variërend van relatief goedaardig tot zeer kwaadaardig Groeiend binnen hersenweefsel

Question 26

Meningiomen

Answer 26

Goedaardige tumoren van hersenvliezen, afkomstig van arachnoïdale cellen Groeien langzaam en buiten hersenweefsel

Question 27

Metastasen

Answer 27

Uitzaaiingen

Question 28

Goedaardige en kwaadaardige tumoren

Answer 28

gevaarlijk omdat ze druk uitoefenen op hersenweefsel, leidend tot functieverlies en sterfte van neuronen Tumoren bovendien soms gevaarlijk omdat ze niet operatief te verwijderen zijn

Question 29

Hersentumor - symptomen

Answer 29

(vooral gevolg van verhoogde intracraniale druk): hoofdpijn, braken, papiloedeem, diplopie, sufheid, bradycardie, convulsies In de hersenen ontstaan gemakkelijk tumoren als metastasen van tumoren elders (longen, borsten)

Question 30

Migraine

Answer 30

pijn veroorzaak door prikkeling van pijnreceptoren in hersenvliezen en arteriële vaatwanden (intra- en extracraniaal)

Question 31

Klassieke migraine

Answer 31

Een vorm van migraine die begint met een aura (visuele of olfactorische sensaties, zoals flikkerscotomen), vaak veroorzaakt door ischemie in de occipitale cortex die zich naar anterior gelegen delen uitbreidt. De aanval begint met vasoconstrictie van cerebrale arteriën, gevolgd door vasodilatatie, wat de intense hoofdpijn veroorzaakt. De pijn is meestal eerst unilateraal en verspreidt zich vervolgens over het hele hoofd. Gaat vaak gepaard met misselijkheid en braken, en kan uren tot dagen aanhouden.

Question 32

Gewone migraine

Answer 32

meestal bilateraal; geen aura; minder ernstig dan klassieke migraine

Question 33

Cluster hoofdpijn

Answer 33

unilaterale pijn in hoofd op gezicht; aanvallen duren kort maar treden in hoog tempo groepsgewijs op

Question 34

Oftalmologische migraine

Answer 34

Oogspierverlamming

Question 35

Hemiplegische migraine

Answer 35

Hemiparese

Question 36

Niet migraineuze vasuclaire hoofdpijn samenhangend met

Answer 36

arteriële verwijding van anoxie, anemie, ijle lucht, lichamelijke inspanning, hypoglycemie, voedsel, chemische substanties, zwelling van neusslijmvliezen

Question 37

Hoofdpijn kan gevolg zijn van

Answer 37

neurologische aandoening (tumor, trauma, infectie, vasculaire aandoeningen, hypertensie, etc.)

Question 38

Spanningsachtige hoofdpijnen

Answer 38

samenhangend met (meestal geringe maar langdurige) spiercontracties in hoofd-, nek-, en kaakgebied, leidend tot irritatie en pijn

Question 39

Infecties van hersenen - gevolgen

Answer 39

Kunnen leiden tot sterfte van neuronen en gliacellen

Question 40

Virale infecties

Answer 40

Leiden meestal tot niets-specifieke laesies van het centrale zenuwstelsel (bijv. door herpes simplex, poliovirus, rabiësvirus, mazelenvirus, HIV, zikavirus)

Question 41

Bacteriële infecties

Answer 41

Kunnen leiden tot meningitis of hersenabces (lokale ophoping van pus in een holte, gevormd door weefselnecrose). (bijv. door meningokokken, pneumokokken, streptokokken, treponema pallidum)

Question 42

Myocitische infecties

Answer 42

Door schimmels, gewoonlijk wanneer weestand verminderd is door andere aandoeningen, zoals kanker of tuberculose

Question 43

Parasitaire infecties

Answer 43

Bijv. malaria of amoebendysenterie

Question 44

Infecties gaan meestal gepaard met

Answer 44

verhoogde intracraniale druk en bijbehorende symptomen (hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, convulsies, delier)

Question 45

Bewegingsstoornissen, gevolg van

Answer 45

aandoeningen van  (a) motorische neuronen in hersenstam, of  (b) neuronen in primaire motorische cortex die naar ruggenmerg/hersenstam projecteren:

Question 46

Myasthenia gravis

Answer 46

zwakte en snelle/sterke vermoeidheid van lichaamsspieren (vooral spieren van het hoofd, hersenzenuwen) door verstoorde neuromusculaire impulsoverdracht na vernietiging van postsynaptische (cholinergische) receptoren door eigen immuunsysteem (auto immuunziekte)

Question 47

Poliomyelitis

Answer 47

verlies van motorneuronen in ruggenmerg (en soms hersenstam) door virale infectie, met spierverlamming en atrofie als gevolg

Question 48

Multiple Sclerosis (MS)

Answer 48

Aantasting van myelineschede van motorische (en in mindere mate sensorische) zenuwvezels met verlammingen (vaak paraplegie) en sensorische uitvalsverschijnselen als gevolg  Myelineschede die de axonen bedekt en myeline producerende cellen worden vernietigd  Sclerose lag in aangetaste gebieden  Waarschijnlijk ook: axonale en neuronale degeneratie

Question 49

Paraplegie

Answer 49

Motorische verlamming en sensorische uitval van onderste ledematen door complete ruggenmerg laesie

Question 50

Syndroom van Brown-Sequard

Answer 50

halfzijdige ruggenmerg laesie met uitvalsverschijnselen onder het niveau van de laesie (in onderste ledematen)  Ipsilaterale motorische stoornissen (uitval van vrijwillige beenbewegingen)  Ipsilaterale uitval van fijne tast- en druksensaties  Contralaterale uitval van pijn- en temperatuurzin

Question 51

Hemiplegie

Answer 51

Unilaterale laesie van neocortex, tractus corticospinalis, en basale ganglia als gevolg van cerebrospinale accident, tumor of hersenletsel, resulterend in  Contralaterale stoornissen in vrijwillige motoriek (verlammingsverschijnselen), lichaamshouding, en reflexen