H2.5 Flashcards
Endocriene pancreas
Rol bij bloedsuikerregulatie
Exocriene pancreas functie
Synthese en secretie van spijsverteringsenzymen die eiwitten, vetten en koolhydraten afbreken
Bicarbonaat produceren
Eiwit afbrekende (proteolytische) pro-enzymen
- Trypsinogeen
- Chymotrypsinogeen
- Pro-elastase
- Procarboxypeptidases
Vet afbrekende (lipolytische) enzymen
- Pancreas lipase
- Pro-lipase
Moeten opnieuw worden toegevoegd, omdat amylase de zure pH van de maag niet heeft overleefd
Koolhydraat afbrekende (glycosidische) enzymen
Alfa amylase
Wanneer spijsverteringsenzymen optimale werking?
pH > 6, dus zuur moet je neutraliseren d.m.v. HCO3-
Twee typen weefsels in exocriene pancreas
- Acini
- Ducti
Acini
Activator
Bevatten cellen die enzymen produceren
CCK (cholecystokinine) en een klein beetje door gastrine
Ducti
Activator
Bevatten cellen die bicarbonaat produceren
Secretine
Functie acinaire cel
- Prototype eiwit producerende cel
- Grote kern
- Ruw ER
- Groot golgi
- Zymogene granula (vesicles)
- Blaasjes gaan naar apicale membraan en geven hun inhoud af aan het lumen
- Blaasje wordt opgenomen
- Gereguleerd door CKK en vagale stimulatie
Secretieproces acinaire blaasjes
Calcium-gemedieerde endocytose
Functie exocytose
Functie rER
Enzym secretie
Synthese pancreas enzymen
Regulatie ductulaire secretie
- CFTR kanaal in apicale membraan
- Als kanaal open, dan chloride naar buiten
- Aan basolaterale kant kan chloride naar binnen via AE
- Negatieve lading naar buiten dus natrium mee (paracellulair)
- Ook gaat water mee om vloeistof iso-osmotisch te houden
- Chloride weer opgenomen en gebruikt om bicarbonaat naar buiten te krijgen
Belangrijkste regulator
Secretine uit duodenum wat via aantal stappen CFTR-kanaal kan activeren
Guanyline
Stimuleert via cGMP opening van chloridekanaal
Belangrijkste regulator exocriene pancreas
Duodenum
Cellen in wand duodenum
I en S
I-cellen
- Gestimuleerd door vetzuren, aminozuren, peptiden en CCK-RF
- Geeft zelf ook CCK af
S-cellen
- Geeft secretine af
- Afgifte is gekoppeld aan pH van milieu in duodenum
CCK
Zorgt dat spijsverteringsenzymen gesynthetiseerd en afgegeven worden
CCK-RF
- Altijd aanwezig
- Altijd door wand duodenum gesynthetiseerd
Gevolg als voedsel afbraak voltooid is
- Eiwit afbrekende enzym trypsine heeft geen substraat mee
- Gaat CCK-RF afbreken
- Minder CCK
- Acinaire secretie geremd
- Vorming trypsine geremd
Luminocriene regulatie
Coördineert acinaire en ductilaire secretie
Functie endocriene regulatie
HCl toevoer koppelen aan HCO3- secretie richting duodenum
Preventie pancreas-zelfvertering
- Zymogenen worden in inactieve vorm gemaakt (uitzondering, lipase en a-amylase)
- Cellulaire sequestratie van zymogenen in granulae
- Verpakt tezamen met trypsine inhibitor
- Zymogeen secretie en activering in gescheiden anatomische compartimenten
Functie enterokinase
Uit trypsinogeen trypsine maken
Functie trypsine
Activeert op zijn beurt alle andere enzymen (chymotrypsinogeen, pro-elastase, trypsinogeen zelf)
Klinische verschijnselen exocriene pancreasinsufficiëntie
- Afvallen
- Pijn
- Steatorroe: grote hoeveelheid ontlasting die vettig, brijig en geel is, plakkerig en stinkend
- Deficiënties: KADE
Oorzaken tekort aan pancreasenzymen
- Verlies pancreasweefsel: chronische pancreatitis
- Verminderde stimulatie van pancreas om enzymen te vormen; coeliake, Morbus Crohn
- Verstopping van uitvoergang van pancreas naar duodenum
- Verminderde werking pancreasenzymen; gastrinoom (Zollinger-Ellison)
Wat tast chronische pancreatitis met name aan?
Acinaire cellen
Aantasting CF
- Ductuli aangetast
- Pancreaskopcarcinoom drukt de ductus dicht
Oorzaken chronische pancreatitis
- Alcohol (verstoring van pancreas hemostase)
- Roken
- Idiopathisch
- Diversen: erfelijk (vroege activatie trypsinogeen), auto-immuun (IgG4-related)
Diagnostische test pancreasinsufficiëntie
- Gezond verstand -> passend, steatorroe, afvallen
- Laboratoriumonderzoek
- Overzichtsfoto en CT -> calcificaties
Laboratoriumonderzoek
- Bepaling pancreasenzym in ontlasting: elastase
- Bepaling functie van pancreas door vetbelasting: vetbalans
- Bepaling pancreasenzymen in duodenum na stimulatie: secretine/CCK test
Behandeling pancreasinsufficiëntie
- Geven pancreasenzymen: goed dieet met normale hoeveelheid vetten en frequent kleine maaltijden
- Advies stoppen met roken en drinken
- Follow up door BMI, BMD (osteoporose meting) en vet-oplosbare vitaminen meten
