Gezondheidsrecht Flashcards
Wat is bestuursrecht
Bestuursrecht regelt de werkwijzen en de handelswijzen van bestuursorganen in het vervullen van hun bestuurlijke taken in relatie tot natuurlijke personen en rechtspersonen (burgers)
of wel,
juridische regels die bepalen welke rechten de overheid heeft
Grondslagen bestuursrecht
- rechtstaatgedachte
- democratiegedachte
rechtsstaatgedachte
- wetmatigheid van bestuur
- grondrechten
- machtsverdeling (trias politica)
- rechterlijke controle
democratiegedachte
- er is een (mede)wetgeving door een gekozen volksvertegenwoordiging
- deze is gekozen in vrije verkiezingen –> algemeen kiesrecht
- bestuurders kunnen worden vervangen op basis van verkiezingsuitslagen of wanneer de volksvertegenwoordiging het vertrouwen verliest
- openbaarheid van bestuur
- inspraak: voor belanghebbende is er een extra gelegenheid zijn visie mee te laten wegen
- het besluit moet de belangen van de minderheid zoveel mogelijk ontzien; het moet tot zo min mogelijk onvrijheid en ongelijkheid leiden
Waar vinden we publiekrecht?
- grondwet
- organieke wetten (wetten over hoe het land geregeld is)
- wetten in formele zin (formeel bestuursrecht in Awb)
- Wetten in materiele zin (regels die horen tot lagere regelgeving)
- beleidsregels
bestuursrecht is een onderdeel van publiekrecht
Waar staat formeel bestuursrecht?
in de Awb (algemene wet bestuur)
stelsel van gezondheidszorg
= geheel van rechtsbetrekkingen gericht op verwerkelijking van het recht op gezondheidszorg
rechtsbetrekkingen:
- privaatrechtelijke
- bestuursrechtelijke
privaatrechtelijke rechtsbetrekkingen gezondheidszorg
- geneeskundig behandelingsovereenkomst
- arbeidsovereenkomst
- toelatingsovereenkomst
- zorgovereenkomst
privaatrechtelijke kernbegrippen
- nat. pers./rechtspersoon vs. nat pers./rechtspersoon
- nevenschikking
- archetype: overeenkomst
- partijkeuze
- inhoud
- handhaving door partijen
bestuursrechtelijke kernbegrippen
- overheid / burger (np/rp)
- onderschikking
- archetype: beschikking
- inhoud
- handhaving door overheid
bestuursrechtelijke rechtsbetrekking
- bestuursorgaan
- de belanghebbende
- het besluit
BR - Bestuursorgaan
uitoefening van het bestuursrecht gaat door bestuursorgaan
Art. 1:1 Awb
a. een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld of,
b. een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed
BR - Belanghebbende
Zie art 1:2 Awb
- Onder belanghebbende wordt verstaan: degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken
- Ten aanzien van bestuursorganen worden de hun toevertrouwde belangen als hun belangen beschouwd
- Ten aanzien van rechtspersonen worden als hun belangen mede beschouwd de algemene en collectieve belangen die zij krachtens hun doelstellingen en blijkens hun feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen
BR - Besluit
Zie art 1:3 Awb lid 1
Onder het besluit wordt bestaan: een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling
4 vormen van besluit
- Algemeen verbindend voorschrift (AVV)
- Besluit van algemene strekking (BAS)
- Beleidsregel
- Beschikking
1,2,3 hebben algemene strekking
AVV (Algemeen verbindend voorschrift)
Een naar buiten werkende (voor de daarbij betrokkenen bindende algemene) regel, uitgegaan van het openbaar gezag dat de bevoegdheid daartoe ontleent aan de wet
BAS (Besluit van algemene strekking)
Een beslissing die niet gericht is op een individu of een concreet geval, maar gevolgen heeft voor een groep gevallen.
vb: een verordening of een bestemmingsplan
Beleidsregel
Art 1:3 Awb lid 4
= een regel die geldt bij het gebruik van een bevoegdheid door een bestuursorgaan. Niet een AVV, omdat ze niet zijn vastgesteld krachtens een wetgevende bevoegdheid
Beschikking
Art. 1:3 Awb lid 2 en 3
Beschikking draagt een individueel karakter, want zij stelt slechts voor één bepaalde, met name genoemde persoon een of meer rechtsgevolgen vast.
‘Onder beschikking wordt verstaan: een besluit dat niet van algemene strekking is, met inbegrip van de afwijzing van een aanvraag daarvan’
aanvraag = een verzoek van een belanghebbende, een besluit te nemen
Soorten beschikkingen
- Begunstigende beschikking –> er ontstaan rechten voor de geadresseerde)
- Belastende beschikking –> er ontstaan plichten voor de geadresseerde)
- Gebonden beschikking –> als het bevoegde bestuursorgaan geen enkele ruimte heeft om een eigen beleid te ontwikkelen of te hanteren, omdat een wet precies voorschrijft in welke gevallen en onder welke voorwaarden hoe een beschikking moet worden verleend
- vrije beschikking –> ontbreekt er echter een wettelijke regel voor het nemen van de beschikking en heeft het bevoegde bestuursorgaan de ruimte om een eigen beleid te ontwikkelen of te hanteren dan is het dit
- aflopende beschikking –> de beschikking heeft een einddatum
- duurzame beschikking –> de beschikking heeft geen einddatum
discretionaire ruimte
speelruimte die het bestuursorgaan heeft in een vrije beschikking (hierin heeft het ruimte om eigen beleid te ontwikkelen of te hanteren)
attributie
= wetgever schept een (nieuwe) bestuursbevoegdheid en kent die toe aan een bestuursorgaan
- van een publiekrechtelijke rechtspersoon
- een privaatrechtelijk rechtspersoon (AFM)
- privépersoon (APK-garagehouder)
- ambtenaar (belastinginspecteur)
- zelfstandig bestuursorgaan (DUO)
delegatie
= het overdragen - door een bestuursorgaan - van zijn bevoegdheid tot het nemen van besluiten aan een ander. Die deze onder eigen verantwoordelijkheid uitvoert (geschiedt niet aan ondergeschikten)
Mandaat
= de bevoegdheid om in naam van een bestuursorgaan besluiten te nemen (juist wel aan ondergeschikten gegeven)
Abbb’s
Algemeen beginsel van behoorlijk bestuur = hoe een bestuursorgaan omgaat met de burger
- voorbereiding (vh besluit)
- besluitvorming
- argumentatie (op welke wijze wordt het besluit onderbouwd)
Abbb’s formeel vs materieel (voorbereiding)
F: beginsel van zorgvuldige voorbereiding –> bestuursorgaan vergaat de nodige kennis omtrent de relevante feiten en de af te wegen belangen
M: zorgvuldigheidsbeginsel (vloeit voort uit formeel)
–> Het bestuursorgaan weegt de rechtstreeks bij het besluit betrokken belangen af, voor zover niet uit een wettelijk voorschrift of uit de aard van de uit te oefenen bevoegdheid een beperking voortvloeit.
–> De voor een of meer belanghebbenden nadelige gevolgen van een besluit mogen niet onevenredig zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen.
Abbb’s formeel vs materieel (besluitvorming)
F: het beginsel van hoorplicht (Art. 4:7,8 Awb)
F: onpartijdigheidsbeginsel (Art. 2:4 Awb)
M: niks
Abbb’s formeel vs materieel (argumentatie)
F: motiveringsbeginsel
M: verbod op détournement de pouvoir (Art. 3:3 Awb)
–> Het bestuursorgaan gebruikt de bevoegdheid tot het nemen van een besluit voor een ander doel dan waarvoor die bevoegdheid is verleend
(Materiele rechtsbeginselen: rechtzekerheidsbeginsel, vertrouwensbeginsel, gelijkheidsbeginsel)
Bestuursprocesrecht
Hoger beroep
- afdeling bestuursrechtspraak Raad van State (beroep bij bestuursrechter)
- Zie wet RvS
- zie hfst. 8 Awb
Uitzonderingen
- centrale raad van beroep
- CBB
- Bijzondere wetten
Regel: bezwaar door belanghebbende
Art. 1:5 Awb Onder het maken van bezwaar wordt verstaan: het gebruik maken van de ingevolge een wettelijk voorschrift bestaande bevoegdheid, voorziening tegen een besluit te vragen bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen.
Art. 6:4 Awb Het maken van bezwaar geschiedt door het indienen van een bezwaarschrift bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen.
Regel: bezwaar door belanghebbende UITZONDERING
Adm. Beroep door belanghebbende bijz. Wet
Onder het instellen van administratief beroep wordt verstaan: het gebruik maken van de ingevolge een wettelijk voorschrift bestaande bevoegdheid, voorziening tegen een besluit te vragen bij een ander bestuursorgaan dan hetwelk het besluit heeft genomen.
Onder het instellen van beroep wordt verstaan: het instellen van administratief beroep, dan wel van beroep bij een administratieve rechter.
Het instellen van administratief beroep geschiedt door het indienen van een beroepschrift bij het beroepsorgaan. Het instellen van beroep op een administratieve rechter geschiedt door het indienen van een beroepschrift bij die rechter.
bestaansreden sociale zekerheid: verzorgingsstaat
- beheersen sociale onrust door compensatie inkomensverlies wegens ziekte of gebrek
- bestaanszekerheid en een rechtvaardige verdeling van bestaansmogelijkheden
- gelijkheidsbeginsel: ook mensen met een ziekte of gebrek hebben recht op een menswaardig bestaan
doel sociale zekerheid
- compenseren financiële problemen wegens inkomensverlies
- deelname aan de maatschappij mogelijk maken ingeval ziekte, gebrek of aandoening dit bemoeilijken (WMO, participatiewet)
- zorg financieel bereikbaar houden (Wlz, Zvw) ongeacht iemands financiële vermogens
- zorg bieden als het echt niet meer anders kan (Wlz)
- zorg voor de ‘oude dag’ (AOW en werknemerspensioen)
soorten sociale zekerheid
1- ziektekostenverzekeringen (Zvw, Wlz)
2- arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO, WIA, ZW)
3- werkloosheidsregelingen (WW)
4- Ouderdom (AOW)
5- Ondersteuning deelname aan de maatschappij (WMO en participatiewet)
6- ondersteuning weduwen/weduwnaars: de alg. nabestaandenwet
privaatrechtelijke verzekering
zijn van de vrije markt dus geen deel van sociale zekerheid bijv. reisverzekering, aanvullende zorgverzekering, particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers
volksverzekeringen
je bent verzekerd van staatswege
Wlz, AOW, Anw, Wajong, e.d. en eigenlijk ook WMO en ZW
Werknemersverzekeringen
als werknemen in de zin van het recht verzekerd wegens ziekte: WIA, WAO
Privaatrechelijke en publiekrechtelijke sociale zekerheid
privaat;
- de Zvw: basispakket
- boek 7 BW: arbeidsrecht: loon doorbetaling 2 jaar door werkgever (geschilbeslechting door burgerlijke rechter)
bestuursrechtelijk;
- Wlz, WMO, WIA, WAO, ZW: geschilbeslechting door burgerlijke rechter (1e aanleg: rechtbank, sector bestuursrecht en appèl bij de Centrale Raad van Beroep (CRvB)
spanningsveld op solidariteit door sociale zekerheid
al met al behoefte aan objectivering van reden verlies om eigen inkomen te genereren, controleerbaarheid (objectieve toets voor rede steun), doelgerichtheid (herstel inkomen/gezondheid) en transparantie (wie heeft in welke omstandigheden waar recht op, en wie bepaald dat)
ziekte begrip
geen algemeen begrip –> gelet wordt op ontbreken van vermogen tot levensonderhoud wegens gebrek, aandoening of ziekte
waar heb je recht op?
toegang afhankelijk van geobjectiveerde normen:
- Recht op vergoeding van een geneeskundige behandeling? Basispakket Zvw, Wlz
- Recht op een voorziening: Wlz, WMO 2015, Jeugdwet.
- Recht op doorbetaling zieke werknemer: art. 7:629 BW
- Recht op een uitkering: WAO, WIA, ZW