gevolgen van vroeggeboorte voor kind en neonatale sterfte Flashcards
vroeggeboorte
- hoeveel % kids te vroeg geboreen
- wanneer actieve opvang prematuren
- oorzaken: 6
- multifactoriele oorzaken: 8
- waardoor neonatale sterfte gedaald en wat speelt hier een hele grote rol in en wanneer heb je mortaliteitsreductie
- mogelijke gevolgen vroeggeboorte: 4
- 1/10 kinderen te vroeg geboren
- in NL pas actieve opvang bij geboorte vanaf 24wkn
- oorzaken: ascenderende infecties vanuit tractus urogenitalis, kan ook door maternale ziekten zoals pre-eclampsie, DM, antenatale stress, 1 vd belangrijkste: SES
- multifactoriele oorzaak: door combi factoren: infecties, stress bij moeder, afname werking progesteron, vasculairee ziekten (bijv HT, DM), aandoening cervix, overrekking BM, verminderde maternale tolerantie en veroudering decidua
- Door heel veel factoren is in de laatste 20jr neonatale sterfte enorm gedaald
Temperatuur speelt een grote rol: lage temp–> hogere mortaliteit
Bij 75% kan overlijden voorkomen worden door vroeggeboorte - Vooral grote mortaliteitsreductie bij kids die >28wkn worden geboren
- Mogelijke gevolgen vroeggeboorte: infecties, sepsis, premature retinopathie (ROP) en bronchopulmonale dysplasie (BPD)
ROP
- wanneer is oogontwikkeling
- wat gebeurt er bij premature geboorte en wat is het risico hiervan
- waaraan heeft ROP belangrijke bijdrage: 2
- wat moeet je dan bij prematuren checken? en waarom en hoe kan je beh
ROP: premature retinopathie
oogontwikk is in wk34-36 zwangerschap.
Angiogenese in retina stopt plotseling bij premature geboorte–> risico loslating retina (–> blind)
ROP heeft belangrijke bijdrage aan de incidentie van blindheid en visusproblemen
–> bij prematuur regelmatig angiogenese in de retina controleren voor ongecontroleerde groei retinavaten–> beh met meds of laser
BPD
- hoeveel % prematuren <28wkn
- wat is er bij BPD
- wat zie je op X-thorax
- rust vs inspanning?
- waarop heeft BPD impact: 3
- risicofactoren: 5
- waardoor is bpd veroorzaakt: 4
- rf ernstige bpd: 4
- minder risico bij: 3
- mortaliteit?
BPD: bronchopulmonale dysplasie
- 40% prematuren geboren <28wkn ontwikkelt BPD
- BPD: architectuur longen verstoord doordat er een stop van de longontwikkeling plaatsvindt–> longen klappen dicht na uitademing door een tekort aan surfactant–> respiratory distress syndrome (RDS)–> witte waas op longen op X-thorax
- in rust hebben ze geen problemen maar inspanning is wel zeer beperkt
- BPD kan behoorlijke impact hebben op cognitie, taalontwikkeling en kan leiden tot executieve dysfunctie (o.a. minder geheugen)
- RF: prematuriteit, roken tijdens zw, HT moeder, laag geboortegewicht, geslacht (groter risico bij jongens)
- BPD veroorzaakt door mechanische beschadiging en O2 radicalen, infecties en ontstekingen
- RF ernstige BPD: geboortegewicht < Z-score, roken moeder, pre-existente HT, witte moeder etc
- Minder risico bij: keizersnede, latina, DM
- Bij ernstige BPD is de mortaliteit aanzienlijk
- hoeveeel % prematuur <28wkn geboren en wanneer meeste
- meest voorkomendee oorzaak vroeggeboortee
- waarom worden deze kids. primair opgenomen
- waardoor surfactant prod
- functie surfactant
- wanneer surfactant prod en wat gebeurt er bij prematuren hierdoor
- surfactant toedienen?
- Prematuriteit is geboorte <37wkn, 80% vroeggeboortes zijn >28 weken, meeste 32-37wkn
- Infectie is de vaakst voorkomende oorzaak van vroeggeboorte
- Vroeggeboren kindjes hebben nog geen immuunsysteem en geen surfactant–> deze kids primair opgenomen o.a. op basis van surfactant defi
- Surfactant (lipiden en proteïnen) geprod door type 2 pneumocyten
- Functie surfactant: verlaging oppervlaktespanning van de alveoli
- Pas vanaf 34wkn zwanger geprod, dus bij prematuren nog niet geprod–> alveoli klappen dicht en kind wordt respi insuff
- Je kan surfactant geven (wordt gemaakt van dieren)
- kindersterfte
- neonatale periode
- hoeveel % kindersterfte is: neonatale sterfte , neonatale infecties, aangeboren afwijkingen, overlijden tijdens partus en prematuriteit
- waardoor is overlijden <12u vaak
- waardoor is overlijden >60-90dgn vaak
- Kindersterfte: sterfte <5jr
- neonatale periode: geboorte tot 28 dgn
Kindersterfte:
- neonatale sterfte 47%,
- neonatale infecties 10%,
- aangeboren afwijkingen 5%,
- overlijden tijdens partus 11%
- en prematuriteit 16%
- Overlijden <12u vaak door immaturiteit,
- na 60-90dgn door longproblemen of infecties
post term birth: hoeveel wkn
a term: 3 categorieen en hoeveel wkn
pre term: 3 cateegorieen en hoeveel wkn
Post-term birth: >42 weken
A-term birth: >37wkn en <42 wkn
- late -: 41wk
- term: 39-40wkn
- early -: 37-38wkn
Pre-term birth: <37wkn
- moderate or late preterm: 32-37wkn (80% prematuren)
- Very preterm: 28-32wkn (10%) extremely preterm: <28wkn (5%)
De placenta is een heel goed spiegelbeeld voor de gezondheid van het kind op latere leeftijd.
Bij pre-term: non-transformed spiral artery ipv transformed
COVID effect op vroeggeboorte
bij wie toename cardiovasc events
gevolg verstoorde longontwikkeling en gevolg hiervan voor prematuren
Vroeggeboorte ~20% minder na 1e COVID golf, oa door minder stress en minder vervuiling (omdat mensen thuis werkten)
Toename van cardiovasculaire events bij moeders van vroeggeboren kinderen
Als de longontwikkeling gestoord is dan is de nierontwikkeling gestoord
Dit ook bij vroeggeboorte: die hebben hoger CV-risico door onderontwikkeling nieren
gevolg hypoxie
wat doet hypoxie en wat verandert er bij geboorte
In de baarmoeder heeft de baby fysiologische hypoxische omgeving,
- hypoxie–> angiogenese
Na geboorte: normoxisch of hyperoxische omgeving: heeft invloed op orgaanontwikk (specifiek op angiogenese) want–> prod O2-radicalen–> kunnen veel schade
Hyperoxie kan–> versch problemen,
o.a. in ogen en hersenen
gevolg langere zwangerschapsduur
wat wordt er gegeven bij dreigende vroeggeboorte en wat voor effect hefet dit op babt
gevolg mechanische beademing
Langere zwangerschapsduur–> betere uitkomsten baby
Bij dreigende vroeggeboorte worden antenatale steroïden (dexamethason of betamethason) gegeven–> stim longrijping en prod surfactant
Mechanische beademing kan schade geven aan de longen want het verstoort de ontwikkeling van luchthoudende ruimten in de longen
- beh en outcome extreme prematuren
- NDI bij prematuren 22 vs 23 vs 24 weken
- verandering NDI over tijd
- plasticiteit hersenen
- Beh en outcome extreme prematuren (22-24wkn) steeds beter
- Prematuren 22, 23 en 24wkn respectievelijk 43%, 58% en 70% op leeftijd 2,5jr geen neuro ontwikkelingsstoornis (= neurodevelopmental impairment (NDI))
- Ernst NDI kan verschillen en kan ook veranderen over tijd
- 33% prematuren zeer ernstige neuro ontwikkelingsstoornis een 67% prematuren met matig-ernstige neuro ontwikkelingsstoornis bij 2jr heeft geen tot milde NDI bij 10jr
- De verandering in mate NDI is te verklaren door de plasticiteit van de hersenen, maar dit kan dus ook zorgen dat de ontwikkelingsstoornis erger wordt
- De plasticiteit hersenen is o.a. afh van de omgeving waarin het kind opgroeit
3 factoren met belangrijke rol bij mortaliteit en morbiditeit prematuren
- geboortegewicht kind,
- geslacht (jongens slechtere outcome)
- en antenatale cortico’s (toediening cortico’s verbetert mortaliteit en morbiditeit
risicofactoren development, progression en morbidity COPD
