Filipino Putanaydna Flashcards
Ito ay isang tekstong nagpapahayag ng mga serye ng pangyayaring magkakaugnay.
Tekstong Naratib
Sa simpleng salita, ito ay ___________.
Tekstong Naratib, pagkukwento
Pagpapahayag ito ng isang karanasan na maaaring totoo o likhang-isip lamang.
Tekstong Naratib
Ito ay nagmumula sa isang kapaligirang ginagalawan ng isang tagapagsalaysay.
Paksa
Ito ang binibigyang-pansin o tuon sa isang tekstong salaysay.
Paksa
Tumutukoy ito sa mga karakter na nagbibigay buhay sa isang kwento.
Tauhan
Ito ang pook o lugar na pinangyayarihan ng bawat detalye ng isang salaysay.
Tagpuan
Tinutukoy nito ang anumang pananaw na binibigyang pansin sa isang kwento.
Punto de vista
MGA URI NG SALAYSAY (Ilista)
1) Salaysay ng Nakaraan
2) Salaysay ng Pangyayari
3)Salaysay na Nagpapaliwanag
4) Salaysay ng Pakikipagsapalaran
5) Salaysay na Patalambuhay
6) Kathang Salaysay
7) Salaysay ng Paglalakbay
8) Salaysay na Pangkasaysayan
Salaysay ito ng mga pangyayari sa ating pang-araw-araw na pamumuhay na maaaring nakatutuwa, nakalulungkot, nakaaasar, nakatatakot at iba pa.
Salaysay ng Pangyayari
Layunin nito na magbigay ng impormasyon at magpaliwanag tulad ng pag-uulat o paraan ng mga pangyayaring naganap sa kasaysayan o ng karanasan.
Salaysay na Nagpapaliwanag
Intensyon nitong maging obhektibo kaya hindi maaaring baguhin ang pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari o anumang detalye ng isang kwento.
Salaysay na Nagpapaliwanag
Salaysay ito na maaaring magdulot ng tagumpay o kapahamakan sa isang tauhan.
Salaysay ng Pakikipagsapalaran
Salaysay ito ng mga pangyayari sa buhay ng isang tao mula sa kanyang pagkasilang hanggang sa kanyang pagpanaw.
Salaysay na Patalambuhay
Nasa tauhan, tagpuan at himig ang kawilihan ng salaysay na ito.
Kathang Salaysay
Ito’y kalimitang naisusulat sa paraang malikhain.
Kathang Salaysay
Salaysay ito ng mga pangyayari sa mga napuntahang lugar.
Salaysay ng Paglalakbay
Kailangang tiyak ang detalye ng salaysay na ito dahil may kaakibat itong katotohanang batay sa mga tunay na pangyayaring naganap sa isang lipunan o bayan.
Salaysay na Pangkasaysayan
Mga Elemento ng Mabisang Salaysay (Ilista)
1) Panahon
2) Kahulugan
3) Kaayusan
4) Pananaw
5) Dayalogo
Nakatuon ito sa disenyo ng mga pangyayaring isinasalaysay na kalimitang lohikal at organisado.
Kaayusan
Tumutukoy ito sa nais ipadama at ipaunawa ng nagsasalaysay.
Kahulugan
Ito ang nagdudulot ng kaisahan at kabuluhan ng kwento.
Kahulugan
Ito ang katayuan ng nagkukwento ng isang salaysay. Maaaring tagapagmasid lamang ang tagapagsalaysay sa mga pangyayari o siya mismo ay kasangkot sa aksyon.
Pananaw
Nagbibigay diin ito sa usapan o palitan ng mga pahayag ng mga karakter o tauhan na pumuputol sa mahahaba at nakababagot na eksena sa isang salaysay.
Dayalogo
Mga Gabay sa Pagsulat ng Isang Pagsasalaysay:
- Masusing pamimili ng mga detalye.
- Konsistensi sa pananaw.
- Tamang proporsyon ng mga bahagi ng salaysay.
- Malinaw na transisyon.
Mga Anyo ng Pagsasalaysay (Ilista)
1) Tulang Pasalaysay (Mga Halimbawa)
2) Sanaysay
3) Anekdota
4) Gunita at Episodyo
5) Dula
6) Mito
7) Parabula
8) Kwentong bayan
9) Malikhaing Kwento
Tumutukoy ito sa mahahaba at tradisyonal na tulang may
tugma, sukat, talinghaga at kariktan.
Tulang Pasalaysay (Mga Halimbawa)
Isang komposisyong pampanitikan sa isang natatanging
paksa na higit na maikli at pormal kaysa sa alinmang akda.
Sanaysay
Isang maikling bahagi ng buhay ng isang tao na kadalasa’y
totoo, kapuri-puri, kakaiba at nagwawakas na may isang
kakintalan at aral na magiging huwaran sa isang
sambayanan.
Anekdota
Ito ay salaysay na tumutukoy sa mumunti ngunit mahalaga
at makasaysayang yugto sa buhay ng isang tao na
kakikitaan ng
Gunita at Episodyo
Naglalarawan ito ng isang bahagi ng buhay sa
pamamagitan ng kilos at tinatanghal sa tanghalan.
Dula
Isang uri ng salaysay na nakatuon sa mga diyos at diyosa
at misteryo ng buhay o kalikasan.
Mito
Naglalahad ito ng mga pangyayaring kapupulutan ng aral
na kadalasang hango sa Bibliya.
Parabula
Tumutukoy ito sa kwentong naglalarawan ng kultura ng
isang pangkat ng tao.
Kwentong bayan
Ito ay isang maikling katha na nagpapakita ng mga
pangyayari sa kapaligiran, hango sa tunay na buhay at
kapupulutan ng aral ng mga mambabasa.
Malikhaing Kwento
Ito ay itinuturing na mabulaklak na anyo ng panitikan dahil
nagagawa nitong maglahad ng isang ganap o buong
pangyayari sa isang upuan lamang.
Malikhaing Kwento
Mga Salik ng Maikling Kwento:
Tauhan
Tagpuan
Banghay o Balangkas
Paksa
Tumutukoy ito sa mga karakter na nagbibigay buhay sa
isang kwento.
Tauhan
Ito ang pook o lugar na pinangyayarihan ng bawat detalye
ng isang salaysay.
Tagpuan
Ito ang pook at panahong pinangyarihan ng tagpo ng akda.
Tagpuan
Ito ay tumutukoy sa pagkakasunud-sunod ng bawat
pangyayari o detalye ng isang maikling kwento.
Banghay o Balangkas
Ito ay nagmumula sa isang kapaligirang ginagalawan ng
isang tagapagsalaysay
Paksa
Ito ang binibigyang-pansin o
tuon sa isang tekstong salaysay
Paksa
Ito ay nakatuon sa aral na nakapaloob sa isang kwento na
siyang pangunahing kakintalan na maaaring maiwan sa
mga mambabasa.
Paksa
Mga Bahagi ng Maikling Kwento:
Simula
Tunggalian
Kasukdulan
Galaw o Kilos
Wakas
Nagbibigay ito ng kawili-wiling pangyayari upang ipagtuloy
ng mga mambabasa ang pagbabasa sa kwento.
Simula
Tumutukoy ito sa suliraning kinahaharap ng mga
tauhan na nagpapataas ng kawilihan ng kwento.
Tunggalian
Ito ang suliraning itinatampok ng isang kwento na dulot ng
magkakasalungat na paniniwala ng mga tauhan.
Tunggalian
Ito ang pinakamasidhing bahagi ng isang kwento dahil taglay
nito ang pinakamahalaga at pinakakapana-panabik na eksena
o pangyayari.
Kasukdulan
Tumutukoy ito sa bilis ng mga pangyayari sa isang
kwento.
Galaw o Kilos
Itinatakda nito ang katapusan o hangganan ng isang
kwento
Wakas
Ito ay isang uri ng paglalahad na kadalasang nagbibigay ng impormasyon at instruksyon kung paano isasagawa ang isang bagay.
Tekstong Prosidyural
Nagagamit ito halimbawa sa recipe sa pagluluto, paggawa ng eksperimento, pagbuo ng aparato at pagkukumpuni ng mga kagamitan sa teknolohiya o pagsunod sa patakaran sa buong paaralan.
Tekstong Prosidyural
Ito ay isang makatwiran at lohikal na paraan ng paglalahad ng manunulat ng kanyang panig, paniniwala at kongklusyong kaugnay ng isang partikular na isyu.
KATUTURAN AT KALIKASAN NG
TEKSTONG ARGUMENTATIB O
NANGANGATUWIRAN
Ito ay isang uri ng paglalahad na kadalasang nagbibigay ng
impormasyon at instruksyon kung paano isasagawa ang isang bagay.
Nagagamit ito halimbawa sa recipe sa pagluluto, paggawa ng
eksperimento, pagbuo ng aparato at pagkukumpuni ng mga
kagamitan sa teknolohiya o pagsunod sa patakaran sa buong
paaralan.
Katuturan ng Tekstong Prosidyural
Halimbawa ng Tekstong Prosidyural:
1) Patakaran sa isang laro
2) Mga paalala sa kaligtasan sa kalsada
3) Mga manwal na nagpapakita ng hakbang
hakbang na pagsasagawa ng iba’t ibang bagay
3) Pagtuturo sa kung papaano gagamitin ang isang uri ng
makina, kagamitan sa bahay, kompyuter, at iba pa.
Mga Sangkap ng Tekstong Prosidyural:
Layunin
Kagamitan
Hakbang
Ito ay tumutukoy sa tunguhin o magiging kalalabasan ng isinagawang prosidyur—kung ito ba ay nagtuturo kung paano gawin ang isang bagay o kung ito ba ay nagpapaliwanag kung paano gumagana ang isang bagay.
Layunin
Tumutukoy ito sa kung ano ang kalalabasan o kahihinatnan ng proyekto ng prosidyur.
Layunin
Inilalarawan dito ang katangian ng isang bagay o kaya ay katangiang nais makita sa isang empleyado o mag-aaral kung susundin ang mga gabay.
Layunin
Tinutukoy naman dito ang mga kasangkapan o kagamitang kakailanganin upang makompleto ang isasagawang proyekto.
Kagamitan
Nakatala rito ang pagkasunud-sunod ng mga bagay at kung paano sila gagamitin.
Kagamitan
Maaaring hindi makita ang bahaging ito Inilalarawan dito ang katangian ng isang bagay o kaya ay katangiang nais makita sa isang empleyado o mag-aaral kung susundin ang mga gabay.sa mga uri ng tekstong prosidyural na hindi gagamit ng anomang kasangkapan.
Kagamitan
Ito ang pinakaubod ng isang tekstong prosidyural. Tumutukoy ito sa wastong pagkakasunud-sunod ng mga detalyeng kailangang sundin.
Hakbang
Ito ay tinatawag ding tekstong nanghihikayat o tekstong nangungumbinsi.
Tekstong Persuweysib
Layunin nito ang makumbinsi at makuha ang tiwala ng mambabasa upang kanyang tanggapin ang isang proposisyong inilahad tungkol sa isang problema o isyu.
Tekstong Persuweysib
Nais din nitong gumawa ng aksyon ang mga mambabasa upang suportahan ang posisyon nito.
Ang tekstong ito ay gumagamit ng lohika, ebidensya o emosyon sa pagsusulong isang tiyak na posisyon.
Nakatuon ito sa personal na layunin ng may-akda na nagtatakda ng pagiging subjective o subhektibo.
Katuturan at Kalikasan ng Tekstong Persuweysib o Nanghihikayat
Hook
Kaligirang Impormasyon
Mga talata ng katawang bahagi
Konklusyon
Panimula o Introduksyon:
Pagsisimula ng teksto sa pamamagitan ng isang mapanghikayat na pangungusap upang makuha ang atensyon ng mambabasa.
Hook
Pagbibigay ng konteksto ang iyong argumento/paksa; gawing pamilyar sa mambabasa ang paksa.
Kaligirang Impormasyon
Ang bawat talata ay dapat magtaglay ng isang paksang pangungusap.
Kailangan maglakip ng ebidensya sa bawat talata.
Ipakita kung paano suportahan ang ebidensya sa posisyong ibinigay.
Mga talata ng katawang bahagi
Dapat magkaroon ng maayos na pagwawakas ang buong teksto.
Bigyang diin ang kahalagahan at kabuuan ng inilahad na posisyon.
Maaaring mag-iwan ng hamon sa mambabasa upang pag-isipan ang argumento.
Konklusyon
Ito ay isang makatwiran at lohikal na paraan ng paglalahad ng manunulat ng kanyang panig, paniniwala at kongklusyong kaugnay ng isang partikular na isyu.
Tekstong Argumentatib:
Layunin nitong baguhin ang takbo ng pag-iisip ng isang mambabasa at hikayatin silang kumilos o tanggapin ang paniniwala ng isang manunulat.
Tekstong Argumentatib:
Ito ay isang makatwiran at lohikal na paraan ng paglalahad ng manunulat ng kanyang panig, paniniwala at kongklusyong kaugnay ng isang partikular na isyu.
Tekstong Argumentatib
Ito ang katotohanan na pinagtitibay o pinatutunayan sa pamamagitan ng mga katwiran o rason.
Arrogante
Mga Anyo ng Pangangatuwiran:
Pormal
Impormal
Seryoso ang tono nito at malalim ang tema o kaisipang taglay ng paksa.
Pormal
Ito ay kalimitang personal, madaling unawain at naangkop sa karaniwang buhay dahil magaan lamang itong basahin.
Impormal
Mga Uri ng Pangangatuwiran:
Pangangatuwirang Pabuod
Pangangatuwirang Pasaklaw
Ito ay nagsisimula sa mga halimbawa o partikular na kaisipan o katotohanan at nagtatapos sa pangkalahatang prinsipyo o kongklusyon na nakabatay sa obserbasyon at pagsusuri sa ilang partikular na bagay o pangyayari.
Pangangatuwirang Pabuod
Ang argumento rito ay mula sa maliit tungo sa malaking argumento.
Pangangatuwirang Pabuod
Sinisimulan ito sa pamamagitan ng paglalahad ng pangkalahatan o malaking kaisipan at mula rito ay isa-isang ilalahad ang maliit o mga tiyak na pangyayari o kaisipan.
Pangangatuwirang Pasaklaw
Ginagamitan ito ng kapangyarihan o awtoridad ang isang kaargumentong tao.
Argumentum ad baculum
Ginagamitan ito ng awa sa pangangatuwiran upang mapagtakpan ang tunay na diskurso ng argumento.
Argumentum ad misericordiam
Sa uring ito, itinuturing na tama ang argumento dahil sa popularidad ng tao, bagay, opinyon, emosyon ng mga tao.
Argumentum ad populum
