begrippen 17 en 18 Flashcards
ageism
discriminatie op basis van leeftijd
Primaire veroudering
Het geleidelijk aftakelen van het lichaam
Secundaire veroudering
Het resultaat van ziekte, mishandeling en verslaving
Gerontologie
Bestudeerd het ouder worden
Geriatrie
Houdt zich bezig met de medische aspecten van ouder worden
Hayflicklimiet
Menselijke cellen kunnen zich niet vaker dan 50 keer delen.
Genetische programmeer theorie
Gaat uit van het idee dat mensen verouderen op basis van een ontwikkelingslijn
Tweelingstudies hebben aangetoond dat genetische verschillen ongeveer een kwart van de variatie in levensverwachting kunnen verklaren
Geprogrammeerde verouderingstheorie
(Genetische programmeer theorie)
Specifieke genen gaan uit voordat leeftijdsgerelateerde kwalen zichtbaar worden..
Endocriene theorie
(Genetische programmeer theorie)
De biologische klok beïnvloed de hormonen via de genen
Immunologische theorie
(Genetische programmeer theorie)
Bepaalde genen leiden tot problemen met het immuumsysteem wat weer leidt tot ziektes
Evolutionaire verouderingstheorie
Mensen leven alleen lang genoeg om kinderen te kunnen krijgen
Variabele ratiotheorie
Zien leeftijd als resultaat van verschillende processen die vaak schade met zich meebrengen en leiden tot fouten
Wear and tear theorie
(Variabele ratiotheorie)
Het lichaam wordt ouder doordat de schade op moleculair niveau zich opstapelt
en ouderen zijn minder goed in het herstellen hiervan dan jongeren.
Free-radical theorie
Radicalen tasten de cellen, vetten en zelfs DNA aan. Antioxidanten kunnen helpen dit tegen te gaan
Rate-of-living theorie
De levensduur wordt bepaald door de snelheid van het metabolisme
Auto-immuum theorie
Het lichaam raakt verward en maakt cellen (antilichamen) aan die eigen cellen kan aanvallen.
Reservecapaciteit
De buffer die het lichaam heeft om alle systemen zo lang mogelijk te laten werken
Ieder mens verschilt hierin.
glaucoom
Schade aan de zenuw die wordt veroorzaakt door een druk in het oog.
Welke persoonlijkheidstrek heeft een kleinere kans op de ontwikkeling van Dementie?
consciëntieusheid
Ook een uitdagende baan, hoogopleidingsniveau + tweetaligheid verminderd de kans.
Use-it-or-lose-it principe
Ouderen die mentale functies nog actief gebruiken, vertonen geen of nauwelijks achteruitgang (video van ouderen die zingen in een koor)
Ontdekt in de Seattle Longitudinale Studie
Laat zien dat de hersenen van ouderen in zekere mate plasticiteit vertonen
Semantisch geheugen
Feitenkennis
(Dit geheugenproces wordt nauwelijks aangetast)
Procedureel geheugen
Motorische vaardigheden, gewoontes en onbewuste processen.
(Dit geheugenproces wordt nauwelijks aangetast)
Episodisch geheugen
Het onthouden van gebeurtenissen (bijv. ontbijt van vanmorgen)
Neemt het meeste af
Onderzoek van Baltes over wijsheid bij ouderen
Ouderen bezitten niet meer wijsheid dan jongeren.
Ouderen tonen wel meer wijsheid bij hun eigen levensfase maar geen ‘algemene wijsheid’
Integriteit vs wanhoop
65+ Ouderen dienen het leven dat ze hebben geleefd en de naderende dood te accepteren.
Theorieën over coping:
Adaptieve verdedigingen
Vormt een voorspellende factor voor een goede mentale gezondheid.
Stellen mensen in staat de werkelijkheid op een positieve manier te ervaren.
Verdediging is onbewust of instinctief
Theorieën over coping:
Cognitieve beoordelingsmodel
Wordt ervan uitgegaan dat mensen BEWUST een copingsstrategie kiezen
Kan probleemgericht of emotiegericht zijn.
Emotiegerichte proactieve coping en reactieve coping
Proactief: Emoties confronteren en sociale steun zoeken
Reactief: Ontwijken, ontkennen. accepteren of onderdrukken van emoties
Ambiguous loss
Niet afgeronde verliezen. Iemand die nog leeft en vermist is of aan alzheimer
Wat zegt de disengagement theorie over ouder worden?
Ouder worden brengt een geleidelijke afname van sociale betrokkenheid met zich mee
Activiteitentheorie
Ouderen die actief blijven, worden beter oud
Continuïteitstheorie (Robert Atchley)
Legt de nadruk op de behoefte om een connectie met het heden en het verleden te houden
Mensen die in het begin van hun leven actief zijn, hebben op latere leeftijd ook veel behoefte aan activiteit.
Selectieve optimalisatie en compensatie (Baltes)
Houdt in dat ouderen zeer bewust de keuze maken met welke mensen ze omgaan en met welke activiteiten ze zich bezig houden. Selecteren, optimaliseren spelen een rol bij deze beslissingen (video van pianist van 90 jaar)
Familiegerichte levensstijl bij pensioen
Bestaat uit eenvoudige en goedkope activiteiten met de familie
Gebalanceerde investeringsstijl
Houdt in dat mensen de tijd verdelen over familie, werk en vrije tijd.
Sociale konvooi theorie bij ouderen
Ouderen houden het contact met mensen die hun positief beïnvloeden en kappen de relatie af met mensen die ze niet moeten
Sociaal-emotionele selectiviteitstheorie
Geeft aan dat ouderen tijd doorbrengen met mensen en activiteiten die ONMIDDELIJKE emotionele behoeftes bevredigen
Gebrek aan sociale relaties is net zo slecht voor de fysieke en mentale gezondheid als alcohol, roken of drugs
Waar of niet waar
Waar
