ademhaling

Question 1

Geef de definitie, symptomen en risicofactoren van COPD

Answer 1

def: Aanhoudende ademhalingssymptomen en luchtstroombeperking als gevolg van luchtweg- en/of alveolaire afwijkingen, gewoonlijk veroorzaakt door
milieublootstelling aan schadelijke deeltjes of gassen

Symptomen: Dyspneu, hoest, sputum productie

Risico factoren: Roken, beroepsmatige blootstelling, milieublootstelling

Question 2

Geef de definitie, symptomen en risicofactoren van astma

Answer 2

def: Chronische luchtwegontsteking die ademhalingssymptomen veroorzaakt die in de tijd variëren, en variabele expiratoire luchtstroombeperking

symptomen: Wheezing, dyspneu, hoest, benauwdheid thoracaal

risico factoren: Roken, familiegeschiedenis van astma of allergie, antecedenten van allergische rhinitis of eczeem, luchtweginfectie bij kinderen, blootstelling aan irriterende stoffen

Question 3

Gladde spieren, klieren en bloedvaten van de luchtwegen: regulatie

Answer 3

Efferenten:
- Parasympathische innervatie
-> M1-receptoren in ganglia, op postsynaptische cellen: → facilitatie neurotransmissie
-> M2-receptoren = inhibitoire autoreceptoren
-> M3-receptoren:
–> gladde spiercellen → contractie /bronchoconstrictie
–> klieren → secretie mucus

• Sympathische innervatie
  -> bloedvaten (constrictie)
  -> klieren (inhibitie secretie)
  -> geen sympathische innervatie van bronchiale gladde spieren
  -> β2-receptoren t.h.v. gladde spiercellen, epitheel en kliercellen, mastcellen, en in alveoli (β1 en β2) → β-receptorstimulatie:
  –> relaxatie bronchiale gladde spieren
  –> inhibitie release mediatoren
  –> verhoogde muco-ciliaire klaring
• non-noradrenergic non-cholinergic (NANC)
  –> NO = belangrijke relaxator van de luchtwegen
  –> excitatoire neuropeptiden = stimulerende NANC mediatoren → neurogene inflammatie

Afferenten:
“Irritant” receptoren en C-vezels reageren op diverse
-> exogene stoffen
-> inflammatoire mediatoren
-> fysieke stimuli (koude lucht)
- release ACh (bovenste luchtwegen)
- release excitatoire neuropeptiden (lagere luchtwegen) → bronchoconstrictie, mucussecretie

Question 4

Wat is de pathogenese van astma?

Answer 4

chronische inflammatoire aandoening van de luchtwegen
- talrijke cellen daarbij betrokken, o.a. mastcellen en eosinofielen
- bij gevoelige personen: symptomen zoals dyspnoe (moeilijk uitademen), wheezes, hoest
- veralgemeende maar variabele luchtstroombeperking: ten minste gedeeltelijk reversibel
- bronchiale hyperreactiviteit

Question 5

wat is bronchiale hyperreactiviteit?

Answer 5

verhoging van de prikkelbaarheid van de luchtwegen tegenover allerlei prikkels

Question 6

Wat is allergische astma?

Answer 6

een IgE-gemedieerde allergie t.o.v. partikels in de ingeademde lucht

Question 7

Wat is intrinsieke astma?

Answer 7

astma met geen onderliggende allergische constitutie

Question 8

Hoe verloopt allergische astma?

Answer 8

Bij eerste contact met allergeen:
- Blootstelling
- Allergeen interageert met dendritische (“antigen presenting”) cel en CD4+ T-cel
Vorming van Th0 helper lymfocyten
- Activatie Th2 helpercelllen die diverse cytokines produceren
- B-cellen/plasmacellen stimuleren tot vorming en vrijstelling IgE
- Leiden tot recrutering, differentiatie en activering van eosinofielen
- Expressie van IgE-receptoren op mastcellen en eosinofielen induceren

Bij een tweede contact:
- vrijstelling van talloze inflammatoire mediatoren
-> bronchoconstrictie
-> andere inflammatoire veranderingen, zoals vasodilatatie,
stijging capillaire permeabiliteit
=>oedeem mucosa

Latere fase:
- minder gevoelig voor bronchusverwijdende middelen omdat naast bronchoconstrictie ook mucosa-oedeem en mucussecretie een belangrijke rol spelen
- Naast deze acuut uitgelokte inflammatoire reactie bij contact met een allergen is er steeds een onderliggende chronische inflammatie

Question 9

Wat zijn de stimuli van astma?

Answer 9

allergenen
inspanning
pollutie

Question 10

Wat zijn de twee aspecten waarop je moet focussen bij astma?

Answer 10

1. chronische inflammatie
2. acute episodes van bronchoconstrictie

Question 11

COPD voluit

Answer 11

chronic obstructive pulmonary disease

Question 12

Wat is COPD en wat zijn typische symptomen?

Answer 12

= veralgemeende obstructie van (vooral kleine) luchtwegen, vaak in associatie met:

chronische bronchitis
(inflammatie van bronchiën en bronchiolen, verschillend van de inflammatie bij astma)

emfyseem
(distentie en beschadiging van het longweefsel distaal van de bronchiolen)
< bronchoconstrictie + verhoogde productie van taaie mucus + hyperplasie klierlaag (obstructie minder reversibel; inflammatie staat hier niet op de voorgrond)

Question 13

Wat is de farmacotherpaie voor COPD?

Answer 13

anticholinergica
β2-mimetica
corticosteroïden slechts bij sommige patiënten

Question 14

Welke richtlijnen volgen voor astma?

Answer 14

GINA

Question 15

Welke richtlijnen volgen voor COPD?

Answer 15

GOLD

Question 16

Hoe behandel je astma?

Answer 16

β2-mimetica:
- kortwerkende (SABA’s)
- langwerkende (LABA’s)

Anticholinergica:
- kortwerkende (SAMA’s)
- langwerkende (LAMA’s)

Inhalatiecorticosteroïden (ICS)
Er is een beperkte plaats voor:
- leukotrieenreceptorantagonisten (enkel bij astma)
- Theofylline
- monoklonale antilichamen gebruikt bij astma

Question 17

geef voorbeelden van SABA

Answer 17

Salbutamol
Fenoterol

Question 18

geef voorbeelden van LABA

Answer 18

salmeterol
fornoterol
indacaterol, olodaterol, vialnterol

Question 19

Werkingsmechanisme van beta2-mimetica

Answer 19

= sympathicomimetica
stimulatie van de beta2-receptor

Question 20

effecten van beta 2 mimetica

Answer 20

• Relaxatie van de bronchiale spieren via
  beta2-receptoren op gladde spiercellen
• Inhibitie van vrijstelling van mediatoren via
  beta2-receptoren op inflammatoire cellen (stijging van cAMP werkt de vrijstelling van mediatoren tegen)
• Andere effecten: stimulatie van de mucociliaire klaring, verhoogde contractiliteit van diafragma, …

Question 21

Hoe lang werken saba en laba

Answer 21

saba: 4u
laba: 12u (niet bij astmacrisis)

Question 22

Indicatie betta2 mimetica

Answer 22

• Onmiddellijke behandeling van acute astma-aanval (saba)
• Onderhoudsbehandeling van ernstig chronisch astma en COPD (laba)
• Profylactisch vóór uitvoeren van inspanning of blootstelling aan irritantia (saba)

Question 23

Bijwerkingen beta2-mimetica

Answer 23

Nervositas, hoofdpijn, tremor
Cardiale stimulatie, hypokaliëmie
Systemische bijwerkingen afhankelijk van de concentratie in de systemische circulatie

Question 24

geef een sama

Answer 24

ipratropiumbromide

Question 25

geef een lama

Answer 25

tiotropium

Question 26

gefe het werkingsmechanisme van anticholinergica bij astma behandeling

Answer 26

Blokkade van muscarinereceptoren (bv. tiotropium meer M3-selectief)

Question 27

Wat zijn de effecten van anticholinergica bij astma

Answer 27

Bronchodilatatie, maar minder snel en minder uitgesproken dan bij β2-mimetica/
effecten zijn wel additioneel
Inhibitie van de mucussecretie

Question 28

Wat zijn de indicaties van anticholinergica bij astma

Answer 28

• Additioneel aan β2-mimetica wanneer onvoldoende bronchodilatatie met
• β2-mimetica alleen (additief effect)
• Onderhoudsbehandeling van chronisch obstructief bronchiaal lijden waar ze
• even krachtig bronchodilaterend zijn als de β2-mimetica (vooral bij COPD gebruikt)

Question 29

Welke vaste assocsiaties van een sympathicomimeticum en een anticholinergicum ken je?

Answer 29

SAMA + SABA
bv ipratropium + fenoterol; ipratropium + salbutamol

LAMA + LABA
bv. indacaterol + glycopyrrhonium ; olodaterol + tiotropium ; imeclidinium + vilanterol

Question 30

Inhalatiecortico’s activa

Answer 30

beclometason
budenoside
fluticasone

Question 31

Inhalatiecortico’s werkingsmechanisme

Answer 31

Binding aan intracellulaire glucocorticoïdreceptor
=>translocatie naar nucleus => binding aan steroïd-gevoelige targetgenen

Dit leidt tot:
- Stimulatie van transcriptie met verhoogde vorming van o.a.
-> beta2 -receptoren verhoogde gevoeligheid voor beta2 –mimetica
-> lipocortine dat fosfolipase A2 inhibeert => verminderde vorming van prostaglandines, leukotriënen
- Inhibitie van transcriptie met verminderde vorming van cytokines waaronder interleukine-5 en -8, die belangrijk zijn bij het onderhouden van de inflammatie bij astma

Question 32

Inhalatiecortico’s effecten

Answer 32

Anti-inflammatoir effect t.h.v. luchtwegen met:
- inhibitie van de migratie van inflammatoire cellen
- inhibitie van de activatie van inflammatoire cellen
- vermindering van de microvasculaire permeabiliteit

Inhibitie van de late astmatische reactie bij allergeenprovocatie

Vermindering van de bronchiale hyperreactiviteit

Question 33

Inhalatiecortico’s indicaties

Answer 33

• Meest effectieve onderhoudstherapie van chronisch astma
• Bij ernstige acute exacerbatie
• Inhalatiesteroïden ook bij COPD => effect minder duidelijk

COPD: doeltreffendheid van inhalatiecorticosteroïden alleen aangetoond bij patiënten met ernstig COPD

Question 34

Bijwerkingen inhalatiecortico’s

Answer 34

Inhibitie van de hypothalamo-hypofyse-bijnieras bij hoge dosis van potente preparaten (→ groeistoornissen bij kinderen)
Buccale en faryngeale candidose
Heesheid
Verhoogd risico pneumonie bij langdurig gebruik bij COPD

Question 35

Wat moet je een patient aanraden na puffen?

Answer 35

mond spoelen en uitspuwen

Question 36

Geef associaties van ICS en LABA, welke indicaties?

Answer 36

fluticason + salmeterol
budenoside + formoterol
beclometason + formoterol
fluticason + formoterol

indicatie: voor onderhoudstherapie van asthma (en soms COPD met frequente exacerbaties en eosinofilie)

Question 37

geef associaties IHC + LABA + LAMA, wat is de indicatie?

Answer 37

fluticasone + umeclidinium + vilanterol
beclometason + glycopyrronium + formoterol

indicaties: bij COPD patiënten met ernstige symptomen en exacerbaties ondanks bitherapie

Question 38

Leukotrieenreceptorantagonisten: activum + werkingsmechanisme

Answer 38

activum: montelukast
werkingsmechanisme: Selectieve blokkade van cysteïnyl-leukotrieënreceptoren waarop LTC4, LTD4 en LTE4 aangrijpen

Question 39

Leukotrieenreceptorantagonisten: effecten

Answer 39

Bronchodilatatie
Anti-inflammatoir effect
Inhibitie van onmiddellijke en late astmatische reactie bij allergeenprovocatie
Inhibitie inspannings- en aspirine geïnduceerd astma

Question 40

Leukotrieenreceptorantagonisten: indicaties

Answer 40

Licht astma waar symptomatisch gebruik van b2-mimetica niet volstaat om de symptomen te controleren (als alternatief voor inhalatiesteroïden)
→ en vooral als “add-on” bij ernstiger vormen van asthma als onvoldoende respons op corticosteroïden)

Question 41

Theofyline: werkingsmechanisme

Answer 41

• Inhibitie van fosfodiësterasen met toename cAMP tot gevolg; maar therapeutische concentraties zijn lager dan deze nodig voor inhibitie van fosfodiësterasen
• Antagonisme van adenosinereceptoren?
  Adenosine bronchoconstricteert, maar enprofylline is geen antagonist van adenosinereceptoren,
  en toch een potent bronchodilaterend middel
• Stimulatie van vrijstelling van catecholamines

Question 42

Theofylline effecten

Answer 42

Luchtwegen:
- Bronchodilatatie
- Inhibitie van activatie van bepaalde inflammatoire cellen
- Toename van de mucociliaire klaring

Centraal zenuwstelsel:
- Stimulerend effect
- Verhoogde alertheid
- Nervositeit
- Slaapstoornissen
- Tremoren

Cardiovasculair stelsel:
- Positief inotroop en chronotroop effect
- Vasodilatatie in meeste vaatgebieden, maar constrictie in sommige

Nier: zwak diuretisch effect

Question 43

Intercaties theofylline

Answer 43

Inhibitie van metabolisme door bv. macrolide antibiotica, cimetidine
Verhoogd metabolisme door fenytoïne, rifampicine, fenobarbital, roken, carbamazepine, St.- Janskuid → verlaging plasmaspiegels
Smalle therapeutisch-toxische marge

Question 44

Indicaties theofylline

Answer 44

• Onderhoudsbehandeling van chronisch astma, enkel adjuverend indien onvoldoende resultaat met inhalatiesteroïden en langwerkende β2-mimetica
• Eventueel intraveneus bij acute aanval

Question 45

Bijwerkingen theofylline

Answer 45

gastro-intestinaal
hypokaliëmie, ritmestoornissen
convulsies
eventueel respiratoire, cardiale stilstand

Question 46

Werkingsmechanisme, effecten, indicatie en activa monoklonale anti IgE antilichamen

Answer 46

activa: omalizumab

werkingsmechanisme:
- gehumaniseerd monoclonaal antilichaam
- vormt biologisch inerte complexen met circulerend / vrij IgE
- blokkeert vrij IgE en vermijdt daardoor mastceldegranulatie

effecten: remt alle allergeen geïnduceerde reacties, onafhankelijk van de antigeen specificiteit

indicaties: bij ernstig persisterend allergisch (IgE-gemediëerd) astma ondanks optimale steroied en beta-mimetica therapie

Question 47

Wat zijn mepolizumab en reslizumab? geef ook werkingsmechanisme, effecten, indicaties

Answer 47

wat? Interleukine-5 inhibitoren

werkingsmechanisme:
- gehumaniseerd monoclonaal antilichaam
- bindt met hoge affiniteit en specificiteit aan IL-5
- verhindert de binding van de α keten van het IL-5 receptorcomplex op het celoppervlak van eosinofielen

effecten: remt IL-5 gemedieerde reacties

Indicaties: bij ernstig persisterend eosinofiel astma bij volwassenen die niet reageren op klassieke maximale standaardtherapie

Question 48

Wat zijn benralizumab? geef ook werkingsmechanisme, effecten, indicaties

Answer 48

Wat? Interleukine-5 inhibitoren

Werkingsmechanisme: monoclonaal antilichaam gericht tegen de IL-5-receptor

Effecten: remt IL-5 gemedieerde reacties

Indicatie: onderhoudsbehandeling van ernstig persisterend eosinofiel astma bij volwassenen, in aanwezigheid van frequente exacerbaties ondanks behandeling met hoge doses inhalatiecorticosteroïden en langwerkende β2-mimetica via inhalatie

Question 49

Wat zijn dupilumab? geef ook werkingsmechanisme, effecten, indicaties

Answer 49

Wat? Interleukine-4/13 inhibitoren
Werkingsmechanisme: monoclonaal antilichaam gericht tegen de IL-4R alfa-receptor
Effecten: remt zowel IL-4 als IL-13 signalisatie; zou doeltreffender zijn dan de andere monoclonale antilichamen bij ernstig asthma met type 2 inflammatie
Indicatie: onderhoudsbehandeling van ernstig persisterend eosinofiel astma

Question 50

Algemeen behandeling van astma

Answer 50

• kortwerkende β2-mimetica via inhalatie
• eventueel anticholinergica (additief of alternatief)
• onderhoudsbehandeling corticosteroïden, eventueel met langwerkend β2-mimeticum of (uitzonderlijk) theofylline
• leukotrieënreceptor-antagonisten vooral als ’add-on’

Question 51

Algemeen behandeling van COPD

Answer 51

• kortwerkende β2-mimetica en anticholinergica
• eventueel inhalatiecorticosteroïden (effect geringer dan bij astma → eerst “proeftherapie”)
• rol theofylline ?? (beperkt)
• rookstop

Question 52

Behandeling van een acute astma aanval

Answer 52

• kortwerkende β2-mimetica via inhalatie, zo nodig; ook voor preventie en behandeling van inspanningsastma
• kortwerkende anticholinergica
• systemische corticosteroïden enkel bij ernstige exacerbatie
• bij noodzaak aan toenemend of regelmatig gebruik van SABA onderhoudsbehandeling starten of aanpassen

Question 54

onderhoudsbehandeling van astma

Answer 54

inhalatiecorticosteroïden (ICS) eerste keuze

langwerkend β2-mimeticum via inhalatie (LABA) als onvoldoende controle met ICS alleen bij matig-ernstig astma (LABA’s nooit zonder ICS!)

leukotrieënreceptor-antagonisten in monotherapie als alternatief voor ICS in lichte gevallen; als ’add-on’ indien onvoldoende effect met ICS

Tiotropium als add-on , als alternatief voor verhogen van de dosis ICS+LABA

(uitzonderlijk) theofylline, adjuverend bij ernstig astma
omalizumab: bij ernstig allergisch astma met bewezen IgE- overgevoeligheid en onvoldoende respons op klassieke hoge dosis behandeling

Benralizumab, dupilumab, mepolizumab, reslizumab: bij ernstig eosinofiel astma onvoldoende respons op klassieke hoge dosis behandeling

Question 55

onderhoudsbehandeling COPD

Answer 55

kortwerkende β2-mimetica en anticholinergica (als symptomen: zo nodig)

LABA en LAMA bij ernstige symptomen en/of hoog exacerbatierisico; keuze LABA of LAMA (effectiever op exacerbatie risico?)individueel te bepalen

combinatie LABA+LAMA als één bronchodilator onvoldoende

eventueel ICS: effect geringer dan bij astma → eventueel als onvoldoende resultaat van combinatie LABA+LAMA; regelmatig herevaluatie nodig; voordeel vooral bij COPD met astmatische component

tritherapie (LABA+LAMA+ICS); bij zeer ernstige vormen

rol theofylline zeer beperkt

Question 56

Behandeling exacerbatie van COPD

Answer 56

kortwerkende β2-mimetica en anticholinergica: starten of dosis verhogen

bij ernstige excerbatie: systemische corticosteroïden in voldoende hoge

eventueel antibiotica: afhankelijk van de ernst van de opstoot en het infectieuze bacteriële karakter, ernst van chronisch lijden, …

Question 57

Wat is de onderverdeling van antitussiva?

Answer 57

narcotische antitussive
niet-narcotische antitussiva
associaties

Question 58

Antitusssiva werkingsmechanisme

Answer 58

Hoest is een (protectieve) reflex
Stimulatie van receptoren (vooral in luchtwegen, maar ook in gehoorgang, pleura, sinussen …)
=> afferente zenuwen
=> centraal zenuwstelsel met een slecht gedefinieerd “hoestcentrum” in de hersenstam
=> stimulatie van efferente banen
=> prikkels naar diafragma en andere ademhalingsspieren

De narcotische en niet-narcotische (“centrale”) antitussiva interfereren met de hoest op centraal niveau

In associaties zitten soms zogenaamde “perifere antitussiva”, die door b.v. een lokaal anesthetisch effect een verminderde stimulatie van de hoestreceptoren tot gevolg (zouden) hebben

Question 59

Antitusssiva effecten

Answer 59

• Onderdrukking van de hoestreflex
• Narcotische antitussiva kunnen de effecten van de narcotische analgetica uitlokken
• Werkzaamheid van een aantal niet-narcotische antitussiva en associaties staat niet vast

Question 60

antitussiva indicaties

Answer 60

Hoest moet zo veel mogelijk oorzakelijk worden behandeld (b.v. stoppen met roken).

Antitussiva kunnen aangewezen zijn bij:
- chronische droge prikkelhoest
- nachtelijke hoest die nachtrust verstoort
- samen met oorzakelijke therapie

Question 61

Mucolytica activa

Answer 61

Acetylcysteïne
Carbocisteïne
Broomhexine

Question 62

Mucolytica werkingsmechanisme

Answer 62

Verbreken van disulfidebruggen tussen macromoleculen in sputum (mucoproteïnen, nucleïnezuren) via SH- groepen
=> depolymerisatie van macromoleculen =>gedaalde consistentie van sputum

Question 63

Mucolytica effecten

Answer 63

Potentieel mucolyse bij inhalatie
Weinig betrouwbare evidentie voor een klinisch relevant effect bij perorale toediening
Herstel van glutathionconcentratie

Question 64

mucolytica indicaties

Answer 64

Acetylcysteïne
Kunstmatige beademing
Mucoviscidose

Question 65

Waarmee worden mucolytica geassocieerd?

Answer 65

Vaak antitussivum + mucolyticum + expectorans + tevens soms:
- Antipyretica
- H1-antihistaminica
- anticholinergica
- bronchodilatoren
- Vasoconstrictoren

Question 66

Welke respiratoire analeptica ken je?

Answer 66

coffeïne (apnoe van neonates)
Doxapram (bij postoperatieve respiratoire depressie)

Question 67

Wanneer worden surfactantia gebruikt?

Answer 67

voor respiratoire insufficiëntie van de prematuur (intratracheale installatie)

Question 68

Welke gm kun je gebruiken voor pulmonale fibrose?

Answer 68

Nintedanib is een inhibitor van meerdere tyrosinekinasen
Pirfenidon is een immunosuppressivum met antifibrotische en anti-inflammatoire eigenschappen

Indicatie: idiopathische longfibrose
- lichte vertraging van de achteruitgang van de ademhalingsfunctie

Question 69

Selectieve B2 mimetica: werkingsmechanisme, indicaties en bijwerkingen

Answer 69

Werkingsmechanisme:
- β2-receptoren t.h.v. gladde spiercellen, epitheel en kliercellen, mastcellen, en in alveoli (β1 en β2) → β-receptorstimulatie: relaxatie bronchiale gladde spieren, inhibitie release mediatoren (mastcellen: stijging cAMP), verhoogde mucociliaire klaring en verhoogde contractiliteit diafragma.

Indicaties:
- Kortwerkende: inhalatie bij acute astma-aanval + profylactisch voor inspanning of blootstelling aan irritantia
- Langwerkende: onderhoudsbehandeling met corticosteroïden bij ernstig chronisch astma

Bijwerkingen:
- Nervositas, hoofdpijn, tremor
- Cardiale stimulatie, hypokaliëmie
- Systemische bijwerkingen afh. v. conc. in systemische circulatie (↓bijwerkingen als aërosol)

Question 70

Theofylline (xanthines): werkingsmechanisme, effecten, indicaties en bijwerkingen

Answer 70

Werkingsmechanisme:
- Inhibitie fosfodiësterasen -> ↑cAMP
- Antagonisme van adenosinereceptoren (adenosine bronchoconstricteert)
- Stimulatie van vrijstelling van catecholamines

Effecten:
- Luchtwegen: bronchodilatatie, inhibitie activatie inflammatoire cellen (→ enig effect op de late fase), toename mucociliaire klaring, (geen effect op bronchiale hyperreactiviteit)
- Centraal zenuwstelsel: stimulerend effect, ↑alertheid, nervositeit, slaapstoornis, tremor
- Cardiovasculair stelsel: positief inotroop en chronotroop effect, vasodilatatie in meeste vaatgebieden, maar constrictie in sommige (cerebraal)
- Nier: zwak diuretisch effect

Indicaties:
- Onderhoudsbehandeling bij chronisch astma, als onvoldoende resultaat met inhalatiesteroïden en langwerkende β2-mimetica
- IV bij acute aanval (nooit bij iemand die op onderhoudsbehandeling met theofylline staat tenzij men de plasmaspiegels kent)

Bijwerkingen (conc > 20 microg/ml)
- gastro-intestinaal, hypokaliëmie, ritmestoornissen, convulsies, ev. resp/cardiale stilstand

Question 71

Anticholinergica: werkingsmechanisme effecten en indicaties

Answer 71

Werkingsmechanisme:
- Blokkade van muscarinereceptoren

Effecten
- Bronchodilatatie (minder snel en uitgesproken dan bij B2-mimetica -> additioneel)
- Inhibitie van de mucussecretie

Indicaties:
- Additioneel aan B2-mimetica (als onvoldoende bronchodilatatie)
- Onderhoudsbehandeling van chronisch obstructief bronchiaal lijden (even krachtig bronchodilaterend als B2-mimetica (vooral bij COPD gebruikt))
- Vaste associaties van sympaticomimeticum en anticholinergica (als 1 niet doeltreffend is):
i. SAMA + SABA: Duovent® (ipratropium + fenoterol), Combivent® (ipratropium + salbutamol)
ii. LAMA + LABA (onderhoud): Ultibro Breezhaler® (indacaterol + glycopyrrhonium)

Question 72

inhalatiecortico: werkingsmechanisme, effecten, indicaties, bijwerkingen

Answer 72

Werkingsmechanisme:
- Binding aan intracellulaire glucocorticoïdreceptor -> translocatie naar nucleus -> binding aan steroïd-gevoelige targetgenen
- => stimulatie transcriptie & vorming B2-receptoren (-> verhoogde gevoeligheid voor B2-mimetica) en lipocortine (inhibeert fosfolipase A2 -> verminderde vorming van prostaglandines, leukotriënen, PAF)
- => inhibitie transcriptie & verminderde vorming cytokines (IL-5, IL-8; onderhouden inflammatie bij astma)

Effecten:
- Anti-inflammatoir effect t.h.v. luchtwegen met inhibitie van migratie en activatie van inflammatoire cellen en vermindering van de microvasculaire permeabiliteit
- Inhibitie late astmatische reactie bij allergeenprovocatie
- Vermindering van de bronchiale hyperreactiviteit

Indicaties:
- Basis onderhoudsbehandeling chronisch astma
- Bij ernstige acute exacerbatie (wanneer B2-mimetica onvoldoende)
- Inhalatiesteroïden ook bij COPD
- Associaties van ICS + LABA voor onderhoudstherapie van asthma:
i. Seretide® (fluticason + salmeterol)
ii. Symbicort® (budenoside + formoterol)
iii. Inuvair® (beclometason + formoterol)
iv. Flutiform® (fluticason + formoterol)

Bijwerkingen:
- Inhibitie hypothalamo-hypofyse-bijnieras bij hoge dosis (→ groeistoornissen bij kinderen)
- Buccale en faryngeale candidose
- Heesheid
- Verhoogd risico pneumonie bij langdurig gebruik bij COPD

Question 73

Leukotrieenreceptor-antagonisten: werkingsmechanisme, effecten, indicaties

Answer 73

Werkingsmechanisme:
- Selectieve blokkade cysteïnyl-leukotrieënreceptoren (aangrijpingspunt LTC4, LTD4 en LTE4)

Effecten:
- Bronchodilatatie (additief)
- Anti-inflammatoir: ↓concentratie inflammatoire cellen en mediatoren in bronchioalveolair lavagevocht
- Inhibitie van onmiddellijke en late astmatische reactie bij allergeenprovocatie
- Inhibitie inspannings- en aspirine geïnduceerd astma

Indicaties:
- Licht astma: alternatief voor inhalatiesteroïden wanneer B2-mimetica onvoldoende en onvoldoende respons op corticosteroïden

Question 74

Inhibitoren van de mediatorenvrijstelling: Natriumcromoglicaat: werkingsmechanisme, effecten, indicaties

Answer 74

Werkingsmechanisme:
- Inhibitie van degranulatie van mastcellen (mastcelstabilisatie)
- Depressie van neuronale reflexen (o.a. axonreflexen) uitgelokt door stimulatie van irritant receptoren
- Remming interactie PAF met eosinofielen
- Verminderde respons van sensorische C-vezels
- Verminderde vrijstelling T-cel lymfokines

Effecten:
- Geen direct bronchodilaterend effect op de bronchiale gladde spieren
- Inhibitie van onmiddellijke en late astmatische reactie bij allergeenprovocatie
- Vermindering van de bronchiale hyperreactiviteit

Indicaties:
- Onderhoudsbehandeling van chronisch licht astma bij kinderen
- Profylactisch vóór uitvoeren inspanning/blootstelling allergenen