ademhaling Flashcards
3 laatste slides leken niet echt interessant
1
Q
Geef de definitie, symptomen en risicofactoren van COPD
A
def: Aanhoudende ademhalingssymptomen en luchtstroombeperking als gevolg van luchtweg- en/of alveolaire afwijkingen, gewoonlijk veroorzaakt door
milieublootstelling aan schadelijke deeltjes of gassen
Symptomen: Dyspneu, hoest, sputum productie
Risico factoren: Roken, beroepsmatige blootstelling, milieublootstelling
2
Q
Geef de definitie, symptomen en risicofactoren van astma
A
def: Chronische luchtwegontsteking die ademhalingssymptomen veroorzaakt die in de tijd variëren, en variabele expiratoire luchtstroombeperking
symptomen: Wheezing, dyspneu, hoest, benauwdheid thoracaal
risico factoren: Roken, familiegeschiedenis van astma of allergie, antecedenten van allergische rhinitis of eczeem, luchtweginfectie bij kinderen, blootstelling aan irriterende stoffen
3
Q
Gladde spieren, klieren en bloedvaten van de luchtwegen: regulatie
A
Efferenten:
- Parasympathische innervatie
-> M1-receptoren in ganglia, op postsynaptische cellen: → facilitatie neurotransmissie
-> M2-receptoren = inhibitoire autoreceptoren
-> M3-receptoren:
–> gladde spiercellen → contractie /bronchoconstrictie
–> klieren → secretie mucus
- Sympathische innervatie
-> bloedvaten (constrictie)
-> klieren (inhibitie secretie)
-> geen sympathische innervatie van bronchiale gladde spieren
-> β2-receptoren t.h.v. gladde spiercellen, epitheel en kliercellen, mastcellen, en in alveoli (β1 en β2) → β-receptorstimulatie:
–> relaxatie bronchiale gladde spieren
–> inhibitie release mediatoren
–> verhoogde muco-ciliaire klaring - non-noradrenergic non-cholinergic (NANC)
–> NO = belangrijke relaxator van de luchtwegen
–> excitatoire neuropeptiden = stimulerende NANC mediatoren → neurogene inflammatie
Afferenten:
“Irritant” receptoren en C-vezels reageren op diverse
-> exogene stoffen
-> inflammatoire mediatoren
-> fysieke stimuli (koude lucht)
- release ACh (bovenste luchtwegen)
- release excitatoire neuropeptiden (lagere luchtwegen) → bronchoconstrictie, mucussecretie
4
Q
Wat is de pathogenese van astma?
A
chronische inflammatoire aandoening van de luchtwegen
- talrijke cellen daarbij betrokken, o.a. mastcellen en eosinofielen
- bij gevoelige personen: symptomen zoals dyspnoe (moeilijk uitademen), wheezes, hoest
- veralgemeende maar variabele luchtstroombeperking: ten minste gedeeltelijk reversibel
- bronchiale hyperreactiviteit
5
Q
wat is bronchiale hyperreactiviteit?
A
verhoging van de prikkelbaarheid van de luchtwegen tegenover allerlei prikkels
6
Q
Wat is allergische astma?
A
een IgE-gemedieerde allergie t.o.v. partikels in de ingeademde lucht
7
Q
Wat is intrinsieke astma?
A
astma met geen onderliggende allergische constitutie
8
Q
Hoe verloopt allergische astma?
A
Bij eerste contact met allergeen:
- Blootstelling
- Allergeen interageert met dendritische (“antigen presenting”) cel en CD4+ T-cel
Vorming van Th0 helper lymfocyten
- Activatie Th2 helpercelllen die diverse cytokines produceren
- B-cellen/plasmacellen stimuleren tot vorming en vrijstelling IgE
- Leiden tot recrutering, differentiatie en activering van eosinofielen
- Expressie van IgE-receptoren op mastcellen en eosinofielen induceren
Bij een tweede contact:
- vrijstelling van talloze inflammatoire mediatoren
-> bronchoconstrictie
-> andere inflammatoire veranderingen, zoals vasodilatatie,
stijging capillaire permeabiliteit
=>oedeem mucosa
Latere fase:
- minder gevoelig voor bronchusverwijdende middelen omdat naast bronchoconstrictie ook mucosa-oedeem en mucussecretie een belangrijke rol spelen
- Naast deze acuut uitgelokte inflammatoire reactie bij contact met een allergen is er steeds een onderliggende chronische inflammatie
9
Q
Wat zijn de stimuli van astma?
A
allergenen
inspanning
pollutie
10
Q
Wat zijn de twee aspecten waarop je moet focussen bij astma?
A
- chronische inflammatie
- acute episodes van bronchoconstrictie
11
Q
COPD voluit
A
chronic obstructive pulmonary disease
12
Q
Wat is COPD en wat zijn typische symptomen?
A
= veralgemeende obstructie van (vooral kleine) luchtwegen, vaak in associatie met:
chronische bronchitis
(inflammatie van bronchiën en bronchiolen, verschillend van de inflammatie bij astma)
emfyseem
(distentie en beschadiging van het longweefsel distaal van de bronchiolen)
< bronchoconstrictie + verhoogde productie van taaie mucus + hyperplasie klierlaag (obstructie minder reversibel; inflammatie staat hier niet op de voorgrond)
13
Q
Wat is de farmacotherpaie voor COPD?
A
anticholinergica
β2-mimetica
corticosteroïden slechts bij sommige patiënten
14
Q
Welke richtlijnen volgen voor astma?
A
GINA
15
Q
Welke richtlijnen volgen voor COPD?
A
GOLD
16
Q
Hoe behandel je astma?
A
β2-mimetica:
- kortwerkende (SABA’s)
- langwerkende (LABA’s)
Anticholinergica:
- kortwerkende (SAMA’s)
- langwerkende (LAMA’s)
Inhalatiecorticosteroïden (ICS)
Er is een beperkte plaats voor:
- leukotrieenreceptorantagonisten (enkel bij astma)
- Theofylline
- monoklonale antilichamen gebruikt bij astma
17
Q
geef voorbeelden van SABA
A
Salbutamol
Fenoterol
18
Q
geef voorbeelden van LABA
A
salmeterol
fornoterol
indacaterol, olodaterol, vialnterol
19
Q
Werkingsmechanisme van beta2-mimetica
A
= sympathicomimetica
stimulatie van de beta2-receptor
20
Q
effecten van beta 2 mimetica
A
- Relaxatie van de bronchiale spieren via
beta2-receptoren op gladde spiercellen - Inhibitie van vrijstelling van mediatoren via
beta2-receptoren op inflammatoire cellen (stijging van cAMP werkt de vrijstelling van mediatoren tegen) - Andere effecten: stimulatie van de mucociliaire klaring, verhoogde contractiliteit van diafragma, …
21
Q
Hoe lang werken saba en laba
A
saba: 4u
laba: 12u (niet bij astmacrisis)
22
Q
Indicatie betta2 mimetica
A
- Onmiddellijke behandeling van acute astma-aanval (saba)
- Onderhoudsbehandeling van ernstig chronisch astma en COPD (laba)
- Profylactisch vóór uitvoeren van inspanning of blootstelling aan irritantia (saba)
23
Q
Bijwerkingen beta2-mimetica
A
Nervositas, hoofdpijn, tremor
Cardiale stimulatie, hypokaliëmie
Systemische bijwerkingen afhankelijk van de concentratie in de systemische circulatie
24
Q
geef een sama
A
ipratropiumbromide
25
geef een lama
tiotropium
26
gefe het werkingsmechanisme van anticholinergica bij astma behandeling
Blokkade van muscarinereceptoren (bv. tiotropium meer M3-selectief)
27
Wat zijn de effecten van anticholinergica bij astma
Bronchodilatatie, maar minder snel en minder uitgesproken dan bij β2-mimetica/
effecten zijn wel additioneel
Inhibitie van de mucussecretie
28
Wat zijn de indicaties van anticholinergica bij astma
- Additioneel aan β2-mimetica wanneer onvoldoende bronchodilatatie met
- β2-mimetica alleen (additief effect)
- Onderhoudsbehandeling van chronisch obstructief bronchiaal lijden waar ze
- even krachtig bronchodilaterend zijn als de β2-mimetica (vooral bij COPD gebruikt)
29
Welke vaste assocsiaties van een sympathicomimeticum en een anticholinergicum ken je?
SAMA + SABA
bv ipratropium + fenoterol; ipratropium + salbutamol
LAMA + LABA
bv. indacaterol + glycopyrrhonium ; olodaterol + tiotropium ; imeclidinium + vilanterol
30
Inhalatiecortico's activa
beclometason
budenoside
fluticasone
31
Inhalatiecortico's werkingsmechanisme
Binding aan intracellulaire glucocorticoïdreceptor
=>translocatie naar nucleus => binding aan steroïd-gevoelige targetgenen
Dit leidt tot:
- Stimulatie van transcriptie met verhoogde vorming van o.a.
-> beta2 -receptoren verhoogde gevoeligheid voor beta2 –mimetica
-> lipocortine dat fosfolipase A2 inhibeert => verminderde vorming van prostaglandines, leukotriënen
- Inhibitie van transcriptie met verminderde vorming van cytokines waaronder interleukine-5 en -8, die belangrijk zijn bij het onderhouden van de inflammatie bij astma
32
Inhalatiecortico's effecten
Anti-inflammatoir effect t.h.v. luchtwegen met:
- inhibitie van de migratie van inflammatoire cellen
- inhibitie van de activatie van inflammatoire cellen
- vermindering van de microvasculaire permeabiliteit
Inhibitie van de late astmatische reactie bij allergeenprovocatie
Vermindering van de bronchiale hyperreactiviteit
33
Inhalatiecortico's indicaties
- Meest effectieve onderhoudstherapie van chronisch astma
- Bij ernstige acute exacerbatie
- Inhalatiesteroïden ook bij COPD => effect minder duidelijk
COPD: doeltreffendheid van inhalatiecorticosteroïden alleen aangetoond bij patiënten met ernstig COPD
34
Bijwerkingen inhalatiecortico's
Inhibitie van de hypothalamo-hypofyse-bijnieras bij hoge dosis van potente preparaten (→ groeistoornissen bij kinderen)
Buccale en faryngeale candidose
Heesheid
Verhoogd risico pneumonie bij langdurig gebruik bij COPD
35
Wat moet je een patient aanraden na puffen?
mond spoelen en uitspuwen
36
Geef associaties van ICS en LABA, welke indicaties?
fluticason + salmeterol
budenoside + formoterol
beclometason + formoterol
fluticason + formoterol
indicatie: voor onderhoudstherapie van asthma (en soms COPD met frequente exacerbaties en eosinofilie)
37
geef associaties IHC + LABA + LAMA, wat is de indicatie?
fluticasone + umeclidinium + vilanterol
beclometason + glycopyrronium + formoterol
indicaties: bij COPD patiënten met ernstige symptomen en exacerbaties ondanks bitherapie
38
Leukotrieenreceptorantagonisten: activum + werkingsmechanisme
activum: montelukast
werkingsmechanisme: Selectieve blokkade van cysteïnyl-leukotrieënreceptoren waarop LTC4, LTD4 en LTE4 aangrijpen
39
Leukotrieenreceptorantagonisten: effecten
Bronchodilatatie
Anti-inflammatoir effect
Inhibitie van onmiddellijke en late astmatische reactie bij allergeenprovocatie
Inhibitie inspannings- en aspirine geïnduceerd astma
40
Leukotrieenreceptorantagonisten: indicaties
Licht astma waar symptomatisch gebruik van b2-mimetica niet volstaat om de symptomen te controleren (als alternatief voor inhalatiesteroïden)
→ en vooral als “add-on” bij ernstiger vormen van asthma als onvoldoende respons op corticosteroïden)
41
Theofyline: werkingsmechanisme
- Inhibitie van fosfodiësterasen met toename cAMP tot gevolg; maar therapeutische concentraties zijn lager dan deze nodig voor inhibitie van fosfodiësterasen
- Antagonisme van adenosinereceptoren?
Adenosine bronchoconstricteert, maar enprofylline is geen antagonist van adenosinereceptoren,
en toch een potent bronchodilaterend middel
- Stimulatie van vrijstelling van catecholamines
42
Theofylline effecten
Luchtwegen:
- Bronchodilatatie
- Inhibitie van activatie van bepaalde inflammatoire cellen
- Toename van de mucociliaire klaring
Centraal zenuwstelsel:
- Stimulerend effect
- Verhoogde alertheid
- Nervositeit
- Slaapstoornissen
- Tremoren
Cardiovasculair stelsel:
- Positief inotroop en chronotroop effect
- Vasodilatatie in meeste vaatgebieden, maar constrictie in sommige
Nier: zwak diuretisch effect
43
Intercaties theofylline
Inhibitie van metabolisme door bv. macrolide antibiotica, cimetidine
Verhoogd metabolisme door fenytoïne, rifampicine, fenobarbital, roken, carbamazepine, St.- Janskuid → verlaging plasmaspiegels
Smalle therapeutisch-toxische marge
44
Indicaties theofylline
- Onderhoudsbehandeling van chronisch astma, enkel adjuverend indien onvoldoende resultaat met inhalatiesteroïden en langwerkende β2-mimetica
- Eventueel intraveneus bij acute aanval
45
Bijwerkingen theofylline
gastro-intestinaal
hypokaliëmie, ritmestoornissen
convulsies
eventueel respiratoire, cardiale stilstand
46
Werkingsmechanisme, effecten, indicatie en activa monoklonale anti IgE antilichamen
activa: omalizumab
werkingsmechanisme:
- gehumaniseerd monoclonaal antilichaam
- vormt biologisch inerte complexen met circulerend / vrij IgE
- blokkeert vrij IgE en vermijdt daardoor mastceldegranulatie
effecten: remt alle allergeen geïnduceerde reacties, onafhankelijk van de antigeen specificiteit
indicaties: bij ernstig persisterend allergisch (IgE-gemediëerd) astma ondanks optimale steroied en beta-mimetica therapie
47
Wat zijn mepolizumab en reslizumab? geef ook werkingsmechanisme, effecten, indicaties
wat? Interleukine-5 inhibitoren
werkingsmechanisme:
- gehumaniseerd monoclonaal antilichaam
- bindt met hoge affiniteit en specificiteit aan IL-5
- verhindert de binding van de α keten van het IL-5 receptorcomplex op het celoppervlak van eosinofielen
effecten: remt IL-5 gemedieerde reacties
Indicaties: bij ernstig persisterend eosinofiel astma bij volwassenen die niet reageren op klassieke maximale standaardtherapie
48
Wat zijn benralizumab? geef ook werkingsmechanisme, effecten, indicaties
Wat? Interleukine-5 inhibitoren
Werkingsmechanisme: monoclonaal antilichaam gericht tegen de IL-5-receptor
Effecten: remt IL-5 gemedieerde reacties
Indicatie: onderhoudsbehandeling van ernstig persisterend eosinofiel astma bij volwassenen, in aanwezigheid van frequente exacerbaties ondanks behandeling met hoge doses inhalatiecorticosteroïden en langwerkende β2-mimetica via inhalatie
49
Wat zijn dupilumab? geef ook werkingsmechanisme, effecten, indicaties
Wat? Interleukine-4/13 inhibitoren
Werkingsmechanisme: monoclonaal antilichaam gericht tegen de IL-4R alfa-receptor
Effecten: remt zowel IL-4 als IL-13 signalisatie; zou doeltreffender zijn dan de andere monoclonale antilichamen bij ernstig asthma met type 2 inflammatie
Indicatie: onderhoudsbehandeling van ernstig persisterend eosinofiel astma
50
Algemeen behandeling van astma
- kortwerkende β2-mimetica via inhalatie
- eventueel anticholinergica (additief of alternatief)
- onderhoudsbehandeling corticosteroïden, eventueel met langwerkend β2-mimeticum of (uitzonderlijk) theofylline
- leukotrieënreceptor-antagonisten vooral als ’add-on’
51
Algemeen behandeling van COPD
- kortwerkende β2-mimetica en anticholinergica
- eventueel inhalatiecorticosteroïden (effect geringer dan bij astma → eerst “proeftherapie”)
- rol theofylline ?? (beperkt)
- rookstop
52
Behandeling van een acute astma aanval
- kortwerkende β2-mimetica via inhalatie, zo nodig; ook voor preventie en behandeling van inspanningsastma
- kortwerkende anticholinergica
- systemische corticosteroïden enkel bij ernstige exacerbatie
- bij noodzaak aan toenemend of regelmatig gebruik van SABA onderhoudsbehandeling starten of aanpassen
53
54
onderhoudsbehandeling van astma
inhalatiecorticosteroïden (ICS) eerste keuze
langwerkend β2-mimeticum via inhalatie (LABA) als onvoldoende controle met ICS alleen bij matig-ernstig astma (LABA’s nooit zonder ICS!)
leukotrieënreceptor-antagonisten in monotherapie als alternatief voor ICS in lichte gevallen; als ’add-on’ indien onvoldoende effect met ICS
Tiotropium als add-on , als alternatief voor verhogen van de dosis ICS+LABA
(uitzonderlijk) theofylline, adjuverend bij ernstig astma
omalizumab: bij ernstig allergisch astma met bewezen IgE- overgevoeligheid en onvoldoende respons op klassieke hoge dosis behandeling
Benralizumab, dupilumab, mepolizumab, reslizumab: bij ernstig eosinofiel astma onvoldoende respons op klassieke hoge dosis behandeling
55
onderhoudsbehandeling COPD
kortwerkende β2-mimetica en anticholinergica (als symptomen: zo nodig)
LABA en LAMA bij ernstige symptomen en/of hoog exacerbatierisico; keuze LABA of LAMA (effectiever op exacerbatie risico?)individueel te bepalen
combinatie LABA+LAMA als één bronchodilator onvoldoende
eventueel ICS: effect geringer dan bij astma → eventueel als onvoldoende resultaat van combinatie LABA+LAMA; regelmatig herevaluatie nodig; voordeel vooral bij COPD met astmatische component
tritherapie (LABA+LAMA+ICS); bij zeer ernstige vormen
rol theofylline zeer beperkt
56
Behandeling exacerbatie van COPD
kortwerkende β2-mimetica en anticholinergica: starten of dosis verhogen
bij ernstige excerbatie: systemische corticosteroïden in voldoende hoge
eventueel antibiotica: afhankelijk van de ernst van de opstoot en het infectieuze bacteriële karakter, ernst van chronisch lijden, …
57
Wat is de onderverdeling van antitussiva?
narcotische antitussive
niet-narcotische antitussiva
associaties
58
Antitusssiva werkingsmechanisme
Hoest is een (protectieve) reflex
Stimulatie van receptoren (vooral in luchtwegen, maar ook in gehoorgang, pleura, sinussen …)
=> afferente zenuwen
=> centraal zenuwstelsel met een slecht gedefinieerd "hoestcentrum” in de hersenstam
=> stimulatie van efferente banen
=> prikkels naar diafragma en andere ademhalingsspieren
De narcotische en niet-narcotische ("centrale") antitussiva interfereren met de hoest op centraal niveau
In associaties zitten soms zogenaamde "perifere antitussiva", die door b.v. een lokaal anesthetisch effect een verminderde stimulatie van de hoestreceptoren tot gevolg (zouden) hebben
59
Antitusssiva effecten
- Onderdrukking van de hoestreflex
- Narcotische antitussiva kunnen de effecten van de narcotische analgetica uitlokken
- Werkzaamheid van een aantal niet-narcotische antitussiva en associaties staat niet vast
60
antitussiva indicaties
Hoest moet zo veel mogelijk oorzakelijk worden behandeld (b.v. stoppen met roken).
Antitussiva kunnen aangewezen zijn bij:
- chronische droge prikkelhoest
- nachtelijke hoest die nachtrust verstoort
- samen met oorzakelijke therapie
61
Mucolytica activa
Acetylcysteïne
Carbocisteïne
Broomhexine
62
Mucolytica werkingsmechanisme
Verbreken van disulfidebruggen tussen macromoleculen in sputum (mucoproteïnen, nucleïnezuren) via SH- groepen
=> depolymerisatie van macromoleculen =>gedaalde consistentie van sputum
63
Mucolytica effecten
Potentieel mucolyse bij inhalatie
Weinig betrouwbare evidentie voor een klinisch relevant effect bij perorale toediening
Herstel van glutathionconcentratie
64
mucolytica indicaties
Acetylcysteïne
Kunstmatige beademing
Mucoviscidose
65
Waarmee worden mucolytica geassocieerd?
Vaak antitussivum + mucolyticum + expectorans + tevens soms:
- Antipyretica
- H1-antihistaminica
- anticholinergica
- bronchodilatoren
- Vasoconstrictoren
66
Welke respiratoire analeptica ken je?
coffeïne (apnoe van neonates)
Doxapram (bij postoperatieve respiratoire depressie)
67
Wanneer worden surfactantia gebruikt?
voor respiratoire insufficiëntie van de prematuur (intratracheale installatie)
68
Welke gm kun je gebruiken voor pulmonale fibrose?
Nintedanib is een inhibitor van meerdere tyrosinekinasen
Pirfenidon is een immunosuppressivum met antifibrotische en anti-inflammatoire eigenschappen
Indicatie: idiopathische longfibrose
- lichte vertraging van de achteruitgang van de ademhalingsfunctie
69
Selectieve B2 mimetica: werkingsmechanisme, indicaties en bijwerkingen
Werkingsmechanisme:
- β2-receptoren t.h.v. gladde spiercellen, epitheel en kliercellen, mastcellen, en in alveoli (β1 en β2) → β-receptorstimulatie: relaxatie bronchiale gladde spieren, inhibitie release mediatoren (mastcellen: stijging cAMP), verhoogde mucociliaire klaring en verhoogde contractiliteit diafragma.
Indicaties:
- Kortwerkende: inhalatie bij acute astma-aanval + profylactisch voor inspanning of blootstelling aan irritantia
- Langwerkende: onderhoudsbehandeling met corticosteroïden bij ernstig chronisch astma
Bijwerkingen:
- Nervositas, hoofdpijn, tremor
- Cardiale stimulatie, hypokaliëmie
- Systemische bijwerkingen afh. v. conc. in systemische circulatie (↓bijwerkingen als aërosol)
70
Theofylline (xanthines): werkingsmechanisme, effecten, indicaties en bijwerkingen
Werkingsmechanisme:
- Inhibitie fosfodiësterasen -> ↑cAMP
- Antagonisme van adenosinereceptoren (adenosine bronchoconstricteert)
- Stimulatie van vrijstelling van catecholamines
Effecten:
- Luchtwegen: bronchodilatatie, inhibitie activatie inflammatoire cellen (→ enig effect op de late fase), toename mucociliaire klaring, (geen effect op bronchiale hyperreactiviteit)
- Centraal zenuwstelsel: stimulerend effect, ↑alertheid, nervositeit, slaapstoornis, tremor
- Cardiovasculair stelsel: positief inotroop en chronotroop effect, vasodilatatie in meeste vaatgebieden, maar constrictie in sommige (cerebraal)
- Nier: zwak diuretisch effect
Indicaties:
- Onderhoudsbehandeling bij chronisch astma, als onvoldoende resultaat met inhalatiesteroïden en langwerkende β2-mimetica
- IV bij acute aanval (nooit bij iemand die op onderhoudsbehandeling met theofylline staat tenzij men de plasmaspiegels kent)
Bijwerkingen (conc > 20 microg/ml)
- gastro-intestinaal, hypokaliëmie, ritmestoornissen, convulsies, ev. resp/cardiale stilstand
71
Anticholinergica: werkingsmechanisme effecten en indicaties
Werkingsmechanisme:
- Blokkade van muscarinereceptoren
Effecten
- Bronchodilatatie (minder snel en uitgesproken dan bij B2-mimetica -> additioneel)
- Inhibitie van de mucussecretie
Indicaties:
- Additioneel aan B2-mimetica (als onvoldoende bronchodilatatie)
- Onderhoudsbehandeling van chronisch obstructief bronchiaal lijden (even krachtig bronchodilaterend als B2-mimetica (vooral bij COPD gebruikt))
- Vaste associaties van sympaticomimeticum en anticholinergica (als 1 niet doeltreffend is):
i. SAMA + SABA: Duovent® (ipratropium + fenoterol), Combivent® (ipratropium + salbutamol)
ii. LAMA + LABA (onderhoud): Ultibro Breezhaler® (indacaterol + glycopyrrhonium)
72
inhalatiecortico: werkingsmechanisme, effecten, indicaties, bijwerkingen
Werkingsmechanisme:
- Binding aan intracellulaire glucocorticoïdreceptor -> translocatie naar nucleus -> binding aan steroïd-gevoelige targetgenen
- => stimulatie transcriptie & vorming B2-receptoren (-> verhoogde gevoeligheid voor B2-mimetica) en lipocortine (inhibeert fosfolipase A2 -> verminderde vorming van prostaglandines, leukotriënen, PAF)
- => inhibitie transcriptie & verminderde vorming cytokines (IL-5, IL-8; onderhouden inflammatie bij astma)
Effecten:
- Anti-inflammatoir effect t.h.v. luchtwegen met inhibitie van migratie en activatie van inflammatoire cellen en vermindering van de microvasculaire permeabiliteit
- Inhibitie late astmatische reactie bij allergeenprovocatie
- Vermindering van de bronchiale hyperreactiviteit
Indicaties:
- Basis onderhoudsbehandeling chronisch astma
- Bij ernstige acute exacerbatie (wanneer B2-mimetica onvoldoende)
- Inhalatiesteroïden ook bij COPD
- Associaties van ICS + LABA voor onderhoudstherapie van asthma:
i. Seretide® (fluticason + salmeterol)
ii. Symbicort® (budenoside + formoterol)
iii. Inuvair® (beclometason + formoterol)
iv. Flutiform® (fluticason + formoterol)
Bijwerkingen:
- Inhibitie hypothalamo-hypofyse-bijnieras bij hoge dosis (→ groeistoornissen bij kinderen)
- Buccale en faryngeale candidose
- Heesheid
- Verhoogd risico pneumonie bij langdurig gebruik bij COPD
73
Leukotrieenreceptor-antagonisten: werkingsmechanisme, effecten, indicaties
Werkingsmechanisme:
- Selectieve blokkade cysteïnyl-leukotrieënreceptoren (aangrijpingspunt LTC4, LTD4 en LTE4)
Effecten:
- Bronchodilatatie (additief)
- Anti-inflammatoir: ↓concentratie inflammatoire cellen en mediatoren in bronchioalveolair lavagevocht
- Inhibitie van onmiddellijke en late astmatische reactie bij allergeenprovocatie
- Inhibitie inspannings- en aspirine geïnduceerd astma
Indicaties:
- Licht astma: alternatief voor inhalatiesteroïden wanneer B2-mimetica onvoldoende en onvoldoende respons op corticosteroïden
74
Inhibitoren van de mediatorenvrijstelling: Natriumcromoglicaat: werkingsmechanisme, effecten, indicaties
Werkingsmechanisme:
- Inhibitie van degranulatie van mastcellen (mastcelstabilisatie)
- Depressie van neuronale reflexen (o.a. axonreflexen) uitgelokt door stimulatie van irritant receptoren
- Remming interactie PAF met eosinofielen
- Verminderde respons van sensorische C-vezels
- Verminderde vrijstelling T-cel lymfokines
Effecten:
- Geen direct bronchodilaterend effect op de bronchiale gladde spieren
- Inhibitie van onmiddellijke en late astmatische reactie bij allergeenprovocatie
- Vermindering van de bronchiale hyperreactiviteit
Indicaties:
- Onderhoudsbehandeling van chronisch licht astma bij kinderen
- Profylactisch vóór uitvoeren inspanning/blootstelling allergenen
