9 Waterrisico nederland Flashcards
Terpen/wierden
kunstmatige heuvel, werden vaak kerken en hele boerderijen op gebouwd, uitbouwen middels afval langs randen te storen en te bedekken met zand en/of klei. Zijn meerdere keren (ongeveer 4x) opgehoogd tijdens tijden van transgressie = verschuiven van kustlijn door zeespiegelstijging (regressie is zeespiegel daling)
transgressie
verschuiven van kustlijn door zeespiegelstijging (regressie is zeespiegel daling)
Dijk
een door mensen aangelegde waterkering
Veenontginning
het geschikt maken voor landbouw
(groene hart is zo een plek, duurde van 10e tot 13e eeuw en staat bekend als grote ontginning. Dit ging middels het graven van watergangen naar veen riviertjes die uitkwamen op de Rijn/Lek/Maas. De drooggemaakte grond begon in te zakken, tijdens storm kon water het land binnendringen, dus dijken waren nodig.
Polder
Stuk land welke eigenlijk niet geschikt is om door de mens te worden gebruikt
er zijn bepaalde maatregelen nodig om dit te gebruiken: Dijken/Sluizen/Gemalen, hierdoor staat een stuk land waarbinnen de waterstand geregeld kan worden. Water kan weggepompt worden in een boezem (tijdelijke opslagplaats) via een gemaal. Als de hoogte te groot is moet het met meerdere molens = molengang, elke molen pompt naar een hogere boezem.
Soorten polders:
Droogmakerij - inpoldering van openwater (meer/plas) welke letterlijk drooggemaakt is
Indijking - inpoldering van getijdegebied langs kust of rivier, gaat om gebied dat al periodiek droogviel en door indijking definitief droog blijft.
Ontginning - Woeste grond die men in cultuur heeft gebracht, bijvoorbeeld voormalig moeras/veen/heide of duingebied.
4 grote rivieren in Nederland:
Rijn: Bron in zwitserland, onstaat uit twee bergriviertjes die water via gletsjer krijgen uit alpen. splitst zich in NL in de waal en pannerdens kanaal.
Maas: Ontspringt op plateau van Langres (Frankrijk) stroomt via belgie naar nederland
Eems: Uit noordwesten van duitsland
Schelde: Belgie en mondt uit als trechter(estuarium) in Westerschelde
Waterstand rivier is nooit hele jaar constant, regiem is afhankelijk van:
- Klimaat: hoeveel neerslag valt er in een gebied en in welke vorm, hoelang duurt het voordat neerslag in de rivier terechtkomt & hoeveel verdamping?(temperatuur)
- Type rivier: regiem van een gemengde rivier is veel gematigder dan een regenrivier
- Stroomgebied: Zijn de hoogteverschillen groot? dan stroom water sneller, wat is het waterbergend vermogen van de bodem?
- Invloed Mensen: Worden er bijvoorbeeld veel loofbomen gekapt in het gebied? dan neemt de vertraging tijds ook af
Waterstand rivier is nooit hele jaar constant, regiem is afhankelijk van ( aanvullende factoren) :
-Klimaatverandering: Voornamelijk oorzaak is broeikaseffect > meer schommeling in neerslagregiem
-Bodemdaling door Geologische kanteling /
Veeninklinking / Gaswinning
-Zeespiegelstijging: Door bodem daling en zeespiegelstijging is het afvoeren van water steeds lastiger
Huidige status van Rijn:
Stroomgebied verandert momenteel veel, regiem zal steeds meer uitersten vertonen - hogere piekafvoer
Huidige status Maas
vooral in winter meer neerslag & in zomer minder > overlast voor schippers als gevolg (droogstaan)
ca. 35% van NL ligt onder NAP en 60% is kwetsbaar voor overstromingen, alle beschermingsmaatregelen noemen wij: Waterkeringen
ca. 35% van NL ligt onder NAP en 60% is kwetsbaar voor overstromingen, alle beschermingsmaatregelen noemen wij: Waterkeringen
Duinen
natuurlijke waterkering
Dijk = Kunstmatige waterkering (zeewaterkerende/rivierwatkerende/binnenwaterkerende dijken) Een dijk bestaat uit:
- Buitenteen & binnenteen(onderranden van de dijk)
- Kruin (kopstuk/hoogste deel)
- Buitentalud (is de zij”schans” zorgt voor stevigheid
- Binnentalud vangt samen met de buitenberm de golven op
- Binnenberm (schans) indien aanwezig extra versteviging
Maatregelen tegen overstromingen:
- Uiterwaarden verlagen
- Uiterwaarden verbreden (dijkverlegging)
- zomerbed verdiepen
- winterbed aanpassen (obstacles verwijderen)
- kribben verlagen
- Nevengeul aanleggen (parralel aan de hoofdstroom)
- Zijdelingse toestroom verminderen
- Bypasses (via andere route water afvoeren)