6 - Rome In 6S vC

Question 0

Feit & fictie

Welk debat speelt zich af onder archeologen en oudhistorici over vroege gesch van Rome?

Answer 0

• Niebuhr en Mommsen (19eS): Rome is pas loop 4S vC een echte stad geworden, agv mil successen op It schiereiland.
• hyperkritische school (Niebuhr): verhalen over vroegste Rome maken verleden roemrijker dan werkelijkh en gemodelleerd op klass Gr stadstaten in zdn It schiereil. Tot op vandaag invloedrijke visie. Meeste geleerden: kern is er wel maar exacte verbinding met archeol gegeven en dateringen vs info uit lit en epigraf bronnen blijft bron v discussie.
• Archeol onderzoek eind 19S en 20S (Boni): logenstraffen visie Niebuhr. B achtte koningstijd bewezen. Tegenstrevers: ‘patriottische archeologie’, maar heeft tegenw over koningstijd gelijk gekregen.
• Laatste koningen waren Etrusken (Tarquinius). Etr macht in 6S vC op hoogtepunt, inlijving/cult dominantie Rome logisch => uniformiteit mat cultuur Latium, Etrurie en Campanie (intensieve contacten/uitwiss lok elites). Hegemonie Etr steden onwaarschijnlijk door federatieve vorm. + grote Gr invloed door handelscontacten va 8S vC.
• Rome va 6S vC grote stad. Grootsch bouwactiviteiten. Pomerium-ritueel een ritu Etrusco).
• Verdeelde meningen over allervroegste Rome. Carandini (archeol, jaren 70) brengt sporen in verband met Roma Quadrata en koningen.
  => verhalen gaven vorm aan ‘mentale topografie’ vd stad; vaak verrassend in verband te brengen met archeol en fys topogr gegevens.
  Niet verwonderlijk want:
  1. mythen voor degenen die verhalen doorvertelden een verklaringsmoden waren voor situaties/fenomenen die zij meemaakten
  2. Carandini’s interpretaties gaan soms te ver maar de archeol resten duiden wel op bel en voor deze vroege periode opvall monumentale nederzetting.

p90

Question 1

Verankering

Een strikte scheiding tussen historische feiten en legendarische verhalen bestond niet. Hoe liepen die twee in elkaar over?

Answer 1

• Romeinen beschouwden z als afstammelingen van Aeneas uit Troje (en dus van goden). Zijn zoon Ascanius/Julus stichtte Alba Longa/Rome.
• Romulus en Remus afstammelingen/zonen van Ascanius. Kozen plek waar zij opgroeiden voor nwe stad (Mons Aventinus en Mons Palatinus)
• Roma Quadrata: Romulus trekt vore waar muur moet komen. Vore staat voor
  . fysieke scheiding tussen stad en ager (oml land)
  . pomerium: symb, sacraal-jur grens
• Mons Capitolinus werd bel reli centrum
• Kom tussen twee toppen van MC een omheind terrein ‘asylum’ (asielrecht?). Door asylum Rome aantrekkelijk voor jonge mannen uit wijde omgeving => aanwas.
• Bronnen: Livius (59 vC-17 nC); Ovidius (43 vC-17 nC), Ennius (239-169 vC) en Cato (239-149 vC)
• Beeldende kunst: verhalen doorgeven. Bv fries Sab maagdenroof op ForRom: ‘stripverhaal’ (analfabetisme). Authenticiteit niet zo bel, ging om plaats in coll geheugen, lieu de memoire.

p88

Question 2

Stad op heuvels

Archeol vondsten tonen aan dat mensel aanwezigh op Capitool teruggaat tot 17S vC. Waarom daar?

Answer 2

• gezonde heuvels
• rivier: aanvoerroute zeehandel
• dichtbij zee
• doorwaadbare plaats Tiber
• transhumance: seizoenstrek vee: bel voor regio die vnl v veeteelt afh is.
• zoutpannen (conserveren voedsel, onderdeel dieet vee. Via Tiber naar achterland)
• R ligt tussen Etrurie en Gr => hdl via R (ertsen/metalen naar Gr; vazen/luxeprod naar Etr)
• Forum Boarium (rund, bij doorwaadb plaats, daar transhumance), later ook F Holitorum (groente) bel. Daar ook archaische tempels en tempel Hercules (Ara Maxima) => bij bouw waren Gr actief.

p92

Question 3

Rome vd Tarquinii, 6S vC

Rome was groot voor mediterr begrippen in 6S vC: 20-30.000 inw. Grote Rome vd Tarquinii. Waarom?

Answer 3

• omvang
• Etrusken urbane cultuur: drukten stempel op stadsplanning, infra, tempelbouw en graven.

p93

Question 4

Rome vd Tarquinii, 6S vC

In de 6S vC is veel gebeurd waardoor ForRom een ‘echt forum’ werd. Bijv?

Answer 4

• bestrating
• riolering (cloaca maxima: Servius Tullius)
• stadsmuur (Serviaanse muur, 4S vC, volgt trace 6S vC). Zo’n stad moet wel een stadsmuur hebben gehad.
• Bu stadsmuur: Campus Martius (training recruten).

p94

Question 5

Rome vd Tarquinii, 6S vC

Door bestrating ForRom ontwikkelt stad zich snel. Welke bel functies zijn af te lezen aan de bebouwing, en welke is de belangrijkste?

Answer 5

• religie (belangrijkste!)
• bestuur
• handel
• wonen
• coll herinnering
• heiligdom Vesta
• zetel pontifex maximus
• archief priesters (annales)
• heiligdommen Mars en Ops Consiva (echtg v Saturnus, oeroude Italische godheid landbouw/seizoenen)
• tempel Castor & Pollux (Dioscuren)
• hoog erboven: tempel Jupiter Optimus Maximus. (Capitolinus door verschijnen mensel hoofd). Onder Tarquiniussen. Verreweg grootste tempel op It schiereiland uit 6S vC. Meermalen herbouwd, steeds monumentaler. Indeling cella (driedeling; centraal Jupiter, geflankeerd door ruimtes voor Juno en Minerva) model voor vele Jupiter tempels (‘capitolinum’).
• Triomfboog (triumphus) voor zegevierende veldheren (waarsch vroeg Etr gebruik: van Marsveld via vaste route naar tempel Jupiter op Capitool. Enige gelegenheid dat generaal met gewapend leger het pomerium mocht oversteken).
• Bestuurl gebouwen: centrale middenplein (opinierende voorvergaderingen/contiones)
• Comitium: volksvergaderingen (alleen stemmen)
• Senaatsgebouw (Curia Hostilia)

=> sacrale en bestuurl functies onlosmakelijk verbonden (intensief contact met goden belangrijk). Beslissingen alleen op dagen die fastus waren (niet op nefastus). Senaat en volksvergadering mochten alleen in templum (sacr ruimte) bijeenkomen.

Woonhuizen:

• toenemende soc stratificatie in deze periode.
• grote, deels stenen huizen: welvarende bovenlaag ontstaat (ook door indeling in vermogensklassen; basis voor positie leger en inspraak bestuur.

Commercie: weinig tastb bewijzen, was er wel.

Collectieve herinn in monumentale vorm:

• commemoratie v oudsher bel functie centrum vd stad
• tastbaar: standbeelden, portretten, zegetekens, inscripties.

p96