14 - Rome 1S vC Flashcards
Contouren & centrum
Hoe zag de stad er in die periode uit?
Door toestroom wel groei maar niet qua uiterlijk en voorzieningenniveau.
Bouwactiviteit vooral op en rond Forum Romanum en Marsveld.
Stadsvillas rondom centrum, mn FRom en Palatijnse heuvels.
Daaromheen dichtbevolkte wijken en enkele stadsvilla met park (horti) van allerrijksten.
Monumentalisering: hoge vlucht tijdens Octavianus/Augustus. Vormentaal: traditioneel, inhakend op wens naar terugkeer mores voor burgeroorlogen => enorm en dure materialen; kwal hoogstaande decoratie.
Verbetering levensomstandigheden:
- bouwvoorschriften (bv beperking hoogte insulae)
- invest in infra zoals watervoorziening en riolen
- aanleg parken.
Serviaanse stadsmuur uit 4S vC: afgebroken, beh stadspoorten.
Aanpakken branden en oproeren: 14 regiones/wijken met politie en brandweer. Regiones opgedeeld in vici (1S nC: 265). Belastinginning mogelijk maken?
p216
Metamorfose
Welke metamorfotische veranderingen deden zich vlak voor onze jaartelling voor in Rome?
- Hoofdstad wereldrijk geworden
- Overgang Rom republiek naar keizertijd
- Vooraanst families (nobilitas) zetten rijkdom meer in voor grote publieke bouwwerken (Publica magnificentia. Te veel rijkdom bij weinigen bedreiging cohesie id bovenlaag) en enorme feesten => steeds groter om zich bi elite te onderscheiden (elkaar luxuria/weeldezucht verwijten). Gr verschillen zouden kunnen leiden tot soc onrust. Maar: populariteit/naamsbekendheid steeg natuurl wel hierdoor (in feite machtsinstrumenten). Escaleerde 200 vC: catalysator burgeroorlogen (start 83 vC die einde republiek inluidden (27vC: Octavianus kreeg eretitel Augustus = start Rom keizertijd)
- Schaalvergroting: dir gevolg v veroveringen in oostl deel MiddellZee => enorme toevloed kapitaal en mensen (innovatieve architecten, krijgsgevangenen/slaven en van Ital schiereiland => stadsproletariaat). Elite kocht grond op grote schaal (want geld in hdl steken ‘taboe’).
p215
Forum Romanum
Vanaf 2S vC wordt FRom een echt plein (open ruimte omzoomd door (monumentale) bebouwing (fig 6.2). Daarvoor kwam de volksvergadering (comitium) er al bijeen. 1e1/2 2S vC overkapping lange zijden (basilicae, met bestuurl, econ en jur functie). Welke rol speelde Augustus hierin?
Zoon van Julius Caesar. Renovatie + marmeren beplating. Nwe gebouwen.
=> in traditie republ weldoeners die met privekapitaal openb ruimte verfraaiien
=> benadrukken door voltooiing projecten van zijn adoptiefvader dat hij divi filius is.
Na Augustus lange tijd geen grootsch aanpassingen meer aan het FRom (herstel en behoud v trad waarden).
Res gestae divi Augusti (pol testament Aug: Aug heeft res publica hersteld; ‘Princeps’ (eerste onder gelijken) benadrukt dit). Princeps begon herstel groot aantal tempels en oprichting monumenten, eretekens, boogmonument naast tempel JC.
p217
Keizerfora
JC (gedood 44 vC) breidde het FRom uit met een eigen plein, Forum Julium (gereed 46 vC). Het diende als voorbeeld voor de vier andere keizerfora (wo Forum van Augustus. Hoe zag het er uit?
Niet organisch gegroeid,
- maar axiaal-symm aangelegd
- zuilengalerijen aan drie zijden
- afgesloten door tempel op hoog podium (nw zijde) voor stammoeder Julische familie Venus Genetrix.
- geinspireerd op hell heiligdommen en paleizen
- centraal op plein een ruiterstandbeeld van JC.
p218
Keizerfora
Wat was Augustus’ bedoeling met het Forum van Aug?
Propageren van
- familie (veel familieportretten).
- heerschappij (Hall of Fame beroemde Romeinen; verwijzing naar Alexander de Grote en Ath imperium).
- dynastieke aspiraties (tempel Mars/Ultor (wreker) + vader Romulus; afbeelding vergoddelijkte JC en afkomst van Aeneas).
p218
Marsveld
Waarom was het Marsveld zo’n populair terrein om te bouwen en wat stond er?
Buiten off stadsgebied, training militairen, vrij leeg, volkstellingen.
Zegevierende generaals gingen hier tempels bouwen. Va 2S vC ingrijpende veranderingen:
- meer bouwsels
- uiterlijk tempels veranderde ingrijpend door veroveringen oostel MZgebied (hell vormentaal => pleinen en zuilengalerijen
. Gr/Cypriotische architect Hermodorus van Salamis populair
. ook zuiver Gr ontwerpen; beelden van Lysippus
. buitgemaakte beelden uit Albanie
- monumentalisering Circus Flaminius: toeeigening door Aug en eerbetoon aan republ tradities.
Bebouwing steeds noordelijker:
- verandering: niet alleen maar tempels: theater van Pompeius, die het als annex van tempel presenteerde. Op eigen grond, niet tegen (gebruikelijke) heuvel. Rom beton.
- JC: wilde loop Tiber verleggen. Theater om rivaal Pompeius af te troeven.
- Theater van Balbus
- Monumentalisering v Saepta (stemgebouw)
- Badgebouw
- Pantheon
- Thermen (nwe manier van baden: ontspanning en soc leven). Nagelaten aan bevolking
- Porticus Vipsania: kaart van toenm bekende wereld (Augustus was immers imperialist)
- Tempel van Apollo: kostte een fortuin
Alle gebouwen werden op naam van princeps Augustus geschreven.
- Mausoleum Augustus: ndl van Marsveld. Dynastiek monument naar hell voorbeeld. Obelisken (inlijving Egypte), Horologium Augusti; verwijzingen naar
- onsterfelijkheid gens Iulia en naar
- vrede en voorspoed die Aug bracht en naar
- dynastieke aspiraties.
p224
Forum Boarium
Wat valt op aan dit plein en wat weten we er van?
- Hercules belangrijk, tempels aan hem gewijd
- opvallend: ronde, uit Gr marmer opgetrokken tempel, ‘Tempel van Vesta’, maar aan Hercules gewijd (architect onbekend; opdrachtgever was handelaar).
p225
Stadsvilla’s tot flatgebouwen
Beschrijf hoe de elite woonde en hoe de meesten woonden.
Woning Octavianus (groot, meerdere woningen, park) met ernaast tempel voor Apollo met porticus met beelden Danaiden. Overal kunstwerken. Gereed 28 vC. Lag vlak bij hut v Romulus. Palatijn werd concurrent van tempel Jupiter Optimus (Capitool).
Rom elite woonde in dir omgeving FRom, Palatijn, ndl deel Quirinaalheuvel.
Groot deel stad volgebouwd met insulae, dicht opeen. Appartementen. Gevolg: grootstedelijke problematiek - steegjes, met afval - onhygienisch - lawaai - brand - ziektes
=> verordening max hoogte insulae (aedilis Agrippa, verantw voor openb ruimte)
=> 3 nwe aquaducten
=> ruiterstandbeelden (aanvankelijk keizer, familie, vertrouwelingen).
p227
