5. ↑cz.T Flashcards
↑cz.T
= hipertyreoza
↑hhT przekraczający zapotrzebowanie
• jawna / subkliniczna
Tyreotoksykoza
nadmiar hhT endo / egzogennych
Od:
• choroby tarczycy
• uszkodzenia miąższu T (indukowana jodem)
• ektopowe wydzielanie hhT przez guzy (np. wole jajnikowe)
• przedawkowanie egzogennych hhT
Epidemiologia ↑cz. T
1,6% ♀
♀>♂ 10x
Etiologia ↑cz.T
- Pobudzenie rec. TSH (najczęściej)
• ch.Graves-Basedowa
• mutacja somatyczna samoaktywująca (wole guzkowe tox z mnogimi guzkami autonomicznymi “ch.Plummera”, pojedynczy guzek “ch. Goetscha”, dziedzina nieautoimm ↑cz.T)
• guz przysadki wydzielający TSH (wtórna ↑cz. T)
• wysokie β-hCG (ch. trofoblastyczna, ciąża) - Uszkodzenie tarczycy - podostre zap. T, poporodowe zap. T, faza nadczynności Hashimoto, poamiodaronowa ↑cz. T
- Rak tarczycy - rzadko
- Pozatarczycowe źródła: wole jajnikowe, przedawkowanie L-tyroksyny
Objawy ↑cz. T
- nerwowość, chwiejność emocjonalna, bezsenność
- ↑pot
- nietolerancja ciepła, uczucie gorąca
- drobnofaliste drżenia palców rąk
- widoczne wole
- ↑HR
- chudnięcie, przy ok apetycie
- duszność
- ↓siła mm, ↓masa mm
- ↑liczby stolców
- ↑pragnienie
- ↑ciepła, wilgotna, gładka (aksamitna) skóra, rumienienie się, świąd, bielactwo
- włosy suche, łamliwe, wypadające
- paznokcie cienkie, łamliwe, onycholioza (Plummer)
- ↑kinetyczne krążenie (↑HR, ekstrasystolie, AF, tętno chybkie, szmer skurczowy nad koniuszkiem, duże naczyniaki)
- objaw choroby wieńcowej / HF (np. obrzęki)
- osłabienie potencji, zab. miesiączkowania (skąpe), ginekomastia
- osteoporoza
- objawy oczne +
Objawy oczne ↑cz T
- Stellwaga - rzadkie mruganie
- Moebiusa - zab. zbieżności GO
- Kochera - widoczny rąbek rogówki nad tęczówką podczas ruchu gałki ocznej do góry spowodowany opóźnieniem ruchu gałki ocznej w stosunku do uniesionej powieki
- Graefego - Kocher a potem w dół
- Dalrymple’a - nadmierne rozwarcie szpar powiekowych od ↑napięcia powiek
Diagnostyka ↑cz. T
- ↓TSH, rzadko ↑TSH (wtórna)
- ↑fT4, fT3 - jawna / lub w N - utajona
- test TRH - rzadko stosowany
- anemia mikrocytarna u 1/3, może być ↓neutro, ↑limfo, ↑eos, ↑mono
- ↓TC, ↓LDL, ↓TG
- ↑HDL, ↑FFA
- ↑AlAT
- ↑ALP, ↑Ca2+ (resorpcja kostna)
• ↑HR zatokowa, AF, rzadko przedwczesne pobudzenia komorowe
USG - często wole
Scyntygrafia - guzek autonomiczny i wol guzkowy nadczynny
Ch. Graves-Basedow
- w wywiadzie ch. autoimm
- wole naczyniowe
- a/TSHR
- a/TPO lub a/Tg
- USG: ↓echo, jednorodna, burzliwy przepływ krwi
- scyntygrafia: równomiernie ↑jodochwytność
- oczne - są, cechy orbitopatii
- obrzęk przedgoleniowy, akropachia (tylko w tym jest(
Wole guzkowe toksyczne, guzek autonomiczny
- w wywiadzie wole nietoksyczne
- wole guzkowe lub pojedynczy guzek
- nieobecne Ab
- USG: zmiany lite / lito-płynne
- scyntygrafia: ogniskowo ↑ jodochwytność
- oczne - niektóre mogą być
Choroba de Quervaina
- w wywiadzie niedawna infekcja
- wole tkliwe, bolesne
- mogą być a/TPO lub a/Tg
- USG: ↓echo, niejednorodna
- osłabiona jodochwytność
- niektóre oczne mogą być
Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie T
- w wywiadzie ch. autoimm
- wole mogą być niebolesne o ↑spoistości lub tarczyca zanikowa
- +/- a/TSHR
- a/TPO, a/Tg
- ↓echo, niejednorodna
- osłabiona jodochwytność
- niektóre oczne mogą być
Wole jajnikowe
- w wywiadzie guz jajnika
- brak wola
- brak Ab
- USG T niediagnostyczne
- jodochwytność N/↓ - ↑ nad jajnikiem
- niektóre oczne mogą być
Leczenie ↑cz.T
- Farmakologia - tylko to albo przygotowanie do poniższych
- Jod radioaktywny
- Tyroidektomia
Tyreostatyki w ↑cz.T
Hamują syntezę hhT
- Tiamazol - lek I rzutu
- Propyltiouracyl (jak PW do tiamazolu i u K w I tr.)
Zatrzymaj stosowanie, gdy:
• agranulocytoza,anemia aplastyczna
• ostre zap. W, Ż cholestatyczna
• zap. naczyń z Ab ANCA i zsp. toczniopodobnym
NIE trzeba przed wprowadzeniem badać morfologii i aminotransferaz
Inne leki ↓ stężenie hhT
- I w KI (płyn Lugola) - ↓syntezę i uwalnianie hhT
- joheksol (kontrast jodowy) - ↓T4→T3, syntezę i uwalnianie hhT
- Li2CO3 - ↓wydz. hhT
- Nadchloran Na+ / K+ - ↓wychwyt I przez T - stosowana w ↑cz.T indukowanej I-
- GKS - ↓T4→T3, stosowane gdy trzeba szybko znormalizować
- β-blokery - nie ↓stężenia - działają objawowo
1 i 2 - są przeciwskazaniem dla terapii radiojodem na okres 3-6mcy
Terapia radiojodem w ↑cz.T
- 131 I
- 6t - 6mcy → normalizacja hhT
• metoda preferowana w ch.G-B, wolu guzkowym toksycznym o niewielkich rozmiarach bez ucisku DO i w 1 guzku autonomicznym
PW
- Ciąża, laktacja
- Złośliwy neo T
- Umiarkowana/ciężka aktywna orbitopatia
Stosuj antykoncepcję 6mcy (♀) i 3-4mce (♂), unikaj kontaktu z K w C i małymi dziećmi przez 1-2tyg.
- Skończ przyjmować tiamazol na 5-7d przez, a propyltiouracyl na 1mc przed
- Zbadaj jodochwytność
- Wyklucz ciążę
- Bądź na czczo
Leczenie operacyjne (tyroidektomia) ↑cz. T
Bezwzględnie: podejrzenie/rozpoznanie neo złośliwego T
Względnie: alternatywa dla radiojodu
- Tyreostatyki 4-6tyg. przed operacją
- Jak stan pilny to stosuj KI, β-bloker, GKS.
- Pooperacyjnie L-tyroksyna
Powikłania
• ↓cz.PT - ↓Ca2+ (tężyczka)
• porażenie n. krtaniowego wstecznego i fałdów głosowych (zwykle 1str. → chrypka)
Rokowanie ↑cz. T
dobre roko
długotrwała i nieleczona → przełom ↑metaboliczny, zsp. tarczycowo-♥, osteopenii i osteoporozy
Wrodzona ↑cz.T
↑hhT u płodu i noworodka
Etiopatogeneza wrodzonej ↑cz.T
a) przemijające (najczęściej):
• ChGB u matki - Ab a/TSHR przechodzą przez Ł i +T płodu
• tyreotoksykoza u matki - hhT przechodzą przez Ł
B. Trwały
• wrodzona mut. + rec. TSH - toksyczna hiperplazja T
• zsp. McCune-Albrighta
• zsp. oporności na hhT
Objawy wrodzonej ChGB
Zwykle ich nie ma - jak są to ustępuje do 6mż.
- ↑HR, wole, wytrzeszcz
- ↓przyrost mc
- drażliwość, niepokój
- ↑T, zaczerwienienie, ↑pot
- ↑pnoe, arytmie, HF, ↑BP i ↑BPpłucne
- Ż, wybroczyny, podbiegnięcia krwawe
- Hmeg, Smeg, ↑w.chł
Niewyrównana ↑cz.T u matki ↑ryzyko
- porodu przedwczesnego
- ograniczenia wzrastania płodu (FGR)
- ↓masa urodzeniowa
- obumarcie wewmaciczne
- zgon okołoporodowy
- wady wrodzone
Diagnostyka wrodzonej ↑cz.T
Oznaczenie w krwi pępowinowej i żylnej noworodka tarczycy
↑ TRAb - wskazuje na noworodkową przejściową ChGB
USG płodu: • FHR płodu >160/min • wole - najwcześniejszy objaw • ograniczenie wzrastania • małowodzie • przedwczesne zarastanie szwów • przedwczesne dojrzewanie kośćca • HF, uogólniony obrzęk płodu
Leczenie wrodzonej ↑cz.T
Tiamazol, Propranolol, Prednizon, płyn Lugola, Digoksyna
Można odstawić leczenie jak unormuje się TRAb
Trwała wrodzona ↑cz.T
• radiojod / tyreoidektomia / długotrwałe tyreostatyki
Rokowanie wrodzonej ↑cz.T
Raczej dobre
Następstwa: opóźnienie psychoruchowe, kraniosynostoza, małogłowie
Ciężka tyreotoksykoza - 15-20% śmiertelność
Zespół McCune’a-Albrighta
Zespół od mutacji GNAS1
- cafe au lait
- dysplazja włóknista kości
- wole guzkowe nadczynne
- rzekome przedwczesne dojrzewanie płciowe
- gruczolaki przysadki
- ACTH-zal. ↑cz. kory nadN
