3A2 week 9 HC 2 Syndromale aangeboren afwijkingen Flashcards
Wat zijn mogelijke oorzaken van combinaties van aangeboren afwijkingen?
Syndromen, associaties of sequenties
Wat is het doel van registratie van aangeboren afwijkingen?
- Vaststellen frequentie van een afwijking
- Evalueren van het effect van interventies
- Evalueren van het effect verandering in de
populatie - Snelle herkenning van teratogene exposities
- Etiologisch onderzoek
- Planning medische zorg
Wat zijn de belangrijkste registratie mogelijkheden voor aangeboren afwijkingen?
LVR 1/2, LNR, NEORAH (hielpriek), LAREB (bijwerkingen), TIS (medicatie), STOET (tumoren) en EUROCAT
Wat zijn kenmerken van aangeboren afwijkingen?
In 3% van de geboortes
- 2/3 geïsoleerd, 1/3 complexe aandoening
- Top 3: hartafwijkingen, ledemaatsafwijkingen, chromosomale afwijkingen
Wat zijn indicaties voor syndroomdiagnostiek?
- Voorkomen van een of meerdere aangeboren afwijkingen
- Groeiachterstand bij geboorte of in 1e levensjaar
- Achterstand in verstandelijke ontwikkeling
Wat zijn de handvaten voor syndroomdiagnostiek?
- Kijken
- Meten
- Curves met normaalwaarden
- Fotos van ouders, broers/zussen of aangedane familie
- Literatuur en databases
Wat is de oorzaak van het Smith-Lemli-Opitz syndroom?
Autosomaal recessieve aandoening in cholesterol mechanisme
Wat is de overerving van het Apert syndroom?
Autosomaal dominant, vrijwel altijd de novo mutatie
Hoe ontstaan verschillende presentaties van bepaalde aandoeningen?
- Variabele expressie: verschillen in ernst/soort afwijkingen
- Penetrantie: percentage individuen dat een aandoening tot expressie brengt
- Anticipatie/repeat expansion (bv dystorfia myotonica, fragiele X)
Wat zijn presentaties van holoprosencephalie?
Van ontbreken van een snijtand tot fusie hersenhelften en aangezicht
Hoe kunnen verschillende syndromen tot uiting komen?
- Hoge penetrantie, zeer variabele expressie (bv Marfan)
- Hoge penetrantie, geringe variabele expressie (bv achondroplasie)
- Verminderde penetrantie, geringe variabele expressie (bv Muenke)
Wat zijn kenmerken van het Muenke syndroom?
- Autosomaal dominante mutatie FGFR3 gen
- Coronale craniosynostosis, brachydactylie, carpale/tarsale coalitie
Welke typen heterogeniteit zijn er?
- Locus/genetisch: een ziektebeeld, meerdere genen (bv Noonan)
- Allelisch: een gen, meerdere ziektebeelden (bv FGFR3)
Wat zijn kenmerken van het Noonan syndroom?
- Autosomaal dominant
- Heterogeen: PTPN11, SOS1 of KRAS
- Hartafwijkingen (klepstenose), kort gestalte, brede nek, milde mentale retardie (25%), gelaatsafwijkingen (downslant, laagstaande oren, ptosis, hypertelorisme)
Wat is een associatie?
Het vaker dan op basis van toeval in combinatie met elkaar optreden van twee of meer aangeboren afwijkingen
Welke afwijkingen komen vaak voor in een associatie met elkaar?
VACTERL-H:
- Vertebraal
- Anale atresie/stenose
- Cardiale defecten
- Tracheo-eosophageale fistels
- Radiale defecten en renale anomalies
- Limb defecten
- Hydrocephalus
Hoe kun je verschillende afwijkingen herkennen met een SNP analyse?
- Normaal: LogR=0 / 3 BAF waarden
- Deletie: LogR=-0,5 / 2 BAF waarden
- Duplicatie: LogR=0,37 / 4 BAF waarden
Hoe ontstaan aneuploidieën?
Non-disjunctie tijdens de mitose/meoise
-> Trisomie, turner, Klinefelter
Welke typen translocaties zijn er?
- Gebalanceerd: uitwisseling (reciproke translocatie)
- Ongebalanceerd: 1 chromosoom extra stuk, 1 chromosoom mist een stuk
- Robertsoniaans: versmelting lange armen acrocentrische chromosomen
Wat kun je aantonen met SNP arrays?
Verlies/winst van materiaal: deletie/duplicatie van chromosomen en ongebalanceerde translocaties
Hoe verloopt next generation sequencing?
- Fragmentatie en mapping (relevante genen)
- Variant calling
- Filteren normale variaties
- Classificeren
Wat zijn mogelijke gevolgen van een mutatie?
- Nonsense: vroege stop codon
- Missense: verandering aminozuurvolgorde
- Frameshift: verkeerd leesraam
Wat is een trio analyse?
NGS analyse van ouders en kind
- Selectie op verwacht overervingspatroon
Wat zijn voor- en nadelen van exome sequencing?
+ Goedkoper, nieuwe kandidaatsgenen vinden
- Veel nevenbevindingen
Wat zijn kenmerken van de NIPT?
- 5% placentair DNA
- Bepalen aanwezigheid trisomie met NGS
- Uitslag duurt 3 weken
Wat is een sequentie?
Combinatie van aangeboren afwijkingen welke, in één of meerdere cascades, voortvloeien uit een enkele initiële aangeboren afwijking of mechanische kracht
Wat zijn voorbeelden van sequenties?
- Oligohydramnion leidt tot hypoplasie
- Micro/retrognatie leidt tot schisis door tongobstructie
Wat zijn mogelijke oorzaken van de Robin sequentie?
- Oligohydramnion leidt tot mandibulaire deformatie
- Neurogene hypotonie leidt tot tekort aan mandibulaire training
- Groei deficiëntie leidt tot intrinsieke mandibulaire hypoplasie
- Bindweefselziekte leidt tot intrinsieke mandibulaire hypoplasie en schisis
Wat is frontonasale dysplasie?
Sequentie van verstoorde aanleg van neus, ogen en frontale bot
Wat zijn kenmerken van het Silver Russel syndroom?
Maternale disomie chromosoom 7 of 11
- Relatieve macrocephalie, groeivertraging, korte oogspleet, driehoekig gezicht
Wat zijn kenmerken van het Waardenburg syndroom?
Autosomaal dominante mutatie
- Heterochromie, slechthorendheid, poliosis, kleine neus, hypertelorisme
Wat zijn kenmerken van het shprintzen-goldberg syndroom
- Autosomaal dominante 22q11 deletie
- Craniosynostose, slechthorendheid, hartafwijkingen en mentale retardie
Wat zijn kenmerken van het Bardet-Biedl syndroom?
- Heterogene mutatie, autosomaal recessief of tri-allelisch
- Axiale polydactylie, overgewicht, slechthorendheid, hirschsprung, hydrometrocoplos vagina
Wat zijn kenmerken van het Turner syndroom?
45,X (nondisjunctie) of 46,X (twee Xq chromatiden)
- Oedeem handen/voeten, brede nek, korte lengte, cubitus valgus, hart/nier afwijkingen, uitblijvende puberteit (streak ovaries)
