3A2 week 10 HC 1 & 4 Metabole kinderziekten Flashcards
Waar kunnen de fouten zitten bij inborn errors of metabolism?
Enzymen, membraan transport eiwitten of cofactoren
Hoe kun je metabole ziekten indelen op basis van substraat?
- Intermediaire stofwisseling (omzetting voedingsstoffen)
- Neurotransmitterstofwisseling
- Biosynthese en afbraak complexe moleculen
Wat is de kliniek van PKU?
Stapeling van aminozuren:
- Verstandelijke beperking, epilepsie, microcefalie
- Achteruitgang, spasticiteit
- Blond haar en lichte huid
-> PKU arm dieet en tyrosine suppletie
Hoe kun je metabole ziekten indelen op basis van organel?
- Lysosomale stapelingsziekten
- Peroxisomale ziekten
- Mitochondriele ziekten
- CDG (golgi)
- ER (secretoire eiwitten)
- Membraantransporters
Wat is een voorbeeld van een lysosomale stapelingsziekte?
Mucopolysaccharidose
- Intracellulaire stapeling in vacuolen (progressief)
-> dysmorfie, organomegalie
Wat is een voorbeeld van een peroxisomale ziekte?
Ziekte van Zellwenger
- Stapeling zeer lange keten vetzuren
-> Spierslapte, epilepsie, fontanelafwijkingen, atrofie oogzenuw, doofheid
Wanneer moet je denken aan een stofwisselingsziekte?
1- Problemen in groei en ontwikkeling (veel spugen, voedsel weigering, ernstige onbegrepen diarree,
p.m.achterstand, motorische klachten)
En/of
2- Progressieve klachten of achteruitgang (knik in ontwikkeling)
3- Familie geschiedenis positief
4- Opvallende bevindingen bij lichamelijk onderzoek
5 - Acute ontregeling / bewustzijnsdaling bij een eerder gezonde patiënt (kind) bij intercurrente infectie (na vasten of eiwitrijk voedsel)
Wat zijn voorbeelden van X-gebonden metabole ziekten?
- Drager asymptomatisch: Menkes, Hunter, Lesch-Nyhan, G6PD
- Drager symptomatisch: Fabry, creatine transporter defect, X-ALD, OTC
Waar in het lichaam treden vaak problemen op bij mitochondriele ziekten?
Organen die veel energie gebruiken: ogen, gehoor, hart, spieren, brein
Wat zijn opvallende bevindingen bij lichamelijk onderzoek?
- Uiterlijke kenmerken/dysmorfie
- Micro/macrocefalie
- Groeistoornis/skeletafwijkingen
- Organomegalie
- Verandering uiterlijk met tijd
- Neurologisch: achterstrand, hyper/hypotonie, ataxie, epilepsie
- Geuren: muf (PKU), ahornsiroop (MSUD)
Wanneer kunnen metabole ziekten ontstaan?
Vaak na geboorte of op kinderleeftijd
- Soms voor geboorte of op volwassen leeftijd
Welke metabole afwijking ontstaat voor de geboorte?
Hydrop foetalis (1/2500)
- Oedeem in 2 of meer compartimenten (pleura, pericard, abdomen
- 50% mortaliteit (hartfalen, ademhalingsinsufficiëntie)
Wat zijn mogelijke oorzaken van hydrops foetalis?
- Bloedgroep incompatibiliteit
- Hemolytische anemie (bv sikkelcel)
- Lysosomale of peroxidale ziekten
- Erfelijke hartziekten
- Chromosoomafwijkingen
Wat zijn mogelijke gevolgen van maternale PKU?
Ontwikkelingsachterstand, microcephalie en hartdefecten
-> controle PKU waarden
Welke stofwisselingsziekte ontstaat op de volwassen leeftijd?
Alkaptonurie
-> Rugpijn, artrose, verkalking, zwarte verkleuring huidplooien, donkere urine
Hoe kunnen metabole ziekten verlopen?
- Acuut: coma, braken, motore stoornis
- Intermitterend (ontregeling)
- Chronisch progressief (eventueel met regressie): kink in ontwikkeling of functie verlies
Wat zijn kenmerken van een non-ketotische hypoglycaemie?
Acute ontregeling MCADD
- Geen afbraak medium chain vetzuren mogelijk tijdens vasten
Wat zijn kenmerken van glutaar acidurie type 1?
Defect in lysine en tryptofaan
-> Aanvallen van dystonie bij ontregelijk (bv koorts)
Hoe stel je de diagnose van erfelijke metabole ziekten?
Metaboliet onderzoek in urine, plasma of liquor
- Bepaling van transport of enzymactiviteit
Wat zijn mogelijke therapieën bij metabole ziekten?
- Behandeling van acute metabole decompensatie
- Wegvangen van toxische stoffen
- Dieet aanpassing (vermindering van substraten, suppletie)
- Enzymvervangende therapie
- Gentherapie
Waaruit bestaat de preventie van metabole ziekten?
- Screening: 18 stofwisselingsziekten in hielprik
- Counseling voor zwangerschap: preconceptionele dragerschapstest voor risicogroepen
- Erfelijkheidsadvies: embryoselectie (PGT) en prenatale diagnostiek
Wat is een abnormaal BMI?
- Ondergewicht < 18,5
- Overgewicht > 25
- Obesitas > 30
- Ernstige obesitas > 35
- Obesitas graad 3 > 40
Waar hangen afkapwaarden van BMI vanaf bij kinderen?
Leeftijd, geslacht en etniciteit
Wat zijn de oorzaken van obesitas bij kinderen?
Multifactorieel:
- Leefstijl: voeding, beweging en slaap
- Aanleg: 70%
- Omgeving
+ psychisch, sociaal, (bio)medisch
Wat is normaal beweeggedrag voor kinderen?
1 uur per dag matig intensief bewegen, 3x per week spier- en botversterkende activiteiten
Wat is de prevalentie van overgewicht bij kinderen?
15% overgewicht, 2-3% obesitas
Welke biomedische factoren beïnvloeden obesitas?
- Regulatie gewicht, eetlust en verbranding door hersenen
- Hormonen
- Voedingsfactoren
Hoe kun je oorzaken van obesitas indelen?
- Medicatie afhankelijk
- Endocrien (hypothyreoidie, Cushing, GH)
- Genetisch (syndromaal of non-syndromaal)
- Chronische ziekte
- Hypothalame dysfunctie
- Multifactorieel
Wat zijn kenmerken van genetische obesitas?
Vaak early onset (13%)
- Niet syndromaal: vanaf 1e levensjaren, normale lengte
- Syndromaal: vanaf jeugd, korte lengte
Wat zijn gevolgen van obesitas op de kinderleeftijd?
- 70 tot 90% obesitas op volwassen leeftijd
- 50 tot 90% kans op cardiovasculaire risicofactoren, 50% hypertensie, 50% dyslipidemie, 14% OSAS
- 0,7% DM2, 14% voorstadium
- 50% gewrichtsklachten, 50% leversteatose
+ Depressie, PCOS, vervroegde puberteit
Wanneer moet je een kind doorverwijzen naar de kinderarts?
Bij waarden buiten referentie gebied of nuchter glucose > 5,6
-> Bereken gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico
Wat is de behandeling van overgewicht bij kinderen?
- Leefstijlinterventie
- Farmacotherapie: GLP1 agonist (bv liraglutide), MC4R agonist
- Dietiek, fysiotherapie, orthopedagogie, psycholoog
-> 5% gewichtsverlies of stabilisatie gewicht in groei
