3A2 week 11 HC 4 & 6 Verstandelijke beperking Flashcards
Wat zijn kenmerken van een verstandelijke besperking?
Beperkte ontwikkeling met blijvende achterstand
- Cognitief en adaptief
- Ontstaan voor 18e levensjaar
- Voor 2,5 jaar: ontwikkelingsachterstand
Hoe kun je cognitie indelen op basis van IQ?
- 100+/-15: Normaal
- 85-70 Zwakbegaafd
- 70-50 Milde VB (7-12 jr)
- 50-35 Matige ernstig VB (4-7 jr)
- 35-20 Ernstige VB (2-4 jr)
- < 20 Zeer ernstig VB (<2 jr)
Wat is de prevalentie van verminderd IQ?
- 1-2% verstandelijk beperkt (IQ<70)
- 1/6 daarvan ernstig verstandelijk beperkt
- 2,3 miljoen zwakbegaafd (8%)
Wat zijn alarmsignalen voor verstandelijke beperking bij kinderen?
- Niet halen, stilstand of regressie mijlpalen
- Niet reageren op geluid
- Geen oogcontact na 6e week
- Onvoldoende interesse in omgeving
- Neurologische signalen (hypotonie, epilepsie)
- ATRN > 3 maanden, head lag, spitsvoeten/scharen
- Microcefalie, macrocefalie, nystagmus, strabismus
Wat zijn de oorzaken van verstandelijke beperking?
50% genetisch, 5-13% omgeving, 1-5% endocrien, 30% onbekend/multifactorieel
Wat zijn verworven oorzaken van vestandelijke beperking?
- Teratogeen: alcohol, medicatie (vitamine A, anti-epileptica), infecties (TORCHES, zika)
- Perinataal: asfyxie, hypoglycemie
- Infecties: streptococcen, listeria, meningococcen, pneumococcen
- Deprivatie: voeding, verwaarlozing
- Niet aangeboren hersenletsel
Wat zijn kenmerken van het foetaal alcohol syndroom?
- Incidentie 1/1330, FASD 1/450
- 35% zwangeren drinkt, 10% > 6 glazen
- Microcephalie en dysmorfie
Welke typen genetische oorzaken voor verstandelijke beperking zijn er?
- Chromosomaal (bv T21)
- Structurele defecten (bv Wolf-Hirschborn)
- Gendefecten (bv fragiele X syndroom)
- Imprintingsstoornissen
Wat is het belang van diagnostiek naar verstandelijke beperking?
Behandeling, beloop, advies kinderwens, verwerking en acceptatie
Wanneer doe je diagnostiek naar mogelijke verstandelijke beperking?
- Ontwikkelingsachterstand <2,5 jr
- VB >2,5 jr na psychodiagnostisch (IQ) onderzoek
- Zwakbegaafdheid (IQ 70 tot 85), indien speciaal onderwijs nodig of discrepante IQ profiel
- Autisme spectrum stoornis met VB
- Uitgesproken taal-spraak achterstand die niet anders verklaard kan worden (gehoor, neurologisch etc.)
Welk onderzoek doe je bij verdenking op verstandelijke beperking?
- VG, obstretische anamnese, familie anamnese
- LO: ogen, gelaat, haar, huid, ledematen, hart, longen, abdomen, genitaal
- Neurologisch onderzoek (EEG, EMG, MRI)
- Zo nodig audiologisch/oogheelkundig onderzoek
- Genetisch en stofwisselingsonderzoek (urine, plasma of liquor)
Wat zijn kenmerken van dystrofia myotonica?
Myotonie, cataract, aritmie, infertiliteit, hypothyreoidie, verstandelijke beperking
Wat zijn kenmerken van het syndroom van Sotos?
-Macrocefalie, macrosomie
-Hypertelorisme, prominente orbitarand, downslant
-Kleine neus, puntige kin
-Grote handen en voeten
-Vooruitlopende skeletleeftijd
Wat zijn nadelen van WES?
- Onvoldoende dekking: geen repeats, imprinting, CNV of niet-coderend genoom
- Toevalsbevindingen
Wat zijn nadelen van SNP array?
Mist translocaties, CNV en uniparentale disomie (imprinting)
Wat is de definitie van een verstandelijke beperking?
Significante stoornis in intellectuele functies (IQ < 2 SD) met significante beperking adaptieve gedrag leidend tot beperking in sociale zelfredzaamheid
- Optredend voor 18e levensjaar
In welke dimensies geeft een verstandelijke beperking problemen?
Conceptuele, sociale en praktische vaardigheden
Wanneer is iemand wilsonbekwaam?
- Informatie van de arts niet (meer) kan begrijpen
en afwegen, - Niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn
- En/of geen besluit kan nemen
Hoe ziet de wettelijke vertegenwoordiging van een wilsonbekwaam persoon eruit?
- Bewindvoering: financiën
- Mentorschap: zorg en begeleiding
- Curatele: financiële en persoonlijke zaken
Wat zijn aandachtspunten bij communicatie met iemand met een verstandelijke beperking?
- Sluit aan bij verstandelijke en emotionele ontwikkelingsleeftijd
- Plan dubbele consultijd/neem de tijd
- Houd rekening met een langere verwerkingstijd/geef patiënt de tijd om na te denken
- Probeer rustig en duidelijk te praten
- Houd rekening met beperkt abstractievermogen
- Geef niet te veel informatie tegelijk
- Gebruik afbeeldingen ter verduidelijking
- Houdt rekening met angst voor de dokter
- Wees alert op sociaal wenselijke antwoorden
- Geef informatie mee naar huis en betrek het netwerk erbij
Wat zijn gezondheidsrisico’s van een verstandelijke beperking?
- Vervroegde functionele achteruitgang (50-59 jaar)
- Gemiddeld 20 jaar eerder overlijden
- Levensverwachting 65,5 jaar
- HVZ, longziekten, maligniteiten
Welke factoren beïnvloeden de gezondheid van een persoon met een verstandelijke beperking?
- Leefstijl: sporten, verwennen, consequenties overzien
- Psychische kwetsbaarheid: misbruik, verslaving, depressie, lichamelijke klachten (72%)
- Chronische mulitmorbiditeit en polyfarmacie: bv anti-psychotica (30%)
- Oorzaak verstandelijke beperking: bijkomende aandoeningen
Wat zijn aandachtspunten voor somatische zorg bij een verstandelijke beperking
- Top-tot-teen onderzoek
- Pijnbeleving
- Obstipatie
- Zintuigelijke stoornissen
- Slikproblematiek
- Gastro-oesofageale reflux, maagklachten
- Epilepsie
- Psychiatrische problematiek
- Gebitsafwijkingen
- Bijwerkingen door (poly)farmacie
Waaruit bestaat de proactieve benadering bij een verstandelijke beperking?
Laagdrempelig contact, jaarlijkse controles, heteroanamnese en vaccinaties
Wat zijn behandelbare oorzaken voor verstandelijke beperking?
PKU, galactosemie, hypothyreoidie, sommige vetzuuroxidatie stoornissen (MCAD)
Hoe kan de psychomotore ontwikkeling worden beoordeeld?
Van Wiechen ontwikkelingsonderzoek:
- Fijne motoriek
- Adaptatie, persoonlijkheid en sociaal gedrag
- Communicatie
- Grove motoriek
Wat zijn kenmerken van de psychomotore ontwikkeling in maand 0 tot 3?
- Lachen: 2-6 weken
- Fixeren, volgen, oogcontact: 4-8 weken
- Reactie op geluid: 2-3 maanden
- Handen in middenlijn, headlag bij verticale suspensie
- Primitieve reflexen
Welke primitieve reflexen zijn er?
- Zoek/zuig reflex
- Asymmetrische tonische nek reflex: strekking arm en been aan kant van gezicht
- Moro: groot maken
- Grijpreflex
- Opstap-loop reflex: bij verticale druk op voetzool
- Galant: curveren bij aanraken thoracale wervels
Wat zijn kenmerken van de psychomotore ontwikkeling in maand 3 tot 6?
- Grijpen: 3 maanden
- Overpakken: 6 maanden
- Omrollen: 5-6 maanden
- Verbetering tractierespons, overpakken
Wat zijn kenmerken van de psychomotore ontwikkeling in maand 6 tot 9?
- Pivoteren: 6-7 maanden
- Loszitten: 7-8 maanden
- Tijgeren: 7-8 maanden
- Zelfstandig tot zit komen: 9 maanden
- Parachute reactie, bewust loslaten, voorkeur buikligging
Wat zijn kenmerken van de psychomotore ontwikkeling in maand 9 tot 12?
- Kruipen: 10 maanden
- Optrekken tot staan: 10-12 maanden
- Loslopen: 12-18 maanden
- Pincetgreep: 12 maanden
- Vroeg lopen: breed, armen high guard, weinig vrijheidsgraden gewrichten
Wat zijn voorbeelden van abnormale psychomotore ontwikkeling?
- Cerebrale parese, spasticiteit (verhoogde axiale spanning, geen hoofdbalans, slipping through, scharen vd benen, handen in vuist)
- Floppy infant: slap, hypotoon
- Ontwikkelingsachterstand zonder focale neurologische stoornissen
