3.6 Risicofactoren voor osteoporose Flashcards
Wat is de definitie van osteoporose?
Afwijking van het gehele skelet gekenmerkt door een verlaging van de botmassa en een verlies in de onderlinge samenhang van botbalkjes resulterend in een verhoogde kans op een fractuur
Waar komen osteoporotische fracturen vooral voor?
- Wervel
- Heup
- Pols
Ongeveer 800.000 tot 1.000.000 hebben gediagnosticeerd osteoporose en vooral vrouwen, maar er lopen ook veel patiënten die niet weten dat ze de ziekte hebben.
Wat zijn de klinische gevolgen van wervelfracturen?
- Afname van de bewegelijkheid (50%)
- Verlies van onafhankelijkheid (33%)
- Acute en chronische pijn
- Kyphose
- Lengteverlies
- Uitpuilen van de buik, reflux en andere GE klachten
- Kortademigheid
- Depressie
Kan zelfs leiden tot overlijden (Na een heupfractuur 20% overlijd na een jaar)
Wat zijn de belangrijkste risicofactoren van osteoporotische fracturen?
- Leeftijd
- Geslacht
- Botmineraaldichtheid
- Prevalente fractuur
- Positieve familieanamnese
- Gewicht/lengte
- Corticosteroïden gebruik
- Immobiliteit
- Vallen
Wanneer neemt de botmassa snel af?
Na aanvang van de menopauze
De piek is rond de 25 en 30 jaar
Wat zijn de gevolgen van ouder worden op de botten?
Botverlies
Vermindering kwaliteit van bot:
- Verhoging botombouw en activiteit
- Vermindering van de onderlinge samenhang van de botbalkjes
- Verandering samenstelling botmatrix (Hydroxyapatiet samenstelling veranderd)
Skelet onafhankelijke factoren:
- Vaker vallen
- Reactie op vallen is minder
- Absorptie van de val
Wat is de rol van RANKL bij postmenopauzale osteoporose?
Oestrogeen zorgt voor de onderdrukking van RANKL productie door osteoblast (en uiteindelijk osteoclasten stimuleren)
Tijdens de menopauze zal de oestrogeen dalen
Verminderde oestrogeenspiegels leiden tot een toename van RANKL -> Meer osteoclasten -> Trabeculae worden geperforeerd
Osteoblasten zijn nu minder actief
Meer botresorptie en minder botopbouw -> Osteoporose
Wat verklaart de lagere fractuurincidentie bij mannen?
- Kortere levensverwachting
- Hogere piekbotmassa
- Grotere botten (Diameter en cortex)
- Andere patroon van leeftijd gerelateerde botverlies (Corticaal en trabeculair, minder verlies van botbalkjes)
- Ontbreken van versneld botverlies tijdens de menopauze
Hoe is osteoporose bij mannen?
Vaker een secundaire factor dan bij vrouwen (>50%)
Belangrijkste redenen:
- Overmatig alcohol gebruik (!)
- Gebruik corticosteroïden
- Testosteron deficiëntie
Wat is de WHO criteria van osteoporose?
- Normaal: T > -1 SD
- Osteopenie: T tussen -1 en -2.5 SD
- Osteoporose: T < -2.5 SD
- Ernstige osteoporose: T < -2.5 SD en osteoporotische fractuur
Lage BMD is een goede voorspeller voor een fractuur (Hoge specificiteit, maar niet iedereen
Wat is de glucocorticoïd geïnduceerde osteoporose (GIOP)?
Vooral remming van de botaanmaak door een versterkte apoptose osteoblasten en osteocyten
Ook effecten via andere orgaansystemen (Negatief effect van de calciumbalans en spierkracht)
Snel verlies BMD na starten, deels herstel na staken
Effecten afhankelijk van:
- Dagelijkse dosis
- Duur therapie
- Cumulatieve dosis
Maar ook van:
- Onderliggende ziekteactiviteit
- Genetische factoren
- Andere risicofactoren voor osteoporose
Waarvan is het effect van GIOP afhankelijk?
- Dagelijkse dosis
- Duur therapie
- Cumulatieve dosis
- Onderliggend ziekteactiviteit
- Genetische factoren
- Andere risicofactoren osteoporose
Wanneer moet er AO gedaan worden na recent een fractuurrisico?
- Personen ouder dan 50 jaar met een recente fractuur (<2 jaar geleden)
- Personen die behandeld worden met glucocorticosteroïden (Zeker langdurig gebruik)
- Personen met risicofactoren voor een fractuur, zonder fractuur in het afgelopen jaar en zonder gebruik van glucocorticosteroïden (Vooral boven de 60 jaar)
Welke aanvullend onderzoek moet er gedaan worden bij patiënten > 50 jaar met recent fractuur (<1 jaar)?
Verricht zo spoedig mogelijk AO onderzoek :
- DEXA en VFA (!)
Laboratorium onderzoek:
- BSE, Calcium, Albumine, Creatinine, TSH, 25(OH)D, Alkalisch fosfatase
- Bij mannen jonger dan <70: Serum Testosteron
- Op indicatie: Eiwitspectrum, PTH (bij hypercalciëmie), coeliakieserologie, 24 uur urine calcium en creatinine
Evalueer valrisico bij vrouwen en mannen ouder dan 50 jaar met een recente fractuur
Wat wordt er gedaan bij personen die behandeld worden met glucocorticosteroïden?
Indien prednison dosis > 2.5 mg bij personen > 40 jaar:
- Verricht een DXA en VFA
Bij jongere mensen is het niet bekend of eerder onderzoek invloed heeft of niet
