1C3 week 11 HC 7 & 9 Pathologie schildklieraandoeningen

Question 1

Welke typen schildklierafwijkingen zijn er?

Answer 1

• Niet functioneel (95%): adenoom, cyste, inflammatoir, maligniteit
• Functioneel (5%): autonome/hete nodus

Question 2

Wat vraag je uit in de anamnese bij een schildkliernodus?

Answer 2

Familie, bestraling halsgebied, heesheid, thyreotoxische symptomen

Question 3

Waar let je op bij het lichamelijk onderzoek van een schildkliernodus?

Answer 3

Diffuse of nodulaire of multi nodulaire vergroting, fixatie, lymfeklieren

Question 4

Wat zijn tekenen van een schildklier maligniteit?

Answer 4

Fixatie aan ondergrond, aanwezige lymfeklieren, heesheid, gewichtsverlies

Question 5

Wat is het beleid bij het vinden van noduli?

Answer 5

• Incidentaloom: expectatief
• Incidentaloom FDG-PET scan: behandelen
• Palpabele nodus: vervolgonderzoek

Question 6

Hoe kun je de kans op een maligniteit inschatten?

Answer 6

• Met een echo en de TiRADS score (samenstelling, echogeniciteit, vorm, marge, foci)
• Fine needle aspiration (FNA) en Bethesda classificatie (bij > 1 cm)

Question 7

Hoe ziet de Bethesda classificatie eruit?

Answer 7

1: Niet diagnostisch, herhaal FNA
2: benigne, klinsiche follow up
3: Atypie of lesie van onzeker betekenis, herhaal FNA
4: folliculaire neoplasie, diagnostische hemothyreoidectomie
5: verdacht voor malginiteit, diagnostische hemi/totale thyreoidectomie
6: maligniteit, totale thyreoidectomie

Question 8

Welke typen maligniteiten zijn er?

Answer 8

• Papillair carcinoom (70%)
• Folliculair carcinoom (15%)
• Medullair carcinoom (5-10%)
• Anaplastisch carcinoom (5%)
• Lymfoom (<1%)
• Metastase (<1%)

Question 9

Wat zijn kenmerken van de verschillende soorten maligniteiten?

Answer 9

• Anaplastisch is zeer agressief

- Papillair, folliculair (en medullair) zijn relatief rustig en goed gedifferentieerd

Question 10

Wat is de behandeling van een schildklier carcinoom?

Answer 10

Totale thyreoidectomie gevolgd door radioactief I131 ablatie
- Hongerig maken door recombinant TSH of onttrekken van T4
Post therapie scan en TSH suppresie (<0,1 mU/L) om groei te remmen

Question 11

Wat is de evaluatie van een behandeling van een schildklier carcinoom?

Answer 11

Echo hals en thyroglobuline meten (hoort 0 te zijn)

Question 12

Wat is de behandeling van verschillende soorten metastasen?

Answer 12

• Lymfogeen: resectie + radioactief jodium
• Afstand: radioactief jodium
• Jodium refractair: resectie, radiotherapie of tyrosinekinase remmers (TKI)

Question 13

Wat zijn kenmerken van een meddulair schildklier carcinoom?

Answer 13

• Ontstaat uit parafolliculaire cellen / C-cellen
• Komt minder vaak voor, vaak familiair
• Hematogene en lymfogene metastasen

Question 14

Welke syndromen veroorzaken meddulaire schildklier carcinomen en wat zijn andere klachten die hierbij horen?

Answer 14

• MEN syndroom 2a: feochromocytoom, hyperparathyreoidie

- MEN syndroom 2b: feochromocytoom en huidafwijkingen

Question 15

Hoe kun je meddulaire schildklier carcinomen diagnostisceren?

Answer 15

• Tumor markers: calcitonine en CEA
• Klachten zoals diarree
• Echo en FNA
• Genetisch onderzoek
• Normetanefrines (voor feochromocytoom) en calcium (voor hyperparathyreoidie)

Question 16

Hoe behandel je een meddulaire schildklier carcinoom?

Answer 16

• Totale thyreoidectomie en halsklier verwijderen
• Bij uitzaaiing: debulking chirurgie, lokale therapie of TKI
• Geen radioactief jodium!

Question 17

Uit welke weefsels ontstaan de schildklier en bijschildklieren?

Answer 17

• Schildklier endoderm weefel onder de tong

- Bijschildklier: ectoderm weefsel

Question 18

Wat is het microscopische kenmerk van hyperfunctie?

Answer 18

Versterkte reabsorptie van de vacuoles

Question 19

Wat kunnen oorzaken zijn van hyperthyreoidie en hoe kun je ze histopathologisch onderscheiden?

Answer 19

• TSH adenoom hypofyse: diffuse hyperplasie, hoog TSH
• M Graves: diffusie hyperplasie, laag TSH
• Toxische struma: nodulaire hyperplasie, laag TSH, weglekkend colloid
• Toxisch adenoom: adenoom met laag TSH

Question 20

Wat kunnen oorzaken zijn van hypothyreoidie en hoe kun je ze histopathologisch onderscheiden?

Answer 20

• Genetische defecten in synthese/secretie: nodulaire hyperplasie, laag T3/4
• Endemisch struma door laag jodium: hyperplasie door laag T3/4 en hoog TSH
• Ontsteking: zwelling door mononucleair infiltraat, later atrofie
• Bestraling, geneesmiddelen, chirurgie: atrofie

Question 21

Wat gebeurt er histopathologisch bij M. Hashimoto?

Answer 21

Influx lymfocyten -> zwelling -> fibrose en atrofie follikel epitheel

Question 22

Welke typen struma zijn er?

Answer 22

• Sporadisch: vaak euthyreoot en nemen langzaam toe in grootte
• Endemisch: komt bij 10% van die populatie voor, leidt tot groeistoornissen en erg grote struma

Question 23

Hoe ziet een struma er histopathologisch uit?

Answer 23

Cycli van hyperplasie van follikels en dan verval met atrofie, cystes en verkalking

Question 24

Hoe zien adenomen er histopathologisch uit?

Answer 24

Solitair en vaak met bindweefsel kapsel, verlies vetweefsel

Question 25

Welke mutaties kunnen er bij adenomen gevonden worden?

Answer 25

• Stille adenomen: RAS mutatie (<20%)

- Toxische adenomen: driver mutatie in TSH R of G-eiwit (>50%)

Question 26

Wat is de overleving van de verschillende soorten neoplasie?

Answer 26

• Papillair: 10 jaars overleving > 95%
• Folliculair: 10 jaars overleving > 90%
• Medullair: 10 jaars overleving 65%
• Anaplastisch: overleving 0,5-1 jaar

Question 27

Wat zijn histopathologische kenmerken van een papillair carcinoom?

Answer 27

• Opheldering kernen en kerngroeven (ground glass/Orphan annie eyes)
• Psammoom lichaampjes: concentrische verkalking
• Papillen: dunne epitheliale streng met vaatbundel

Question 28

Wat zijn kenmerken van een papillair carcinoom?

Answer 28

Meest frequent (75-85%) en meestal lymfogene mestastasen

Question 29

Welke mutaties kunnen er bij papillaire carcinomen gevonden worden?

Answer 29

Mutatie in BRAF of re-arrangement in RET met PTC

Question 30

Wat zijn kenmerken van een folliculair carcinoom?

Answer 30

• 10 %
• Metastaseren hematogeen: kapseldoorbraak en vasoinvasie
• Komt vaker voor bij jodium deficienties

Question 31

Welke mutaties kunnen er bij folliculaire carcinomen gevonden worden?

Answer 31

• Mutatie in RAS

- Translocatie PI3K/AKT of PAX8-ppar-y (HR receptor)

Question 32

Wat zijn histopathologische kenmerken van een anaplastisch carcinoom?

Answer 32

• Necrose, atypie, hoge mitose index
• Geen duidelijk celtype of follikel epitheel meer
• Reuscellen

Question 33

Welke mutaties kunnen er bij anaplastische carcinomen gevonden worden?

Answer 33

Mutaties in P53 (geen remming ongecontroleerde celdeling) of soms BRAF

Question 34

Wat zijn kenmerken van een meddulair carcinoom?

Answer 34

• 5%
• Amyloid afzetting
• Ontstaat uit C-cellen en produceert calcitonine
• 25% is erfelijk
• Vaak C-cel hyperplasie voorafgaand aan carcinoom

Question 35

Welke mutaties kunnen er bij meddulaire carcinomen gevonden worden?

Answer 35

Mutatie in MEN 2 of RET

Question 36

Hoe ziet de bijschildklier er histopathologisch uit?

Answer 36

• Chief cells en vetcellen
• Soms metaplasie tot oxyfiele cellen / Hurthle cells
• Neuroendocriene granules met chromogranine eiwitten
• Secretoire granules

Question 37

Wat zijn histopathologische kenmerken van hyperparathyreoidie?

Answer 37

Brown tumors: aggregaten van osteoclasten in het bot

Question 38

Welke vormafwijkingen komen voor bij hyperparathyreoidie?

Answer 38

• Hyperplasie: 5-10%
• Adenoom: 80-90%
• Carcinoom: 1%

Question 39

Welke mutaties kunnen er bij bijschildklier carcinomen gevonden worden?

Answer 39

Herschikking D1 gen (PTH gen) of MEN 1 syndroom

Question 40

Welke structuren kunnen in de schildklier liggen?

Answer 40

Bijschildklier en thymus

Question 41

Wat zijn kenmerken van een multinodulair struma?

Answer 41

• Vaak bij oudere vrouwen
• Vaker bij lage jodium inname, roken, bepaalde medicatie
• Prevalentie 5-10%