1C3 week 10 HC 4 & 8 Bijnieraandoeningen Flashcards
Wat vindt je in het merg van de bijnier?
Neural crests, nestjes, chromaffine cellen, sustentaculaire cellen (mandjes cellen) en ganglion cellen
Wat is het verschil tussen hyperplasie en neoplasie?
Neoplasie is ontkoppeld van feedback en daardoor irreversibel
Welke typen hyperplasie zijn er?
Diffuus en nodulair
Wat is het kenmerk van een aldosteron producerend adenoom?
Spironolacton bodies
Wat is vaak de oorzaak voor hypercortisolisme?
Nodulaire of diffusie hyperplasie, schorsadenoom
Wat is vaak de oorzaak voor hyperaldosteronisme?
Bilaterale idiopatische hyperplasie, schors adenoom of carcinoom
Wat is vaak de oorzaak voor virilisserend syndroom?
Bilaterale hyperplasie (10-15x zo zwaar), schors adenoom of carcinoom
Wat is het Waterhaus-friderichsen syndroom?
Bijnier insufficientie
- door bloeding bijnierschors of acuut stoppen exogeen cortison
Wat is het verschil tussen stille adenomen en stille carcinomen?
- Adenoom komt vaker voor
- Carcinoom kan metastaseren
- Carcinoom > 100 g, adenoom < 50 g
- Carcinoom > 5-6 cm, adenoom < 5 cm
- Carcinoom: necrose, mitose, kernatypie
- HU waarde < 10 = vethoudend, dus adenoom
- 18F-FDG PET/CT positief bij carcinoom
Wat is een incidentaloom?
Toevallig gevonden bijnier adenoom bij imaging
Waardoor ontstaat hyperplasie van de bijnier meestal?
Te veel ACTH productie
- met als gevolg meer hormoon productie
Wat zijn kenmerken van de zona glomerulosa?
- 5-10% van cortex
- Dicht opeen gelegen cellen in groepjes
Wat zijn kenmerken van de zona fasciculata?
- 70% van cortex
- Lange cel bundels
- Veel vetcellen, spongiocyten
- Heldere cellen
Wat zijn kenmerken van de zona reticularis?
- 20% van cortex
- Kleinere cellen
- Celstrengen die anastomoseren
- Minder vetcellen
Hoe groot zijn micronodules?
1-3 mm
Waaruit ontstaat de hypofyse?
- Anterior: dak pharynx -> hypofysale pouch/ van Rathke
- Posterior: diencephalon -> neurohypofysale knop
Welke type cellen vindt je in de adenohypofyse?
Acidofiel, basofiel, eosinofiel en chromofoob
Welke cellen vindt je in de neurohypofyse?
Erytrocyten, pars nervosa, pituicyten, axonen
Welke cellen vindt je in de schildklier?
- Follikels met epitheel cellen aan de buitenkant
- Parafollikelaire cellen / C-cellen
- Thyrioglobuline in follikels -> calcitonine (daling Ca spiegel)
Welke cellen vindt je in de bijschildklier?
- Vetcellen en chief cellen
- Oxofiele cellen -> parathormoon (stijging Ca spiegel)
Wat is essentieel voor T3 en T4 productie?
Jodium
Wat zijn kenmerken van primair hyperaldosteronisme?
- Ook wel syndroom van Conn
- Hyperplasie of adenoom zona glomerulosa
- > Hypertensie, hypokaliemie, hoog aldosteron, laag renine
Wat doet aldosteron?
Bindt aan MR -> Na,K ATPase aan bloedzijde actief -> Na opname, K uitscheiding
Wanneer moet je screenen op hyperaldosteronisme?
- Hypertensie + hypokaliemie
- Hypertensie > 160/100
- Behandeling met meer dan 3 antihypertensiva
- Hypertensie op jonge leeftijd
- Bijnierincidentaloom
- PHA in de familie
Hoe leidt drop tot hypertensie?
Glycyrrhinezuur remt 11b-HSD type II -> hoog cortisol -> cortisol kan ook op MR
Hoe maak je onderscheid tussen primair en secundair hyperaldosteronisme?
Aldosteron/renine ratio
- Let op met diuretica en b-blokkers
Hoe kun je primair hyperaldosteronisme bevestigen?
- Zoutbelastingtest -> aldosteron hoort te dalen
- CT of MRI
- Bilaterale bijniervene sampling: aldosteron meten, 40% discordantie met CT
Hoe behandel je hyperaldosteronisme?
- Chirurgie: adrenalectomie, 50% normotensie
- Medicamenteus: MR antagonist (spironolacton, eplerenon), ENaC remmer (amiloride), thiazide diuretica
Wat zijn kenmerken van een feochromocytoom?
- Overproductie van (nor)adrenaline en dopamine door chromaffiene cellen in het merg
- In bijnier of extra adrenaal
- 20-25% genetische oorzaak
Wat zijn klachten van een feochromocytoom?
Hypertensie (paroxysmaal of continu), hoofdpijn, transpireren, palpitaties, bleekheid, tremor, angst, buikpijn, gewichtsverlies en flushing
Wanneer heb je verdenking op een feochromocytoom?
- Typisch klachtenpatroon (sympatisch)
- Resistentie hypertensie
- Maligne hypertensie
- Bloeddruk labiliteit
- Hypertensieve respons op b-blokkers
- Paroxysmale hypertensie
- Familieanamnese
- Bijniertumor
Hoe kun je een feochromocytoom vaststellen?
- Plasma of urine (nor)metanefrine bepalen
- CT of MRI (T2 hyperintens)
- 123I-MIBG scan
Hoe behandel je een feochromocytoom?
- Chirurgie: adrenalectomie, voorbehandeling met a en b blokkers
- Medicamenteus: a blokkers, calcium antagonisten, nitroprusside, nitroglycerine
+ Nooit een biopt nemen!
Hoe behandel je een maligne feochromocytoom?
131I-MIBG bestraling of chemo
- 5 jaars overleving is 50%
Wat zijn mogelijke endocriene oorzaken voor hypertensie?
Syndroom van Cushing, primaire hyperaldosteronisme of feochromocytoom
Wat zijn differentiaal diagnoses bij een feochromocytoom?
Hyperthyroidie, migraine, paroxysmale tachycardie, carcinoïd syndroom, mastocytose, menopauze, hypoglycemie, angststoornis
