1C3 week 10 HC 4 & 8 Bijnieraandoeningen

Question 1

Wat vindt je in het merg van de bijnier?

Answer 1

Neural crests, nestjes, chromaffine cellen, sustentaculaire cellen (mandjes cellen) en ganglion cellen

Question 2

Wat is het verschil tussen hyperplasie en neoplasie?

Answer 2

Neoplasie is ontkoppeld van feedback en daardoor irreversibel

Question 3

Welke typen hyperplasie zijn er?

Answer 3

Diffuus en nodulair

Question 4

Wat is het kenmerk van een aldosteron producerend adenoom?

Answer 4

Spironolacton bodies

Question 5

Wat is vaak de oorzaak voor hypercortisolisme?

Answer 5

Nodulaire of diffusie hyperplasie, schorsadenoom

Question 6

Wat is vaak de oorzaak voor hyperaldosteronisme?

Answer 6

Bilaterale idiopatische hyperplasie, schors adenoom of carcinoom

Question 7

Wat is vaak de oorzaak voor virilisserend syndroom?

Answer 7

Bilaterale hyperplasie (10-15x zo zwaar), schors adenoom of carcinoom

Question 8

Wat is het Waterhaus-friderichsen syndroom?

Answer 8

Bijnier insufficientie

- door bloeding bijnierschors of acuut stoppen exogeen cortison

Question 9

Wat is het verschil tussen stille adenomen en stille carcinomen?

Answer 9

• Adenoom komt vaker voor
• Carcinoom kan metastaseren
• Carcinoom > 100 g, adenoom < 50 g
• Carcinoom > 5-6 cm, adenoom < 5 cm
• Carcinoom: necrose, mitose, kernatypie
• HU waarde < 10 = vethoudend, dus adenoom
• 18F-FDG PET/CT positief bij carcinoom

Question 10

Wat is een incidentaloom?

Answer 10

Toevallig gevonden bijnier adenoom bij imaging

Question 11

Waardoor ontstaat hyperplasie van de bijnier meestal?

Answer 11

Te veel ACTH productie

- met als gevolg meer hormoon productie

Question 12

Wat zijn kenmerken van de zona glomerulosa?

Answer 12

• 5-10% van cortex

- Dicht opeen gelegen cellen in groepjes

Question 13

Wat zijn kenmerken van de zona fasciculata?

Answer 13

• 70% van cortex
• Lange cel bundels
• Veel vetcellen, spongiocyten
• Heldere cellen

Question 14

Wat zijn kenmerken van de zona reticularis?

Answer 14

• 20% van cortex
• Kleinere cellen
• Celstrengen die anastomoseren
• Minder vetcellen

Question 15

Hoe groot zijn micronodules?

Answer 15

1-3 mm

Question 16

Waaruit ontstaat de hypofyse?

Answer 16

• Anterior: dak pharynx -> hypofysale pouch/ van Rathke

- Posterior: diencephalon -> neurohypofysale knop

Question 17

Welke type cellen vindt je in de adenohypofyse?

Answer 17

Acidofiel, basofiel, eosinofiel en chromofoob

Question 18

Welke cellen vindt je in de neurohypofyse?

Answer 18

Erytrocyten, pars nervosa, pituicyten, axonen

Question 19

Welke cellen vindt je in de schildklier?

Answer 19

• Follikels met epitheel cellen aan de buitenkant
• Parafollikelaire cellen / C-cellen
• Thyrioglobuline in follikels -> calcitonine (daling Ca spiegel)

Question 20

Welke cellen vindt je in de bijschildklier?

Answer 20

• Vetcellen en chief cellen

- Oxofiele cellen -> parathormoon (stijging Ca spiegel)

Question 21

Wat is essentieel voor T3 en T4 productie?

Answer 21

Jodium

Question 22

Wat zijn kenmerken van primair hyperaldosteronisme?

Answer 22

• Ook wel syndroom van Conn
• Hyperplasie of adenoom zona glomerulosa
• > Hypertensie, hypokaliemie, hoog aldosteron, laag renine

Question 23

Wat doet aldosteron?

Answer 23

Bindt aan MR -> Na,K ATPase aan bloedzijde actief -> Na opname, K uitscheiding

Question 24

Wanneer moet je screenen op hyperaldosteronisme?

Answer 24

• Hypertensie + hypokaliemie
• Hypertensie > 160/100
• Behandeling met meer dan 3 antihypertensiva
• Hypertensie op jonge leeftijd
• Bijnierincidentaloom
• PHA in de familie

Question 25

Hoe leidt drop tot hypertensie?

Answer 25

Glycyrrhinezuur remt 11b-HSD type II -> hoog cortisol -> cortisol kan ook op MR

Question 26

Hoe maak je onderscheid tussen primair en secundair hyperaldosteronisme?

Answer 26

Aldosteron/renine ratio

- Let op met diuretica en b-blokkers

Question 27

Hoe kun je primair hyperaldosteronisme bevestigen?

Answer 27

• Zoutbelastingtest -> aldosteron hoort te dalen
• CT of MRI
• Bilaterale bijniervene sampling: aldosteron meten, 40% discordantie met CT

Question 28

Hoe behandel je hyperaldosteronisme?

Answer 28

• Chirurgie: adrenalectomie, 50% normotensie

- Medicamenteus: MR antagonist (spironolacton, eplerenon), ENaC remmer (amiloride), thiazide diuretica

Question 29

Wat zijn kenmerken van een feochromocytoom?

Answer 29

• Overproductie van (nor)adrenaline en dopamine door chromaffiene cellen in het merg
• In bijnier of extra adrenaal
• 20-25% genetische oorzaak

Question 30

Wat zijn klachten van een feochromocytoom?

Answer 30

Hypertensie (paroxysmaal of continu), hoofdpijn, transpireren, palpitaties, bleekheid, tremor, angst, buikpijn, gewichtsverlies en flushing

Question 31

Wanneer heb je verdenking op een feochromocytoom?

Answer 31

• Typisch klachtenpatroon (sympatisch)
• Resistentie hypertensie
• Maligne hypertensie
• Bloeddruk labiliteit
• Hypertensieve respons op b-blokkers
• Paroxysmale hypertensie
• Familieanamnese
• Bijniertumor

Question 32

Hoe kun je een feochromocytoom vaststellen?

Answer 32

• Plasma of urine (nor)metanefrine bepalen
• CT of MRI (T2 hyperintens)
• 123I-MIBG scan

Question 33

Hoe behandel je een feochromocytoom?

Answer 33

• Chirurgie: adrenalectomie, voorbehandeling met a en b blokkers
• Medicamenteus: a blokkers, calcium antagonisten, nitroprusside, nitroglycerine
  + Nooit een biopt nemen!

Question 34

Hoe behandel je een maligne feochromocytoom?

Answer 34

131I-MIBG bestraling of chemo

- 5 jaars overleving is 50%

Question 35

Wat zijn mogelijke endocriene oorzaken voor hypertensie?

Answer 35

Syndroom van Cushing, primaire hyperaldosteronisme of feochromocytoom

Question 36

Wat zijn differentiaal diagnoses bij een feochromocytoom?

Answer 36

Hyperthyroidie, migraine, paroxysmale tachycardie, carcinoïd syndroom, mastocytose, menopauze, hypoglycemie, angststoornis