14_Fósturlát

Question 1

skilgr WHO á fósturláti?

Answer 1

þungun líkur fyrir fullar 20 vikur EÐA fóstur < 500g

Question 2

flokkun fósturláts í tvennt eftir tíma?

Answer 2

1) <12v = Snemmfósturlát

2) 12-20v = Síðbúið fósturlát

Question 3

hvenær er fóstur lífvænlegt?

Answer 3

frá 22v eða 500g+

Question 4

hvað er hótandi (threatened) og inevitable (óhjákvæmilegt) fósturlát?

Answer 4

í báðum tilvikum er blæðing

1) hótandi er ef legháls er ekki opinn
2) óhjákvæmilegt ef legháls er opinn

Question 5

hver er munurinn á incomplete og complete fósturláti?

Answer 5

í incomplete eru fósturleifar (endometrium > 15 mm)

Question 6

hvað er missed fósturlát?

Answer 6

dulið fósturlát - þegar lítil merki eru um það

Question 7

hvað er septic fósturlát?

Answer 7

sýkt fósturlát (fósturlát með sýkingu í legi)

Question 8

hvað er CRL?

Answer 8

Crown-rump length (frá höfði niður að rass)

Question 9

hvernig getur sekkurinn sagt manni til um ástands fósturs?

Answer 9

ef sekkur >25 mm þá á alltaf að sjást fóstur (ef það sést ekki fóstur þá er fósturvisnun)

Question 10

hvað er blighted ovum?

Answer 10

þungun þar sem fóstur myndast aldrei

Question 11

sýkt fósturlát er nánast alltaf..?

Answer 11

afleiðing ólöglegra fóstureyðinga

Question 12

hverjir eru sýkingarvaldar í sýktu fósturláti? (3)

Answer 12

1) anaerobar
2) s. aureus
3) e. coli

Question 13

Líkur á fósturláti fyrstu 20 vikurnar eftir klínískt staðfesta þungun (5-6v) er.. ?

Answer 13

á bilinu 8-20%

Question 14

hvað er preklínísk þungun?

Answer 14

þungun < 5v (þ.e. ekki klínískt staðfest)

Question 15

% kvenna sem reyna að verða þungaðar sem upplifa 1 eða fleiri fósturlát?

Answer 15

allt að 75%

Question 16

orsakir fósturláts hjá fóstri? (3)

Answer 16

1) ltiningagallar
2) congenital anomalíur
3) áverkar (t.d. chorionic villus sampling eða amniocentesis (legvatnsástunga?)

Question 17

orsakir fósturláts hjá móður? (4)

Answer 17

1) sýkingar (TORCH)
2 endocrinopathiur (skjaldk, cushing, pcos)
3) aukin storkuhneigð (SLE, antifosfólipið)
4) anatómía legs (myoma, septum)

Question 18

hver er ástæða 50% fósturláta?

Answer 18

litningagallar

Question 19

hver er tíðni fósturláta við:
20-30 ára
35 ára 
40 ára
45 ára

Answer 19

20-30 ára: 9-17%
35 ára: 20%
40 ára: 40%
45 ára: 80%

Question 20

Fyrir konu sem á eitt barn eru líkur á fósturláti..?

Answer 20

5%

Question 21

f hvað stendur TORCH?

Answer 21

Toxoplasmis
Other (parvo,b19,listeria)
Rubella
CMV
Herpes

Question 22

hver eru einkenni fósturláts? (3)

Answer 22

1) blæðing (algengast)
2) verkir
3) minnkandi þungunareinkenni (þreyta, ógleði, brjóstaverkir hverfa)

Question 23

hversu algeng er blæðing í snemmþungun?

Answer 23

1 af hverjum 5 konum

Question 24

af þeim sem blæða í snemmþungun hvaða % upplifa fósturlát í framhaldinu?

Answer 24

> 10%

Question 25

b-hcg endurtekið efti 2 daga, hvað bendir til fósturláts? hvað bendir til eðlilegrar þungunar?

Answer 25

Fallandi gildi = líklega fósturlát.
Væg hækkun eða óbreytt = Gruna fósturlát
Ef ca tvöföldun á gildi = líklegast eðlileg þungun

Question 26

lýsa röðinni sem maður sér sekk, yolk sac og fóstur í ómskoðun í snemmþungun

Answer 26

1) sekkur
2) sekkur+yolk sac
3) sekkur+yolk sac og fóstur
4) sekkur+yolk sac og fóstur+hjartsláttur

Question 27

einkenni sem benda til hótandi fósturláts í ómskoðun í snemmþungun (4)

Answer 27

1) óeðlilegur sekkur
2) óeðlilegur yolk sac
3) hjartsl < 100 bpm við 6-7v
4) subchorionic hematoma

Question 28

hvað er subchorionic hematoma?

Answer 28

Blæðing á milli chorion (himnan utan um fóstrið) og legveggjar

Question 29

Kríteríur fósturláts í sónar (í snemmþungun)? (2)

Answer 29

1) Gestational sac > 25 mm sem inniheldur EKKI yolk sac eða fóstur
2) Fóstur með CRL >7 mm ÁN hjartsláttar

Question 30

hvað á að gera ef maður er í vafa með kríteríur fósturláts í sónar í snemmþungun?

Answer 30

Bíða og endurtaka mælingar eftir 2 vikur, svo fremi sem ekki er grunur um utanlegsþungun

Question 31

hvenær á maður að sjá hjartslátt?

Answer 31

við 6 vikur

Question 32

Mismunagreiningar við blæðingu/verki í snemmþungun? (4)

Answer 32

1) Implantansjónsblæðing (bólfestublæðing) (kemur við 4 v)
2) Utanlegsþungun
3) Trófóblastsjúkdómur (Mola og fleiri)
4) Aðrir sjúkdómar í kvenlíffærum (ss cervixcancer, polyp etc)
5) Subchorionic hematoma

Question 33

hvað heitir lyfið sem er notað við fósturlát/meðgöngurof?

Answer 33

Misoprostol (Cytotec)

Question 34

hvernig lyf er misoprostol (cytotec)?

Answer 34

prostaglandin analog

misoPROSTol

Question 35

við hverju er misoprostol (cytotec) notað? (4)

Answer 35

1) magasár
2) hríðahvetjandi
3) meðgöngurof
4) blæðing eftir fæðingu (postpartum)

Question 36

Meðferð fósturláta? (3)

Answer 36

1) bíða og sjá (expektans) (getur tekið daga-vikur að klárast)
2) lyfjameðferð
3) skurðaðgerð

Question 37

skilgr á endurteknum fósturlátum?

Answer 37

> 3 í röð