10_PCOS

Question 1

rotterdam skilgr? (3)

Answer 1

2 af 3 og útilokun á öðru

1) >35 daga tíðahringur
2) klínísk eða merki hyperandrogenisma í blóði
3) PCO eggjastokkar við ómun

Question 2

algengi PCOS?

Answer 2

5-15%

Question 3

hversu algengt er hirsutism hjá þeim sem hafa PCO og oligomenorrheu?

Answer 3

> 60%

Question 4

lýsa hárvextinum í PCOS?

Answer 4

Gróf og dökk hár centralt (ekki t.d. ef á handleggjunum)

Question 5

hver er algengasta ástæða egglostruflana?

Answer 5

PCOS

Question 6

hver er algengasta ástæða ófrjósemi kvenna?

Answer 6

egglostruflanir (endometriosa er líka algengt)

Question 7

einkenni hyperandrogenisma? (3)

Answer 7

1) hirsutism
2) acne
3) androgen alopecia

Question 8

pathogenesis í PCOS?

Answer 8

ákv erfðaþáttur veldur því að insulin og insulin-like growth factor I hækkar sem oförvar eggjastokka (theca frumur) til að framleiða androgen

Question 9

hvaða áhrif hefur IGF-1 á hirsutismann í PCOS?

Answer 9

IGF-1 örvar 5-alfa reductasa virkni sem eykur á hirsutisma

Question 10

hvaða hormón hækka í hyperandrogenisma? (4)

Answer 10

1) testosterone
2) androstenedione
3) LH
4) ovarian androgens

Question 11

hvaða frumur framleiða androgen í eggjastokkum?

Answer 11

theca frumur

Question 12

hvað gerist við androgen í eggjastokkum? (2)

Answer 12

1) androgen aromatiserast í estrogen í granulosafrumum

2) en við ákv styrk androgena færist framleiðslan úr aromatiseringu yfir í 5-alfa reduction og 5-alfa androgen verða til

Question 13

hvað er gagn að því að við ákv styrk androgena færist framleiðslan úr aromatiseringu yfir í 5-alfa reduction og 5-alfa androgen verða til?

Answer 13

Gott og nauðsynlegt til að hindra að mörg egg þroskist og losni í venjulegu egglosi

Question 14

hvað gera granulosa frumur við androgen?

Answer 14

breyta í estrogen (aromatisera)

Question 15

hvernig er fitusöfnun öðruvísi í PCOS?

Answer 15

1) Konur með PCO safna frekar á sig búk- og kviðfitu,

2) konur með normal eggjastokka fá frekar “gluteo-femoral” fitusöfnun

Question 16

hver er munur á insúlínsvari við greinningu hjá PCO og normal? (2)

Answer 16

1) Þegar normal grennast minnkar insúlínsvar

2) en þegar PCO grennast helst aukið insúlínsvar (testósteron lækkar samt)

Question 17

hversu algengara er DMII hjá PCO?

Answer 17

7 sinnum algengara

Question 18

tvær mism pathogenesar á bakvið PCOS? (2)

Answer 18

1) insúlín ónæmi + offita

2) of mikið LH

Question 19

meðferð hirsutisma?

Answer 19

krem, plokk, vax, rökun

Question 20

antiandrogen meðferð?

Answer 20

cyproterón acetat (steri með gestagen og antiandrogen áhrif

Androcur og Diane mite

Question 21

meðferð við ofþyngd, insúlín mótstöðu og PCO?

Answer 21

metformín (svipaður árangur og með megrun)

Question 22

hvaða áhrif hefur metformín á PCO?

Answer 22

Það lækkar LH og hækkar FSH og getur leiðrétt egglostruflanir

Question 23

meðferð við PCO og blæðingatruflanir? (2)

Answer 23

1) gestagen í 10 daga 1x í mánuði

2) samsetta pillan

Question 24

langtímaáhrif af amenorrheu?

Answer 24

1) Ef alltaf verið að örva frumur í leginu en aldrei blæðingar, getur verið aukin cancer hætta. Þannig þurfa að fara a blæðingar endrum og sinnum með gestageni eða pillunni
2) Amenorreha á pillunni í lagi því ekki uppbygging í legi

Question 25

áhrif pillunnar á PCOS? (7)

Answer 25

1) androgen lækka
2) SHGB eykst -> minna frítt testó
3) acne minnkar
4) reglulegar blæðingar
5) vernd fyrir endometrium
6) betra fitumynstur?
7) hirsutism minnkar

Question 26

hvaða hormón frá heiladingli örvar eggbú?

Answer 26

FSH (eggbús örvandi hormón = follicle stimulating hormone)

Question 27

1. level meðferð?

Answer 27

grenningarmeðferð

Question 28

hversu algeng er offita hjá PCOS?

Answer 28

40%

Question 29

hvað þarf mikið þyngdartap til að auka tíðni spontant egglosa?

Answer 29

> 5%

Question 30

2. level meðferð?

Answer 30

letrozole egglosörvun (pergotime)

Question 31

hvað er letrozole?

Answer 31

anti-estrogen sem veldur óbeinni örvun eggloss (blokkar negatífa feedbackið)

Question 32

aukaverkanir letrozole? (3)

Answer 32

(mjög fáar, en hypoestrogen aukaverkanir)

1) höfuðverkur
2) hitakóf
3) sviti

Question 33

3. level meðferð?

Answer 33

metformin

Question 34

4. level meðferð?

Answer 34

gonadotropin egglosörvun

Question 35

hver er ábending fyrir gonadotropin örvun?

Answer 35

ef letrozole virkar ekki

Question 36

hvað er notað og hvernig í gonadotropin örvun? (5)

Answer 36

1) FSH/FSH+LH undir húð í lágskammta ‘step-up’
2) 14-35 dagar
3) þétt eftirlit með E2 og/eða ómskoðun
4) hCG til að koma af stað egglosi þegar 1-2 eggbú eru þroskuð
5) 3-6 sinnum

Question 37

afh þarf að hækka lágt og varlega í gonadotropin örvun?

Answer 37

því annars fullt af tilbúnum eggbúum og fáum fjölbura

Question 38

hvað er til ráða ef gonadotropin örvun virkar ekki?

Answer 38

ovarian drilling

Question 39

hvað er til ráða ef ovarian drilling virkar ekki?

Answer 39

glasafrjóvgun (IVF)

Question 40

framtíðarmeðferð ef glasafrjóvgun virkar ekki?

Answer 40

Eggþroskun utan líkama (IVM)