13.1 organisatie van het pijnsysteem

Question 1

welke receptoren voor pijn?

Answer 1

mechanoreceptoren
thermoreceptoren
chemoreceptoren

vnl chemoreceptoren

Question 2

welke receptor typen in de (onbehaarde) huid?

Answer 2

aanraking, druk, vibratie:
- meissner receptoren
- pacinian receptoren
- ruffini receptoren
- merkel receptoren

pijn, temperatuur, jeuk
- nociceptoren (vrije zenuwuiteinde)

Question 3

hoe zorgen nociceptoren voor nociceptie (voelen van pijn?)

Answer 3

pijn, temp, jeuk–> nociceptoren–> transductie–> transmissie–> perceptie (nociceptie)

Question 4

hoe is de organisatie van primaire nociceptieve vezels?

Answer 4

pijnprikkel op huid–> raakt vrije zenuwuiteinde aan–> geven signaal door via de dorsal root ganglion neuron naar het ruggenmerg

vrije zenuwuiteinde zelf geeft ook stofjes af die activerend werken op de omgeving (zorgt voor rode huid, zwelling etc)

Question 5

verschil nociceptie en gevoel/ aanraking

Answer 5

nociceptie is het waarnemen van een schadelijke stimulus

pijn heeft een subjectief en emotioneel component

Question 6

welke typen vrije zenuwuiteinden?

Answer 6

a- delta vezels
- gemyelineerd
- 5-30/s
- type I: gevoelig voor mechanisch/ chemisch, niet hitte
- type II: gevoelig voor hitte, niet voor mechanisch/ chemisch

C-vezels
- ongemyelineerd
- < 2m/s

allemaal relatief langzaam maar er is onderscheid tussen langzaam en snel(ler)

Question 7

wat gebeurd er als de nocireceptor geactiveerd wordt?

Answer 7

1. pijnprikkel
2. activatie vrije zenuwuiteinde van nociceptieve vezels
3. actiepotentiaal gegenereerd
4. actiepotentiaal gaat naar ruggenmerg en gaat terug naar meer lokaal zodat ook lokaal stofjes worden vrijgegeven voor de lokale processen
5. lokale activatie bloedvaten –>neurogene roodheid, zwelling (via CGRP)
6. lokale activatie mestcellen–> neurogene ontsteking (via substance P)

Question 8

dus wat is de functie van de vrije zenuwuiteinde van nociceptieve vezels?

Answer 8

ze fungeren als receptor en als eindiging die lokaal transmitters uitscheiden die effecten hebben op andere receptoren in de omgeving
- bloedvaten: neurogene roodheid, zwelling
- mestcellen; neurogene ontsteking

Question 9

welke receptoren in nociceptieve vezels?

Answer 9

verschillende typen van TRP (transient receptor potential) kanalen aanwezig in pijn en temperatuur vezels (C en A-delta)

in eenzelfde vezel kunnen verschillende TRP kanalen tot expressie komen

naast TRP receptoren ook nog andere receptoren (voor substance P, serotonine, opuaten, histamine, NGF)

Question 10

wanneer gaat TRP (TRPV1) kanaal open/ wanneer wordt het geactiveerd?

Answer 10

het is gevoelig voor hitte en capsaicine. het zal dan open gaan waardoor calcium en natrium de cel in gaan

capsaicine (zit bijv in pittig eten) kan binden aan de TRPV-1 receptor–> kanaal gaat open

Question 11

uiteindelijk komen zenuwuiteinde ook in de ruggenmerg. waar komen a-delta, c-vezels en a-beta vezels binnen in de dorsale hoorn

Answer 11

• a-delta vezel komt binnen in lamina 1, 2 en 5 van de dorsale hoorn (prikkende pijn, acute pijn)
• c- vezel in lamina 1 en 2 (zeurende pijn, chronische pijn)
• a beta vezel in lamina 4 en 5 (fijne tast, proprioceptie)

Question 12

wat is de wide dynamic range neuron?

Answer 12

is referred pain
- is de pijn die niet precies van de plek komt waarvan jij denkt dat die vandaan komt

zit in lamina 5 van de dorsale hoorn
- hier eindigen zowel vezels voor aanraking als pijn

Question 13

effect unilaterale ruggenmerglesie op pijn?

Answer 13

nociceptieve afferenten steken over, ze zijn contralateraal: links een lesie, heb je rechts uitval van pijnprikkels en links uitval van touch

links en rechts heb je dus andere symptomen

contralateraal
- pijn en temperatuur
- ipsilateraal: aanraking en druk

Question 14

waar zit de referred pain bij hart klachten?

Answer 14

bij klachten van het hart krijg je pijn in nek, linkerborst, linkerarm

Question 15

wat is hyperalgesie en allodynie?

Answer 15

hyperalgesie: verhoogde pijnperceptie op een pijnlijke prikkel

allodynie: pijnlijke perceptie van een normaliter niet-pijnlijke prikkel
- iets wat normaal niet pijnlijk is is nu wel pijnlijk door eerder contact

sensitisatie: het wordt gevoeliger

Question 16

kenmerken van sensitisatie in de dorsale hoorn

Answer 16

1. sensitisatie is een vorm van plasticiteit (gevoeliger geworden voor prikkels)
2. inductie door langdurige prikkeling, maar alleen door c-vezels
3. betrokkenheid van: NMDA receptoren (glutamaat), neuropeptiden (substance P, CGRP) en groeifactoren (BDNF, GDNF: glia)
4. blijft (veel) langer bestaan dan de prikkeling waardoor het werd geinduveerd
5. leidt niet tot permanente veranderingen
6. sensitisatie ligt ten grondslag aan hyperalgesie en allodynie

Question 17

wat gebeurd er bij sensitisatie met glutamaat release en NMDA receptoren

Answer 17

normale situatie:
- weinig release glutamaat door nociceptieve vezels
- NMDA receptoren geblokkeerd door Mg

sensitisatie
- veel release van glutamaat door nociceptieve vezels
- NMDA receptoren gedeblokkerd
- verhoogd calcium in de cel
- verhoogde prikkelbaarheid van de cel (hyperalgesie)

Question 18

wat is axotomie?

Answer 18

proces waarbij de vrije zenuwuiteinde beschadigt wordt

• degeneratie perifere projecties
• herstel treedt op indien mogelijk (hernieuwde uitgroei met functioneel contact)
• chemische veranderingen in ganglion cel tot herstel voltooid is

als herstel niet mogelijk is: kans op neuropatische pijn

Question 19

wat is neuropatische pijn?

Answer 19

beschadiging–> geen mogelijkheid herstel–> neuroma = verhoogde gevoeligheid, expressie van natriumkanalen–> continu een ‘aan’ signaal dat daar pijn is, ook al is er extern geen prikkel. er is continue interne pijn

neuropatische pijn is het gevolg van spontane activiteit van beschadigde vezels en moet worden onderscheiden van nociceptieve= ‘normale’ pijn door prikkeling van nociceptore

Question 20

kenmerken neuropatische pijn

Answer 20

bij het neuroma
- ectopische impuls generatie (spontaan of door mechanische prikkeling)
- groot aantal Na kanalen
- vezels die elkaar prikkelen