10.5 monoamines en depressie

Question 1

indicaties voor antidepressiva

de werkzaamheid en therapietrouwheid

Answer 1

50% voor depressie

rest voor angst of andere klachten

60-70% door huisarts, 30% psychiater

ernstige depressie vs milde depressie

werkzaamheid: 55%; placebo 35%: daadwerkelijke bijdrage aan werkzaamheid bovenop overige therapie moeilijk inschatbaar

therapietrouw: zeer laag vanwege bijwerkingen

Question 2

hoeveel mensen maken gebruik van antidepressiva?

Answer 2

in 2016: 1.1 miljoen gebruikers

Question 3

wat us de mono-amine therapie?

Answer 3

associaties tussen werking van farmaca die op NA (noradrenaline) en 5-HT (serotonine) werken en kenmerken van depressie

• reserpine (NA en 5-HT depletie) kan depressie veroorzaken
• 5-HT concentratie is verlaagd bij depressieve klachten
• polymorfisme in gen dat codeert voor 5-HT re-uptake eiwit associeert met depressie

Question 4

wat zijn monoamine neurotransmitter

Answer 4

tryptofaan
- serotonine

tyrosine
- norepinephrine
- dopamine

Question 5

wat zijn de belangrijkste drug targets voor aangrijpen met antidepressiva

Answer 5

1. reuptake pomp
2. afbraak monoamines door enzymen
3. postsynaptisch receptoren stimuleren of remmen
4. presynaptisch receptoren die 5-HT en NA afgifte remmen inhiberen

Question 6

kenmerken noradrenaline

Answer 6

synthese: uit tyrosine

recetortypen: alfa en beta

verwijdering uit synapsspleet door re-uptake, afbraak (MAO-A en COMT) en recetorbinding

Question 7

benoem farmacologische interventie op noradrenaline bij depressie

Answer 7

• receptor (ant)agonisten (cocaine)
• re-uptake blokkers (cocaine)
• MAO-A remmers
• depletie NA-bevattende granules (reserpines)

Question 8

kenmerken serotonine

Answer 8

synthese: uit tryptofaan

afbraak door MAO-A

receptortypen: 5-HT1 tm 5-HT7

Question 9

benoem farmacologische interventie op serotonine bij depressie

Answer 9

• 5-HT1a receptor agonisy (anxiolytica)
• 5-HT2 receptor antagonisten (antipsychotica, antihypertensiva)
• 5-HT3 receptor antagonisten (anti-braakmiddelen)
• MAO-A remmers (antidepressiva)
• re-uptake blokkers (anti-depressiva)

Question 10

soorten antidepressiva

Answer 10

1. klassieke (tricyclische) antidepressiva (TCAs)
   - amitriptyline, nortryptiline, imipramine
2. selectieve serotonine re-uptake inhibitors (SSRI’s)
   - paroxetine, citalopram, fluoxetine, fluvozamine, sertraline
3. serotonine-noradrenaline re-uptake inhibitors (SNRI’s)
   - venlafaxine
4. (presynaptische) a2 receptor antagonisten
   - mianserine, mirtazepine, trazodon
5. MAO-A remmers
   - tranylcypromine, moclobemide
6. overige antidepressiva
   - bupropion, St janskruid

Question 11

wanneer effect van antidepressiva?

Answer 11

blokkade van re-uptake, presynaptische receptoren of afbraak treedt ACUUT op

gevolg–> mono-amine concentraties stijgen direct

echter: antidepressieve effect is pas na 2-4 weken zichtbaar
- er is geen serotonine tekort maar verstoorde receptorbalans
- SSRI’s induceren neurogenese in hippocampus, serotonine helpt mee om positeif te leren reageren op stress

Question 12

stoppen of doorgaan met antidepressiva?

Answer 12

hierover bestaat geen eenduidige mening

40% van de pt met een ernstige depressie wordt binnen een jaar na stoppen weer depressief tov 20% bij diegene die doorslikken

er zijn geen voordelen aantoonbaar van langzaam afbouwen op populatieniveau

Question 13

wat zijn nieuwe strategiën voor behandeling depressie

Answer 13

ketamine

werkt op NMDA receptor

overstimulatie van NMDA receptor is geassocieerd met depressie

ketamine remt dit

esketamine neusspray spravato
- lange termijn bijwerkingen onbekend
- korte termijn: dissociatie
- taboe: partydrug special K