11.5 verworven taal- en spraakstoornissen Flashcards
wat is dysartrie
dysartrie= spraakstoornis
- probleem in motorische systemen die mond/ keelspieren aansturen
- spraak vaak moeilijk verstaanbaar, articulatie minder
- vaak ook slikproblemen
- taal inhoudelijk goed
wat is een afasie?
afasie=taalstoornis
- inhoud van de taal is gestoord
- in principe geen slikproblemen (tenzij door onderliggende aandoening)
- vaak ook problemen met lezen en schrijven
wat zijn vormen van dysartrie
cerebellaire dysartrie
bulbaire dysartrie
pseudobulbaire dysartrie
extrapiramidale dysartrie
wat is lokalisatie, kenmerken en oorzaken van cerebellaire dysartrie
lokalisatie: cerebellum
kenmerken: wisseling in toonhoogte, stemvolume
oorzaken: (alcohol)intoxicatie, bloeding/ infarct/ RIP SCA
wat is lokalisatie, kenmerken en oorzaken van bulbaire dysartrie
lokalisatie: perifeer motorisch neuron of spier
kenmerken: spierzwakte, nasake spraak
oorzaken: myasthenia gravis, hersenstaminfarct
wat is lokalisatie, kenmerken en oorzaken van pseudobulbaire dysartrie
lokalisatie: bilaterale piramidebaan
kenmerken: tongmotoriek gestoord, vaak dwanglachen/-huilen
oorzaken: multipele herseninfarcten, MS, ALS
wat is lokalisatie, kenmerken en oorzaken van extrapiramidale dysartrie
lokalisatie: basale kernen
kenmerken:
- hypokinetisch: zacht, monotoon
- hyperkinetisch: uitschieters volume
oorzaken
- hypokinetisch: m. parkinson
- hyperkinetisch: m. huntington
waar let je op bij neurologisch spraakonderzoek bij dysartrie
spontane spraak: stemvolume, articulatie
verbale diadochokinese
–> papapa,kakaka,tatata etc
tongtwisters
kracht mond/tongspieren, bv tongmotoriek, wangen bolblazen, fluiten
je kijkt ook naar overige afwijkingen bij neurologisch onderzoek bij verdenking op dysartrie. benoem
- cerebellair syndroom
- spierzwakte
- piramidebaanverschijnselen
- extrapiramidaal
cerebellair syndroom: ataxie ogen, ataxie armen, en benen, koorddansgang afwijkend
spierzwakte: gelaat, nekspieren, ledematen, provocatie
piramidebaanverschijnselen; spacticiteit, pathologische reflexen
extapiramidaal: hypo/ bradykinesie, tremor, rigiditeit, chorea
vormen van afasei
broca afasie (expressieve afasie)
wernicke afasie (sensorische afasie)
denk bij een pt die goed wakker is maar niet spreekt en/pf geen opdrachten uitvoert altijd aan een afasie!
type adasie zegt weinig over de oorzaak, meer over de lokalisatie
lokalisatie en belangrijkste kenmerken broca afasie?
lokalisatie: frontaal
kenmerken
- hakkelende spraak
- agrammatisme
lokalisatie en belangrijkste kenmerken wernicke afasie?
lokalisatie: temporaal/ parietaal
kenmerken
- taalbegrip gestoord
- benoemproblemen
- vloeiende spraak
waar zit taalcentrum
zit bij 90% van rechtshandigen en bij 50% van de linkshandigen in de linker hemisfeer
oorzaken afasie
lokalisatie bepaalt type afasie
oorzaak bepaalt snelheid ontstaan en bijkomende verschijnselen
- acuut: hersenbloeding of infarct
- subacuut: viraleof auto-immuunencefalitis
- geleidelijk: neurodegeneratief, ruimte-innemend proces
waar letten we op bij neurologisch onderzoek bij taaltesten
spontane spraak
situatieplaat beschrijven
verbale diadochokinese
zinnen herhalen
benoemen
lezen
schrijven
woordbegrip/ objectkennis
eenvoudige en complexe opdrachten
