W6 PD.6 Een patiënt met een rood oog

Question 1

Wat is een immune privileged site?

Answer 1

Plek waar immuunsysteem minder sterk werkt en het dus langer duurt voordat een wond of ontsteking is opgeruimd.

Question 2

Welke plekken in het lichaam is een immune privileged site?

Answer 2

• Ogen
• Centraal zenuwstelsel
• Baarmoeder gedurende de zwangerschap

Question 3

Welke immunologische aandoeningen van het oog zijn er?

Answer 3

• Uveïtis
• (Epi)scleritis
• Keratoconjunctivitis sicca
• Conjunctivitis
• Neuritis optica

Question 4

Wat is uveïtis?

Answer 4

• Intraoculaire ontsteking (binnen in het oog)
  -> Uvea bestaat uit het regenboogvlies (iris), het corpus ciliare (productie kamervocht) en de choroidea (netwerk van bloedvaten)
  -> Oorzaken zijn meestal infecties of systeemziekten

Question 5

Op basis waarvan wordt uveïtis geclassificeerd?

Answer 5

Anatomisch:
- Anterieur (60-90%) -> voorkant (voorste oogkamer, iris, corpus ciliare)
- Intermediair -> midden (perifere retina en glasachtig lichaam)
- Posterieur -> achterkant (netvlies, choroid (vaatvlies), soms ook nervus opticus
- Panuveïtis -> twee of meer gedeelten van het ook zijn aangedaan

‘Anders’:
- Pathologisch: granulomateus (sarcoidose) of non-granulomateus (HLA-B27+)
- Infectieus <-> niet infectieus (van belang bij behandeling

-> Oogdruppels zijn wel geschikt indien anterieur, niet posterieur
-> toxoplasmose komt vrijwel alleen posterieur voor

Question 6

Door welke ziekteverwekkers kan infectieuze uveïtis ontstaan?

Answer 6

Bacterieel: Treponema, Borrelia
Viraal: HSV (herpes simplex virus), VZV (varicella zoster virus)
Parasitair: Toxoplasma
Fungi: Candida, Aspergillus

-> Alleen de belangrijkste opgeschreven

Question 6

Diagnostiek uveïtis?

Answer 6

• Klinisch beeld van groot belang
• Aanvullend onderzoek zoals: bloedonderzoek, fluorescentie anhiogram/OCT, Thoraxfoto/PET-CT-scan, analyse voorste oogkamerwater/glasvocht (m.b.v. PCR of Goldmann-Wittmer coefficient)

Question 6

Klachten bij anterieure en posterieure/intermediaire uveïtis?

Answer 6

Anterieur
- Pijn
- Fotofobie (lichtschuwheid)
- Soms verminderde visus

Posterieur/intermediair:
- Meestal pijnloos
- Vaker verlies van de visus door vertroebeling van het glasvocht
- Verminderde scherpte

Question 7

Behandeling uveïtis?

Answer 7

Afhankelijk van de oorzaak, behandelvolgorde:
1. Prednison
2. Ciclosporine en methotrexaat of
Azathioprine en mycophenolaat
3. Adalimumab en infliximab
4. Cyclofosfamide (of tocilizumab of rituximab)

Question 8

Check schema oorzaken verschillende vormen van uveïtis!!!!!!

Question 9

Wat is ziekte van Bechterew (ook spondylitis ankylopoetica genoemd)?

Answer 9

Kenmerk zich door:
- Verstijving van de wervels -> ontstaan kyfose en ademhalen wordt moeilijker
- Ochtend stijfheid
- In de avond inflammatoire rugpijn
- Sacro-iliitis
- Patienten worden kleiner, met vlakke rug, lopen gebogen en lijken lange ledematen te hebben
- Patienten hebben vaak een moeilijk te behandelen anterieure uveïtis, die sterk geassocieerd is met HLA-B27

Question 10

Wat is het verband tussen rubellavirus en Fuch’s heterochrome uveïtis?

Answer 10

Rubellavirus gaat op de iris zitten en zorgt voor atrofie van het regenboogvlies, waardoor kleurverschil ontstaat.
-> ook CMV en herpes kunnen Fuch’s heterochrome uveïtis veroorzaken

Question 11

Wat is juveniele idiopathische artritis uveïtis (JIA)?

Answer 11

• Ook wel jeugreuma genoemd
• Kan een pijnloze uveïtis anterior veroorzaken
• Risicofactoren voor ontwikkelen van uveïtis bij JIA zijn: ANA+, oligoartritia, meisjes en JIA <4 jaar

Question 12

Wat is cytomegalovirus-uveitis?

Answer 12

• Geeft unilaterale hypertensieve anterieure uveitis, gaat vaak gepaard met een verhoogde oogdruk
• Wanneer immuungecompromiteerd, breidt het zich vaak uit naar posterieur waar het het netvlies kan beschadigen en binnen drie dagen blindheid kan ontstaan
• Kenmerken bij dit ziektebeeld: zichtbaar zijn van descemetstippen (stipjes leukocyten tegen hoornvlies) bij het kijken met spleetlamp

Question 13

Wat is toxoplasmose?

Answer 13

• Meest voorkomende oorzaak van uveïtis posterieur
• Katten zijn de host van deze parasiet en scheiden oöcysten uit
• Kan verticaal worden overgedragen tijdens infectie in zwangerschap -> kan leiden tot blindheid bij het kind door littekens in de macula
• Belangrijkste symptoom is een pijnloze unilaterale virusdaling
• Serologisch onderzoek heeft hier geen zin, gezien virus niet geklaard wordt

Question 14

Wat is syfilis (Lues)?

Answer 14

• Congenitale syfilis geeft keratitis (ontsteking hoornvlies/cornea)
• Verworven syfilis geeft uiteenlopende klachten en kan overal in oog voorkomen
• Diagnose wordt gesteld met een VDRL-test (serologie)

Question 15

Wat is sarcoidose?

Answer 15

• Een granulomateuze ontsteking, welke zich kan uiten in de ogen (maar vaak longen)
• Bij histopathologisch onderzoek zullen granulomen gezien worden, welke voor schade aan de organen zorgen

Question 16

Welke 2 vormen van scleritis zijn er?

Answer 16

• Epi-scleritis: ontsteking van oppervalk van de sclera, geeft een vervelend/dof gevoel, kan zich zowel diffuus als nodulair uiten
• Scleritis: ontsteking in diepte van de oogrok, zich uitende in visusdaling met doffe/borende pijn, uitstralend naar de kaak en oor. Kan zich ook diffuus als nodulair uiten, maar ook necrotiserend. Er is sprak van afbraak van de sclera, met het risico op perforatie. In 50-70% is scleritis een onderdeel van een systeemziekte

Question 17

Verschil episcletiris en scleritis na toediening van oogdruppels?

Answer 17

• Episcleritis: oog wordt wit
• scleritis: oog blijft rood

Question 18

Diagnose scleritis/episclerits?

Answer 18

• Macroscopisch
• Echo: zichtbaar worden van T-sign (achter de verdikte sclera op de echo loopt een zwarte lijn (vocht), wat een T vormt met de oogzenuw

Question 19

Welke systeemziekten komen regelmatig voor bij een scleritis?

Answer 19

• Reumatoide artritis: uit zich voornamelijk in de proximale gewrichten van de falangen en metacarpale gewrichten
• Granulomatose met polyangiitis (GPA of ziekte van Wegener)
• Polychondritis
• Systemische lupes (SLE)