Virussen Flashcards
Wat zijn de kernmerken van virussen? (10)
- Geen organismen, kunnen niet in een rijk geplaatst worden
- Parasitaire chemicaliën (bestaande uit DNA of RNA ingepakt in eiwit)
- worden virions genoemd, geen cellen
- Kunnen enkel reproduceren binnen een levende cel
- Variëren in grootte en vorm
- Eenzelfde basisstructuur
- Veel ziekteverwekkers, andere brengen geen schade
- Niet altijd actief, soms slapend of latend
- Meer virussen dan organismen
- Kapen transcriptie- en translatie machine van cel om virus tot expressie te laten komen
Wat is de basisstructuur van een virus?
Nucleïnezuur omgeven door een capsid
Wat zijn de kenmerken van nucleïnezuur in de basisstrucuur van een virus?
Kan DNA of RNA zijn,
Enkel- of dubbelstrengig,
Circulair of lineair
Wat is een capsid en wat zit er daarbinnen?
Capsid is een eiwitmantel, het omhulsel van een virus
daarbinnen zitten vaak enzymen
Waardoor zijn dierlijke virussen omgeven?
Door een enveloppe
Wat zijn virussen?
Obligaat intracellulaire parasieten
Welke twee typen virussen zijn er?
- Host range -> specifiek voor een soort (bv de mens)
2. Weefseltropisme -> specifiek voor weefsel (bv keel)
Virussen produceren enkel in een cel, wat zijn virussen buiten de cel?
Metabool inerte virions (reageert niet mer metabolisme)
Wat zijn de twee simpele vormen waarin virussen meestal voorkomen?
- Helicaal (spiraalvormig)
2. Icosahendraal (veelvlak met 20 vlakken)
Welke twee complexe vormen kunnen virussen hebben?
- Binale symmetrie
2. Multigelaagd capsid
Wat is een enveloppe in context van een (dierlijk) virus?
Virusomhulsel gemaakt van lipiden van dubbelmembraan
Hoe zien virussen met enveloppe eruit?
Polymorf, ze hebben geen symmetrie
Een virus kan DNA of RNA bevatten, waar zit het verschil in?
De werkwijze:
DNA -> deelt in de kern van een eukaryote gastheercel
RNA -> deelt in het cytoplasma van de gastheercel
Welk soort virussen zijn in de meerderheid, die met DNA of RNA?
RNA virussen, 70%
Wat is het verloop/werkwijze van een DNA virus? (3 stappen)
- Na binnendringen wordt eerst gastheer DNA uitgeschakeld
- Transcriptie tot mRNA
- Expressie van eiwitten (kan op twee manieren):
vroeg -> specifiek DNA polymerase (duplicatie van viraal DNA)
laat -> capsid-eiwitten
Wat is het verloop/werkwijze van een RNA virus?
- Geen transcriptie (tenzij omgekeerde (reverse) transcriptie): dient als mRNA
- Expressie van eiwitten (kan op twee manieren):
vroeg -> RNA polymerase (replicase)
laat -> capsid-eiwitten - Stranden RNA virus:
Positieve stranden -> Codeert normaal voor eiwit
negatieve stranden -> Codeert zelf niet voor eiwit, dat doet wél zijn RNA complement (moet dus vooraf replicase bevatten)
Wat zijn Bacteriofagen (Fagen)?
Virussen die alleen bacteriën infecteren (bacteriële virussen)
Welke fagen zijn het best bestudeerd?
E. coli-infecterende fagen (‘T’ series, T1, T2 etc)
Wat zijn E. coli?
Natuurlijke bacteriën in de darmen (dus virussen die natuurlijk-voorkomende bacteriën infecteren zijn het meest bestudeerd)
Welke twee reproductieve cycli zijn er en wat is hun kenmerk?
- Lytische cyclus -> virus doodt de gastheercel (faag = virulent (vermogen tot schadelijke werking))
- Lysogene cyclus -> virus incorporeert in het genoom (complete set chromosomen) van de cel (faag = gematigd)
Beschrijf de lytische cyclus
- Adsorptie -> virale aanhechting
- Penetratie -> virale injectie
- Synthese -> aanmaak virale componenten
- Assemblage -> componenten samengevoegd
- Vrijzetting -> virale release, gastheer gaat stuk (= lysis)
Beschrijf de lysogene cyclus (3)
- Integratie of lysogenie -> faag integreert in cellulair genoom als profaag en deelt mee met gastheergenoom (lysogene bacterie)
- Inductie -> faag terug naar lytische fase
- conversie -> profaag wijzigt genetische code van de bacterie en daarmee de eigenschappen
Wat is een profaag?
Een rustende vorm van een bacterieel virus
Wat is inductie?
De switch van de lysogen naar de lytische cyclus
Wat is het verschil tussen de lytische en lysogene cyclus?
Lysogeen integreert eerst in passieve vorm, daarna wordt het pas actief en gaat dan via inductie verder in lytische cyclus
In de lytische cyclus is het virus nooit een profaag
Welke vier manieren van infectie door virussen zijn er? + geef van alles een voorbeeld
- Acute infectie: snel werkend en van korte duur -> griep, verkoudheid
- Chronische infectie: zonder symptomen (kan wel overgedragen worden) -> hepatitis
- Trage infectie: soms trage degeneratie van weefsels -> multiple sclerose
- Latente infectie: ongemerkt aanwezig, symptomen periodisch -> zona
Hoe ziet een griepvirus eruit?
Ze zijn omgeven door een enveloppe en hebben een gesegmenteerd (opgesplitst) RNA genoom
Welke type Influenza virus zijn er?
Type A -> ernstige epidemie in mens en dier
Type B en C -> milde humane infecties
Hoe verschillen de subtypes van het influenza virus van elkaar?
In hun eiwit ‘spikes’, dit zijn uitsteeksels waar antibiotica op aanhaakt (als deze dus steeds veranderen kan de antibiotica er niet meer op aanhaken)
Welke twee subtypes van eiwitspikes bij het influenza virus zijn er?
Hemagglutinine (H) -> helpt bij virale enty
Neuraminidase (N) -> helpt bij virale exit
H en N eiwitten veranderen of muteren constant (daarom jaarlijks nieuwe inentingen).
Wat is genetische recombinatie?
Nieuwe combinatie van spikes doordat twee subtypes eenzelfde cel infecteren
Deze nieuwe combinaties zijn niet herkenbaar voor humane antilichamen
Wat kan het gevolg zijn van antigeen ‘shifts’?
Kan pandemieën veroorzaken
Wat vergroot de kans op genetische recombinatie?
Het nauw samenleven van verschillende hosts (mensen en dieren (bv vleermuis))
Wat is de genetische combinatie van het vogelgriepvirus?
A (H5N1)
Wat is genetische drift?
mutaties door replicatie
Wat is genetische shift?
Mutatie door hersorteren van virale genomen bij infectie met meerdere virustypen (meer virustypen in 1 gastheer)
Wat veroorzaakt HIV (Human Immunodefiency Virus)?
Acquired immune deficiency syndrome (AIDS)
Welke cellen infecteert HIV?
CD4+ cellen, vooral de t-helper cellen die nodig zijn voor een effectieve immuunrespons
Wat gebruikt HIV als receptor?
Eerst CCR5 als co-receptor, later CXCR4
Wanneer zijn er geen circulerende virussen? (HIV)
Gedurende de latente periode, inbouw in genoom van macrofagen en CD4+ T-cellen
Beschrijf de vijf fasen van een HIV infectie
- Aanhechting -> viraal gp120 hecht aan CD4 receptor en een co-receptor op gastheercellen
- Entry -> met behulp van ecoreceptor (CCR5) en via endocytosis
- Replicatie -> reverse transcriptase zet RNA om in dubbel-steengig DNA, DNA incorporeert in gastheergenoom
- Assemblage -> gebeurt na variabele periode, vele virussen worden aangemaakt
- Release -> nieuwe virussen verlaten de cel via Budding
Wat is endocytose?
Een proces waarbij de cel stoffen opneemt die door het celmembraan worden ingesloten, zo kan een stof de cel in
Wat is Budding?
De membraansteel die het virion met het gastheermembraan verbindt, wordt vernauwd en doorgesneden om het omhulde deeltje vrij te maken
Hoe kan het dat sommige mensen resistent zijn tegen een HIV infectie?
Omdat ze een mutatie hebben in het CCR5 gen, dat codeert voor een HIV receptor
Wat gebeurt er bij een infectie van HIV?
Het zal constant repliceren en muteren waardoor het een brede waaier aan cellen kan infecteren (+ door herhaalde en meerdere ‘opportunistische’ infecties kan de gastheer sterven)
Welke vijf mogelijkheden zijn er voor de behandeling tegen HIV?
Er kan ingegrepen worden bij de eerste vier fasen van de ontwikkeling van HIV:
2 mogelijkheden om entry tegen te gaan -> coreceptor antagonist en fusion inhibitors
daarnaast het blokkeren van replicatie, tegengaan van integratie of het tegengaan van maturatie van het virus
Op welke negen manieren kan de ontwikkeling van een vaccinatie voor een virus aangepakt worden?
dmv:
- een verzwakt levend stukje virus
- volledig maar inactief stukje virus
- onvolledig inactief stukje virus
- synthetische peptide (aminozuren)
- stukje namaak virus (virus-like particles)
- DNA of RNA
- Recombinatie subunits
- Recombinatie van bacteriële vector
- Recominantie van virale vector
Wat is een oncovirus?
Een virus dat kanker kan veroorzaken en zijn veelal DNA virussen (soms ook RNA)
(Dragen bij tot 15% van alle humane kankers)
Hoe veroorzaken virussen kanker?
Door groei humane cellen te wijzigen
Op welke 2 manieren wijzigen virussen de groei van humane cellen, om kanker te veroorzaken?
- initiëren expressie van oncogenen (aanzet van tot uiting komen van kanker veroorzakende genen)
- Inhiberen van tumor supressor genen (remmem van tumorremmende genen, waardoor tumor tot uiting kan komen)
Kan beide goed- en kwaadaardig zijn
Wat is een belangrijke bedreiging voor het hedendaagse samenleving in de context van virussen?
Virussen die hun gastheer range uitbreiden, op deze manier hebben zij meer mogelijkheden om zich te ontwikkelen en te verspreiden
Wat zijn drie opkomende virussen?
- Hantavirus (veroorzaakt dodelijke longontsteking)
- Ebola virus (veroorzaakt erge koorts)
- SARS (severse, acute respiratory syndrome, veroorzaakt door een coronavirus)
COVID-19 corona virus (een vorm van het SARS virus)
Wat is een prion? en waar is het de afkorting voor?
Een ziekteverwekker dat ontstaat uit normale eiwitten
Proteineaceous infectious particles
Wat veroorzaken prions?
Transmissible spongiform encephalopathies (TSEs)
Beïnvloed brein en zenuwstelsel en is dodelijk
Wat zijn PrPc?
Normale prion proteïnes die dieren hebben
Wat ontstaat er bij een misvouwing van prion proteïne (PrPsc)?
Een neurodegeneratieve ziekte, zoals dolle koeienziekte of Creutzfeld Jacob bij mensen
