Sensorische systemen Flashcards
Waar voorzien sensorische receptoren info over?
Interne en externe omgeving (cruciaal voor overleving)
In welke twee soorten receptoren kun je sensorische receptoren onderverdelen? + wat doen ze? + vb
- Exteroceptoren: sensen externe stimuli, vb. zien, horen, proeven
- Interoceptoren: sensen interne stimuli, vb temp, bloeddruk, pijn
Welke van die twee soorten receptoren zijn ‘simpeler’?
Interoceptoren
In welke 3 klassen kan men receptoren (in het algemeen) groeperen?
- Mechanoreceptoren
- Chemoreceptoren
- Energie-detecterende receptoren
Waar zijn mechanoreceptoren voor?
Stimulatie door mechanische krachten, bv druk, tast, gehoor, evenwicht
(mechanische kracht: max vermogen materiaal/object om verschillende soorten belastingen te weerstaan zonder te breken/vervormen)
Waar staan chemoreceptoren voor in + geef een voorbeeld
Detecteren chemische substanties of veranderingen, vb reuk en/of smaak
Waar reageren energie-detecterende receptoren op?
Electromagnetische en warmte energie
Zicht: fotoreceptoren
Wat is kenmerkend aan eenvoudige receptoren?
Hebben een naakt zenuwuiteinde
Wat is kenmerkend aan complexere receptoren?
Hebben associatie van sensorisch neuron met gespecialiseerde epitheliale cellen
Wat zijn de 4 stappen in het proces waarin sensorische info wordt doorgegeven aan het CZS?
- Stimulatie
- Transductie
- Transmissie
- Interpretatie
Wat is transductie?
Stimulus wordt omgezet in receptor potentiaal in sensorische receptor
Wat is een receptor potentiaal?
Een trage elektrische potentiaal, geproduceerd door een receptoren als antwoord op een fysieke stimulus + kan ook gradueel
Wat is transmissie?
Actiepotentiaal in sensorische neuron
dus eerst receptor potentiaal, daarna actiepotentiaal en daarna interpretatie
Wat is een belangrijk kenmerk van sensorische waarneming?
Dat het subjectief is
Via wat reageren sensorische cellen op stimuli?
Via stimulus-afhankelijke ionenkanalen in hun membranen
Wanneer openen de meeste stimulus-afhankelijke ionkanalen?
Bij depolarisatie
Waar zitten cutane receptoren, waar reageren te op + onder welke groep receptoren vallen ze?
Zitten in huid, reageren op stimuli tussen extern en intern milieu. Reageren op warmte, pijn, tast en druk + behoren tot mechanoreceptoren
Wat doen pijnreceptoren + hoe zien ze eruit doorheen het lichaam?
Vervoeren impulsen die worden waargenomen als pijn + dikwijls vrije zenuwuiteinden doorheen het lichaam (vooral daar waar kans op schade groot is)
Waar reageren pijnreceptoren op?
Stimuli als extreme temp, chemische substanties, intense mechanische stimuli
Wat zijn thermoreceptoren? + bij welke groep receptoren behoren ze?
Naakte dendritische uiteinden van sensorische neuronen gevoelig voor veranderingen in temperatuur + mechanoreceptoren
Welke twee soorten thermoreceptoren zijn er?
- Koude receptoren: zitten hoger in huid en zijn veel talrijker dan;
- Warmte receptoren
Welke vier type mechanoreceptoren in de huid zijn betrokken bij tast?
- Schijfjes van Merkle
- Lichaampjes van Meissner
- Lichaampje van Ruffini
- Lichaampje van vater pacini
(bevatten sensorische cellen met ionenkanelen die openen in respons op membraan verandering)
Hoe zien mechanosensitieve ionkanelen eruit?
Het zijn niet-gemyeliniseerde axonen (‘naakt’?)
Wat is het grootste verschil tussen de vier mechanoreceptoren in de huid?
De adaptatie bij aanhoudende stimuli, verschil in het vuren van Actie potentialen
Welke mechanoreceptoren monitoren spierlengte en spiertrekkracht?
Proprioceptoren
Waar geven de proprioceptoren informatie over?
De relatieve positie of beweging vd lichaamsdelen
Welke twee proprioceptoren zijn er?
Spierspindel en Golgi tendon orgaan
Wat registreert spierspindel?
Lengte van spiervezels (+ staan parallel)
Wat registreert Golgi tendon orgaan?
Trekkracht op spiervezels, staan in serie
Wat voorkomt Golgi tendon orgaan?
Overdreven trekkracht op pezen
Welke mechanoreceptoren monitoren bloeddruk?
Baroreceptoren
Uit welk soort neuronen bestaat het sterk vertakte netwerk van baroreceptoren + waar komen deze voor?
Sterk vertakt netwerk van afferente neuronen in de sinus caroticus (plekje in de hartslagader) en de aortaboog
Wat detecteren de baroreceptoren precies?
De trekkracht of uitrekken vd wand van de bloedvaten (sinus cortotis en aortaboog)
Wat gebeurt er bij bloeddruk verlies?
- De frequentie vd impulsen vd baroreceptoren daalt
- CZS reageert door het sympathisch ZS te stimuleren
- Leidt tot verhoogde hartslag en vasoconstrictie (dus herstel van bloeddruk; homeostase)
Welke receptoren behoren allemaal tot de groep mechanoreceptoren?
- Cutane receptoren
- Thermoreceptoren (Warmte/kou)
- Proprioceptoren (spierspindel/golgi tendon orgaan)
- Baroreceptoren
Wat wordt hier beschreven: kanalen lopend over de lengte vh lichaam vd vis onder het huidoppervlak?
Het zijlijnsysteem bij vissen (detectie van lage frequentie vibratie + inschatten afstand tot objecten)
Waaruit bestaat het zijlijnsysteem?
Haarcellen met cilia die projecteren in de gelatineuze cupula
Wat bevatten de haarcellen van het zijlijnsysteem bij vissen?
Vele kortere cilia (genaamd: stereocilia), en 1 lang kinocilium
Door welke neuronen worden de veranderingen in het zijlijnsysteem opgemerkt en wat gebeurt daarmee?
Opgemerkt door sensorische neuronen en impulsen worden doorgegeven aan de hersenen
Wat voor effect heeft het buigen van de stereocilia in de richting vh kinocilium?
Heeft een stimulerend effect