Osmoregulatie en excretiestelsel Flashcards
Wat moet een dier kunnen om een osmotische balans te bewaren?
Extracellulair compartment moet water kunnen opnemen en afgeven aan uitwendig milieu
Wat moet nog meer worden uitgewisseld voor het behoud van homeostase?
Anorganische ionen
Waardoor wordt het behoud vh volume en ionensamenstelling vh lichaamsvochten geregeld?
excretiestelsel + nodige uitwisseling gebeurt in gespecialiseerde epitheelcellen, bij de meeste vertebraten aanwezig in de nieren
Wat is osmotische druk?
Het drukverschil dat tussen twee oplossingen van verschillende concentraties ontstaat ten gevolge van osmose
Wat is osmotische waarde?
Osmotische waarde van een oplossing is de osmotische druk ten opzichte van een zuiver oplosmiddel
Wat is osmolariteit?
Totale hoeveelheid opgeloste stoffen (het aantal osmotisch actieve molen) in een vloeistof (mol/liter)
Wat is toniciteit?
Toniciteit geeft de mogelijkheid van een oplossing om aan het volume van een cel te veranderen door osmose
(Toniciteit wordt bepaald door een aantal stoffen die niet door de semi-permeabele membranen vh lichaam kunnen en daardoor instaan voor de vochtverdeling tussen lichaamscompartimenten)
Welke drie soorten oplossingen/milieus zijn er? (in context van toniciteit, osmotische druk)
Hypertoon, hypotoon of isotoon
Wat is isotoon?
Een oplossing waarvan het aantal opgeloste deeltjes per liter gelijk is aan die van een andere oplossing (gelijke druk)
Wat is hypertoon?
Verhoogde druk, relatief hoge osmotische waarde
Hypertoon milieu: omgeving hogere osmotische waarde dan de cel zelf
Wat is hypotoon?
Verminderde druk, relatief lage osmotische waarde
Hypotoon milieu: omgeving heeft lagere osmotische waarde
Wat zijn osmoconformers? + geef een voorbeeld
Organismen die in osmotisch evenwicht zijn met hun omgeving + meeste mariene invertebraten, prikken en kraakbeenvissen
Wat zijn osmoregulatoren?
Organismen die een constante bloedosmolariteit behouden ondanks de verschillende concentraties in omgeving (alle andere vertebraten, kunnen in vele habitats wonen)
Wat zijn zoetwatervibraten t.o.v. hun omgeving?
Hypertoon t.o.v. hun omgeving, hebben aanpassingen die het binnenkomen van water in hun lichaam voorkomen en actief transport van ionen in het lichaam toelaten
Wat zijn mariene vertebraten t.o.v. hun omgeving?
Hypotoon, zijn aangepast om water vast te houden -> drinken zeewater en elimineren overtollige ionen via nieren en kiewen
Landvertebraten hebben een hogere waterconcentratie dan lucht, hoe dreigen zij water te verliezen en wat is de oplossing daarvoor?
Dreigen water te verliezen door evaporatie via huid of longen + ontwikkelden nieren om water te behouden
Wat wordt geproduceerd bij de afbraak van aminozuren en nucleïnezuren?
Stikstofhoudende afvalstoffen die uit het lichaam moeten worden verwijderd
Wat is deanminatie?
Verwijderen van de amino (-NH2) groep en zijn combinatie met H+ ter vorming van ammoniak (NH3) in de lever
Dit gebeurt ter gevolg van afbraak aminozuren en nucleïnezuren in alle chordaten (at least bij beenvissen, amfibieën, zoogdieren etc)
(is toxisch voor cellen en alleen veilig in verdunde concentrates -> manier van verwijdering verschilt)
Hoe elimineren beenvissen en larvale amifibia ammoniak?
Vooral door diffusie via de kieuwen (en weinig via verdunde urine)
Waar zetten kraakbeenvissen, adulte amfibie en zoogdieren ammoniak in om?
Ureum, oplosbaar in water (productie in lever, excretie via nieren)
Waar zetten vogels, reptielen en insecten ammoniak in om?
Urinezuur
Wat doen vogel, reptielen en insecten met urinezuur?
Kristaliseert/precipiteert en kan verwijderd worden met zeer weinig water (vogelpasta)
Wat is het voor- nadeel van de methode om urinezuur te kristalliseren?
Kost meer energie maar zorgt voor behoud van water
Waarom is de kristallisatie van urinezuur nog meer belangrijk?
Omwille de embryonale ontwikkeling in geschaalde eieren -> als vast precipitaat heeft urinezuur in ei geen schadelijk effect op ontwikkeling
Hoe kunnen zoogdieren urinezuur ook produceren?
Vanuit degradatie van purines (stoffen die vrijkomen bij afbraak van cellen doorheen het lichaam), niet vanuit aminozuren
Wat is uzicase en wat doet het?
Een enzym, dat urinezuur omzet in het meer oplosbare allantoïne
(Mensen hebben dit enzym niet)
Wat wordt veroorzaakt n.a.v. overtollige accumulatie van urinezuur in gewrichten?
Jicht (ontsteking in gewricht)
Wordt verwijderd via excretiesysteem?
Het verwijderen van water gekoppeld aan het verwijderen van metabole afvalproducten
Waaruit bestaat het excretiesysteem bij protista en sponzen?
Contractiele vacuolen
Waaruit bestaat het excretiesysteem van platwormen?
Protonefridia die vertakken in vlamcellen
Openen naar de buitenkant vh lichaam, niet naar de binnenkant
Wat is nefridia?
Het uitscheidorgaan van gelede wormen
Hoe werkt het nefridia?
- Openen zowel inwendig als uitwendig in het lichaam
- Halen vloeistof uit lichaamsholte via filtratie in nefrostomen
- Filtratievocht is isotoon aan lichaamsvocht
- NaCl wordt terug afgegeven aan lichaamsvocht via actief transport = reabsorptie
- Urine is hypotoon
Wat zijn de buisjes van Malpighi?
Organen in de vorm van lange dunne buisjes bij de insecten die onder andere zorgen voor de afvoer van afvalstoffen vh verteringsstelsel - uitbreiding vh spijsverteringskanaal
Hoe wordt urine gevormd bij insecten?
- Urine wordt niet gevormd door filtratie (geen drukverschil)
- Afvalmoleculen en K+ worden in de buisjes gesecreteerd via actief transport - water volgt = secretie
- Er ontstaat een osmotische gradiënt die water in de buisjes trekt door osmose
- Grootste deel van water en K+ wordt dan gereabsorbeerd in het open circulatiesysteem door het epitheel vd einddarm
(efficiënt behoud van water)
Wat zijn nefronen?
Identieke eenheden waaruit nieren van vertebraten ontstaan (nieren bestaan uit duizenden nefronen)
Wat zijn de drie kernwoorden die horen bij de nieren?
Filtratie, reabsorptie, secretie
Geef een kort stappenplan (4) hoe de nieren werken
- Genereren een tubulaire vloeistof (vloeistof uit tubuli) door filtratie vh bloed onder hoge druk in de glomerulus
- Filtraat bevat water, kleine molecules en afvalproducten
- De meeste moleculen en water worden terug getransporteerd (passief en actief) naar bloed = reabsorptie
- Bijkomende afvalproducten kunnen aan het filtraat worden toegevoegd door secretie en worden verwijderd via urine
Wat voor ‘soort’ urine produceren mensen met een goede hoeveelheid water?
Isotone urine. Omdat het filtraat isotoon is ten opzichte vh bloed, kunnen vertebraten een isotone urine produceren door ereabsorptie van een gelijke hoeveelheid ionen en water