Staatsvormen (VGSR) Flashcards
De gemeenschappelijke kenmerken van de 4 landen die we vergelijken
- De trias politica
- De regeringsstructuur
- Het vertegenwoordigd lichaam
- De onafhankelijke rechter
➞ er zijn ook verschillen waar we het over gaan hebben
Staatsvormen en soorten
Staatsvorm gaat over de verhouding tussen het geheel van de staat en de samenstellende delen: in NL ➞ verhouding tussen centrale overheid en de decentrale overheden. NL is eenheidsstaat terwijl DL een bondsstaat is
2 soorten staatsvormen:
1. Unitarisme = eenheidsstaat/centraal gezag: Frankrijk, Nederland en Engeland
2. Federalisme = statenbond (zwak) of bondsstaat (sterk): DL, VS (koninkrijk ter Nederlanden is ook aan te merken als een federatie)
➞ de EU zou best een statenbond kunnen zijn: samenwerking is gebaseerd op een verdrag. In bondsstaat is er wel sprake van een daadwerkelijk grondwet
Kenmerken van Duits federalisme (bondsstaat)
Duitsland is federalistisch en is een bondsstaat (net als VS en België). Duitsland komt aan deze vorm naar aanleiding van WOII, om machtsconcentratie te voorkomen. Duitsland heeft verder ook zuiver parlementair stelsel.
kenmerken:
- Tweeledige staat: bondsstaat is vastgesteld in 20 GG. Deelstaten hebben kenmerken van een eigen staat want ze hebben bijvoorbeeld een eigen Grondwet, eigen regering etc. Ewigkeitsgarantie uit art. 79.3 GG: sommige bepalingen uit Grondwet kunnen niet worden veranderd, want dan kan de positie van deelstaten worden aangetast.
- Statelijkheid van deelstaten: deelstaten hebben alle kenmerken van een staat en bevoegd tenzij anders bepaald (art 30 GG)
- Eenheid in constitutioneel recht: bondsrecht gaat voor landsrecht (31 GG) en homogeniteit is belangrijk (28 lid 1 GG)
- Loyaliteit tegenover elkaar: Bundestreue ➞ ongeschreven recht door Bundesverfassungsgericht
- Constitutioneel Hof: Bundesverfassungsgericht
- Zeggenschap op federaal niveau: Bondsraad. Deze heeft initiatiefrecht
Hoe komt Duitsland aan die federale staatsvorm?
Heeft vooral te maken met de historische achtergrond
Vroeger was Duitsland helemaal versnipperd, daarna is er een statenbond ontstaan en dat werd steeds steviger. In 1871 ontstond er een bondsstaat
➞ kenmerk van federatie is dat machtsconcentratie wordt voorkomen. Dit was wel handig bij Duitsland na het einde van de tweede wereldoorlog
Verdeling wetgeving bevoegdheid Duitsland
artikel 70 GG: in het algemeen liggen de wetgevingsbevoegdheden bij de landen, voor zover de gg de wetgevingsbevoegdheid niet aan de bond verleend
_ art 71 & 73 GG_: bevoegdheden voor uitsluitend de bond
_ art 72 & 74 GG_: concurrerende bevoegdheden ➞ beide zijn bevoegd totdat de bondsstaat bevoegd wordt
- nieuw afwijkend: art 72.3 GG ➞ voor een aantal onderwerpen kunnen de deelstaten afwijken van wat de bond voorschrijft
Bestuursbevoegdheden Duitsland
Artikel 83 GG: deelstaten voeren die bondswetten uit alsof het eigen aangelegenheden zijn, tenzij anders is bepaald.
Artikel 84 GG: de bondsstaat kan toezicht houden op de uitvoering door de deelstaten via beleidsregels.
Artikel 32 lid 2 GG: buitenlandse betrekkingen zijn in beginsel zaak van de bondsstaat, maar omdat de deelstaten ook staten zijn, zijn ze ook bevoegd om verdragen te sluiten.
Rechtspraak Duitsland
artikel 92 GG: drieledig
1. Rechtspraak in deelstaten: gericht en von die lander
2. Rechtspraak in de federatie: bundsgerichten
3. Constitutioneel hof: Bundesverfassungsgericht
