De Rechter In De Rechtspraak - HC 1 Flashcards
Rechtsstaat
Wetgeving, bestuur rechtspraak
Overheidsfunctie rechtspraak (volgens de Grondwet)
➞ art 112 Gw: rechtspraak is berechting van geschillen
➞ art 113 Gw: rechtspraak is berechting voor strafbare feiten
- concrete beslissing nemen van een geschil
- rechtmatigheidsoordeel
- bindende beslissing: rechter spreekt het laatste woord uit (anders dan bestuur)
- volgens de wet: je spreekt recht volgens de wet ➞ art 11 wet AB
- overheidsfunctie: geschied door de overheid (art 112, 113 Gw)
Rechtspraak volgens art 6 EVRM
(Ook artikel 47 Handvest)
Er moet een geschil zijn
- staat niet in artikel, maar gaat ervan uit
Bindende beslissingen nemen
Rechtmatigheidsoordeel
EHRM Benthem 1985
➞ power to decide on the basis of rules of law
Ging over het kroonberoep wat een typisch Nederlandse rechtsgang was waarin de burger bij het bestuur in beroep kon komen (de Kroon ➞ de regering)
Benthem riep zich op art 6 EVRM die zei dat hij toegang wilde tot een echte onpartijdige rechter
- rechter moet beslissen op basis van rechtmatigheid (niet de regering)
EHRM van de Hurk 1994
➞ power to give a binding decision
Ging over bepaling in wet bestuursrechtspraak. In de wet stond dat de Kroon (regering) uitspraken kon vernietigen ➞ dus eigenlijk geen bindende beslissingen van rechter en dit voldeed niet aan de eisen van art 6 EVRM
Machtenscheiding
3 functies: wetgeving, bestuur en rechtspraak
Dit zijn drie afzonderlijke, gelijkwaardige en zelfstandige overheidsinstanties
Functie van machtenscheiding is om de vrijheid van de burger te waarborgen door de staatsmachten te verdelen
- machtenscheiding is van toenemende betekenis. Politiek ambten proberen invloed uit te oefenen op de rechters (spanning ontstaat) ➞ daarom is machtenscheiding nog belangrijker, want onafhankelijkheid van de rechter komt dan in gevaar
Geen absolute scheiding ➞ we hebben checks and balances (controle mechanisme)
- rechters beslissen niet zelf wie rechters worden ➞ regering kiest dit en voor de Hoge Raad de tweede kamer
Checks and balances
➞ geen absolute scheiding
Checks and balances is een controle mechanisme ➞ evenwicht van machten
・ rechters beslissen niet helemaal zelf wie rechters worden ➞ regering doet dit, voor HG de Tweede Kamer
・ rechter is niet absoluut want moet volgens de wet rechtspreken
・ minister van justitie houdt zich bezig met toezicht houden op de rechters
Wat maakt de rechters zelfstandig en bijzonder
・ de rechters zijn onafhankelijk ➞ element van zelfstandige staatsmacht
・ competentie ➞ rechter bepaald zelf zijn bevoegdheid
・ onverenigbare functie ➞ zitten niet tevens in parlement of regering
・ zelfstandig in werkwijze
Rechtsstaat elementen
1. Legaliteitsbeginsel
- overheid moet zich houden aan een democratische wet (voorafgaande wettelijke regeling door parlement gesteld)
- zorgt voor rechtsgelijkheid ➞ overheid moet zich houden aan de wet, waardoor wij als gelijke worden behandeld
- rechtszekerheid: weten waar we aan toe zijn
2. Machtenscheiding
- element in rechtsstaat begrip
3. Onafhankelijke rechter die bestuur en wetgever controleert
- rechter wordt uitdrukkelijk genoemd
4. Grondrechten
- worden gehandhaafd door rechters
Rechtsstaat volgens het EHRM
➞ lijkt veel op ons rechtsstaat begrip
- legaliteit
- eerlijk proces voor burger
- rechtszekerheid
- rechtsgelijkheid
- machtenscheiding
Rechtsstaat in de EU
Art 2 VEU: kernwaarden -zoals democratie- van de Europese Unie en van de lidstaten van de EU ➞ iedereen moet zich hieraan houden
Art 7 VEU: handhaving mechanisme
Art 19 VEU: elke burger recht op effectieve rechtsbescherming ➞ elke nationale rechter moet rechtsbescherming kunnen bieden aan de burger door onafhankelijk te zijn etc.
- legaliteit
- rechtszekerheid
- verbod van willekeur
- onafhankelijke en onpartijdige rechter
- rechterlijke toetsing
- gelijkheid
Rechterlijke macht als zelfstandige staatsmacht
Doen ze door hun eigen bevoegdheid/competentie te bepalen en werkwijze
De rechter moet een ruime toetsingsbevoegdheid hebben
Rechtvormende zaak: nieuw recht vormen
