EU: Bondstaat Of Statenbond?

Question 1

Kenmerken structuur EU

Answer 1

1. Geen staatsrechtelijke verbinding (grondwet), maar verdragsconstructie met federale trekken
   - Je zou kunnen stellen dat verdragen werken als het ware een constitutie, maar EU is in andere aspecten niet als federatie maar als confederatie te beschouwen
2. Recht van secessie (art. 50 VEU)
   - Recht om uit de verdragsconstructie te treden, dit past beter bij een confederatie. NB. Je moet toestemming hebben van alle andere lidstaten.
3. Beperkte bevoegdheden op ‘federaal niveau’ (4 VEU)
   - Oorspronkelijk was de EU een economisch samenwerkingsverband. Die economische samenwerking is uitgebreid (monetaire samenwerking, sociale zaken, milieu). Soms exclusieve bevoegdheid van de EU, meeste exclusief bij de lidstaten.
4. Directe werking en voorrang EU-recht
   - Van Gend en Loos en Costa/ENEL bepalen dat er een eigen rechtsorde is die rechtstreeks doorwerkt. Het Europese recht heeft daarnaast voorrang. Soevereiniteit is dus beperkt.

Question 2

EU als statenbond/confederatie

Answer 2

Verdragen van Maastricht (1993), Amsterdam (1997) en Lissabon (2007) zijn schoolvoorbeeld voor de uitbreiding van het werkterrein van EU. Verdrag van Maastricht zorgt voor de monetaire unie, Verdrag van Amsterdam zorgt voor dat EU ook buitenlands beleid kan voeren (intergouvernementele aangelegenheid, lidstaten moeten wel eerst goedkeuren voordat EU kon handelen), Verdrag van Lissabon zorgt ervoor dat het buitenlands beleid gesupranationaliseerd is.

Question 3

redactie van NL en DL

Answer 3

op EU als statenbond
NL:
art 92 Gw: er kunnen volkenrechtelijke organizaties zijn die bevoegdheden van drie machten uitoefenen
➞ Nederland heeft dus heel makkelijk geaccepteerd dat de organen van de EU allerlei bevoegdheden uitoefenen die voorheen toekwamen aan nationale organen. Dit in tegenstelling tot Duitsland

DL
23 lid 1 GG: bevoegdheden moeten worden overgedragen aan de EU (HvJEU Solange I en II)
23 lid 1a GG: beide kamers kunnen klagen bij HvJEU bij schending van subsidiariteitsbeginsel.
20 jo. 79 GG: eeuwigheidsgarantie zorgt ervoor dat Duitsland nooit onderdeel van de federale staat van de EU kan worden, Duitsland is voor altijd een democratische en federale bondsstaat.

Question 4

BVerfGe vs HvJEU

Answer 4

hof van justitie EU
- EU is een nieuwe rechtsorde, autonome bron
- lidstaten hebben soevereiniteit overgedragen
Bundesverfassungsgericht
- EU is een afgeleide rechtsorde, de lidstaten dragen de bevoegdheden over en het BVerfGe controleert of de EU binnen bevoegdheid blijft
- toetsing aan 79 lid 3 GG of overdracht afbreuk doet aan de soevereiniteit van DL