Sjúkdómar í munni Flashcards
Klofin vör/Klofinn gómur
Meðfæddur galli Mörg afbrigði til Misalvarlegt 1/800 af lifandi fæddum Yfirleitt aðeins til hliðar við miðju Algengara vinstra megin (2/3) Algengara í kk en kvk Í upp undir helmingi tilfella á klofinni vör er líka klofinn gómur
Dermoid cystur
Meðfætt Blöðrur utan á andliti og í munni Einkum í munnbotni Mest í miðlínu Litlar blöðrur, klæddar að innan af húð Epidermal vefur með keratínmyndun
Lingual thyroid
Meðfætt
Skjaldkirtilsvefur í tungu/tungurót
Ófullkominn skjaldkirtilsflutningur í fósturþroska
Fordyce fyrirbæri
Meðfætt
Fitukirtlar í slímhúð
Krónísk ósérhæfð bólga í munni
Bólgusjúkdómur Oft sem erting frá gervitönnum Irritation fibroma - bandvefsfyrirferð myndast vegna ertingarinnar --oftast eftir bit Algengast á gingiva Hættulaust
Apthous sár
Canker sores
Algengt
Orsök óþekkt
Aðallega í ungu fólki
Algengast hliðlægt á tungu, á mjúkgóm, innan á kinn og vör og í munnbotni
Grunnt sár og roði í sárkanti
Sársaukafullt
Gengur yfir á dögum til vikum
Getur komið aftur og aftur
Kemur frekar þegar einstaklingur er í stressástandi
Ekki það sama og munnangur eftir t.d. bit
Getur verið hluti af gigtarsjúkdómum
Herpes simplex I sýking
Áblástur
Mjög algengt
Fyrsta sýking oft einkennalaus
Byrjar stundum sem dreifður stomatitis (bólga við munn)
Blöðrur –> sár
Grær á nokkrum dögum til vikum
Smitast t.d. með kossum
Algengast á vörum, getur einnig verið við nef/nasir
Veiruinnlyksur og fjölkjarnafrumur
Hægt að meðhöndla með acyclovir
Oft óþarfi að meðhöndla
Veira skríður upp taugar getur endurvaknað
Subklínísk sýking
Oral candidasis
Þruska Candida albicans -- er hluti af munnflóru margra Veiklaðir einstaklingar sýkjast --sykursýki --blóðleysi --ónæmisbæling Getur orðið system sýking hjá ónæmisbældum
Hvítleitar skellur í munnslímhúð Pseudomembranous bólga --exudat sest utan á slímhúð eins og himna Histologiskar breytingar: --bráð bólgufrumuíferð --sárexudat á yfirborði --sveppir sjást í sérlitun
Dæmi um fleiri sýkingar í munni
Diphtheria Syphilis Actinomycosis Sarcoidosis Crohn's sjúkdómur Patterson-Kelly (Plumber-Wilsons) Kaposi sarcoma Lichen planus
Leukoplakia
"Hvít skella" Klínískt hugtak Breytingar á flöguþekjuepitheli --Hyperplasia eða dysplasia Forstig flöguþekjukrabbameins í slímhúð --Algengasta krabbamein í munni
Hvítar skellur sem skrapast ekki af --keratín gefur hvíta litinn Mest á vörum og tungu Orsök óþekkt Tengt við reykingar, munntóbak og króníska ertingu Algengara í kk Mest 40-70 ára fólk
HPV typa 16 finnast í hluta tilfella
Carcinoma in situ sést í 1-16%
Góðkynja æxli og fyrirferðir í munni
Haemangioma Lymphangioma Fibroma Pyogenic granuloma --fyrirferð, sepavöxtur --gjarnan sármyndun yfir --eftir trauma Peripheral giant gell granuloma --fibrous hnútur á góm --ekki eiginlegt granuloma
Krabbamein í munni
almennt
Ekki sjaldgæft 3% krabbameina í USA >95% eru flöguþekjukrabbamein Miklu algengara í kk Helst fólk yfir 50 ára Field effect --oft fleiri en eitt primer æxli í munnslímhúð
Sármyndandi, polypoid og óregluleg þykkildi
–polypoid: blómkáls-sepavöxtur
Staðsett innan á vörum, í munnbotni, undir tungu, hliðlægt á tungu, í mjúkagóm og aftan í koki
Misgóð þroskun æxla
Oft mikil keratínmyndun
Oftar sogæðaíferð en blóðæðaíferð
Meinvarpast fyrst í hálseitla
Oftast flöguþekjukrabbamein en getur verið fleira, t.d. melanoma eða verrucous carcinoma
Krabbamein í munni
Orsakir og áhættuþættir
Reykingar Marijuana Betel (tyggiplanta) Veirur --HPV týpur 16, 18 og 33 finnast í um 50% æxla --Bestu horfur af týpu 16 Leukoplakia - erytroplakia + dysplasia
Krabbamein í munni
Einkenni og horfur
Sár Fyrirferðaraukning Verkir Óþægindi við að tyggja Stundum kyngingarerfiðleikar Oft engin einkenni
Horfur eru bestar í krabbameinum í vör
–90% 5 ára lifun
Horfur eru verstar í munnbotnsæxlum
Betri horfur hjá æxlum tengdum HPV
