Obstructivir lungnasjúkdómar Flashcards by Gudrun Vidarsdottir

Sjúkdómar

Emphysema (lungnaþemba)
Chronic bronchitis
Asthma
Bronchiectasis

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Meingerð obstructivra lungnasjúkdóma

Teppusjúkdómar
Skert loftflæði í útöndun
Aukið viðnám vegna obstructionar
–Þrenging á loftvefum (chronic bronchitis, asthma)
–Minnkaður samdráttur á elastískum vef (emphysema)

Emphysema og chronic bronkítis fara oft saman
–COPD

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Sjúkdómar með óafturkræfa teppu

Emphysema

Chronic bronchitis

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Sjúkdómar með afturkræfa teppu

Astmi

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Ephysema

almennt

Varanleg útvíkkun á alveoli distalt við terminal bronchioli með eyðileggingu á vegg þeirra
Getur verið centracinar, panacinar, distal acinar og irregular
Centriacinar og panacinar valda klínískri obstruction

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Centriacinar emphysema

Líka kallað centrilobular emphysema
20x algengara en panacinar
Oftast afleiðing af reykingum
Miðhluti acinus verður fyrir skemmdum
Í sama acinus eru bæði skemmdir og heilir alveoli
Algengara apicalt í efri lobes

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Panacinar emphysema

Skemmdir á öllum acinus
Algengara í neðri lobum
Alfa-1 antitrypsinskortur veldur þessari gerð emphysema (>80% þeirra með meðfæddan skort)

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Distal acinar emphysema

Orsök er óþekkt
Sjúkdómur veldur ekki obstruction
Aðlægt pleura og septa og fibrosusvæðum, örmyndunum og atelactasis (samfalli)
Verra í efri hlutum lungna
Samliggjandi stækkuð loftrými
Myndast cystur
Getur komið spontant pneumothorax ef blöðrur springa

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Irregular emphysema

Sjúkdómur veldur ekki obstruction
Mismunandi hlutar acinus eru skemmdir
Nær alltaf tengsl við örmyndanir af völdum bólgusjúkdóma
Einkennalaust

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Emphysema

Meingerð

Eituráhrif efna í innöndunarlofti valda viðvarandi bólguástandi
Neutrophilar, macrophagar og lymphocytar safnast fyrir í lungum
Skemmdir á þekjufrumum og niðurbrot á ECM

Anti-elastasar og antioxidantar vinna gegn skemmdunum
Alfa1-antitrypsin er helsti anti-elastasinn

Reykingar valda ójafnvægi milli próteasa og antiproteasa
Bólgufrumur af völdum reykinga framleiða ensímin
ROS af völdum reykinga óvirkja ensímin

Tap á elastískum vef í alveolar septa veldur því að utanaðkomandi tog á litla loftvegi minnkar svo þeir falla saman í útöndun

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Emphysema

Macroscopískar myndbreytingar

Greining og flokkun byggist á macroscopísku útliti

Panacinar

-lungu eru föl og fyrirferðamikil
- breytingar eru meira áberandi í neðri hlutum

Centriacinar

-lungu eru bleikari og fyrirferðaminni
-breytingar eru meira áberandi í efri hlutum

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Emphysema

Microscopískar myndbreytingar

Eyðing á alveolar veggjum án fibrosu
Stækkaðir/samrunnir alveoli
Fækkun á alveolar háræðum
Afmyndun á terminal bronchiolum vegna skorts á parenchymal stuðningi
Bronchiolar bólga og submucosal fibrosa

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Emphysema

Klínísk mynd

Tunnulaga brjóstkassi
Mæði
Öndunarbilun
Lungnaháþrýstingur
–leiðir til hægri hjartabilunar
–krónísk alveolar hypoxia veldur samdrætti lungnaæða
–æðaviðnám eykst vegna taps á alveolar háræðum

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Krónískur bronkítis

almennt

Klínísk greining: hósti með uppgangi í amk 3 mánuði í röð í amk 2 ár í röð
Í byrjun er aukinn uppgangur en lítil teppa
Sumir sjúklingar eru með aukinn ertanleika í berkjum með afturkræfum bronchospasma
Reykingar mikilvægur áhættuþáttur
–meiri reykingar valda meiri teppu

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Krónískur bronkítis

Meingerð

Tóbaksreykingar valda bólgubreytingum og offramleiðslu á slími

- meiri lymphocytar, macrophagar og neutrophilar
- hypertrophia á slímkirtlum í barka og meginberkjum
-meira af slímframleiðandi goblet frumum í berkjum og berklingum

Þekjubreytingar af völdum reykst eru taldar orsakast af cytokinum frá T-frumum og aukinni virkni á slímgeninu MUC5AC

Sjúklingar verða útsettari fyrir sýkingum

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Krónískur bronkítis

macroscopískar myndbreytingar

Stærri berkjur með roða og bjúg og þaktar slími

Minni berkjur/berklingar fyllt slími

Krónískur bronkítis

microscopískar myndbreytingar

Hypertrophia á slímkirtlum
Metið með Reid index
–hlutfall þykktar submucosal kirtla/þykkt berkjuveggjar
Bólga (aðallega krónísk) í berkjuslímhúð

Krónískur bronchiolitis

Goblet frumu metaplasia
Slímtappar
Bólga
Fibrosa

Bronchiolitis obliterans

Lokun á bronchiolum vegna fibrosu

Krónískur bronkítis

Klínísk mynd

Hósti og uppgangur án öndunarerfiðleika
Endurteknar sýkingar
COPD með teppu
Öndunarbilun
Lungnaháþrýstingur sem leiðir til hægri hjartabilunar

Astmi

almennt

Krónískur bólgusjúkdómur í barka og berkjum sem veldur berkjusamdrætti
Einkennist af:
–tímabundinni og afturkræfri teppu
–krónískum bólgubreytingum með eosinophilum
–hypertrophiu og hyperreactivity á sléttum vöðva í berkjuvegg
–aukinni slímmyndun
Margar frumugerðir taka þátt í bólgusvarinu
–eosinophilar, mastfrumur, macrophagar, lymphocytar, neutrophilar og þekjufrumur

Astmi

meingerð

Helsta undirliggjandi orsökin er atopia
Th2 virðist gegna lykilhlutverki vegna aukinna viðbragða við umhverfisantigenum
Cytokine frá Th2 valda flestum breytingum í astma
–IL-4 veldur IgE framleiðslu
–IL-5 virkjar eosinophila
–IL-13 eykur slímframleiðslu og eykur IgE framleiðslu

Astmi

Early phase

Mínútum eftir bindingu allergena við IgE á mastfrumum
Berkjusamdráttur, aukin slímframleiðsla og æðaútvíkkun
Berkjusamdráttur er vegna efna frá mastfrumum og beinna áhrifa vagal viðtaka

Astmi

Late phase

Bólgufrumuíferð (eosinophilar, neutrophilar, T-frumur)
Þekjufrumur framleiða chemokine sem auka Th2 og eosinophila
Losun cytokina frá bólgufrumum viðheldur ástandi
Major basic protein frá eosinophilum veldur einnig skemmdum á þekjufrumum

Astmi | Breytingar á berkjuvegg

Bólgubreytingar valda breytingum á berkjuveggjum Hypertrophia á sléttum vöðvum og slímkirtlum Aukin æðavæðing Þykknun á grunnhimnu

Gerðir astma

Atopic (ofnæmisastmi) Non-atopic Lyfjaorsakaður astmi Atvinnutengdiur astmi Oft skörun milli gerða

Atopic astmi

``` Algengara Týpa 1 ofnæmisviðbrögð Byrjar venjulega í barnæsku Oft fjölskyldusaga um atopy og/eða astma Orsakast af umhverfisantigenum --ryk, frjókorn, dýr, fæða ofl Sýkingar geta orsakað astmakast ```

Non-atopic astmi

``` Ekki ákveðnir ofnæmisvaldar Fjölskyldusaga um astma er ekki eins algeng Þættir sem geta valdið astmaköstum --veirusýkingar --mengunarvaldar í innöndunarlofti --kuldi --stress --þjálfun (áreynsluastmi) ```

Lyfjaorsakaður astmi

Nokkur lyf geta valdið Aspirin og NSAIDs eru algengust --talið orsakast af blokkun á COX sem veldur aukningu á leukotriene og berkjusamdrætti

Atvinnutengdur astmi

Orsakaður af efnum í atvinnuumhverfi | Astmaköst þróast eftir endurtekna útsetningu fyrir viðkomandi áreiti

Astmi | Macroscopískar myndbreytingar

Ofþensla lungna | Slímtappar í berkjum

Astmi | Microscopískar myndbreytingar

Eosinophilar og krónísk bólga í berkjuvegg Frumuleifar í berkjuslími --eosinophilar mynda Charcot-Leyden kristalla --berkjuþekja myndar Curschmanns spirals Þykknuð grunnhimna Hypertrophia á sléttum vöðva í berkjuvegg Hypertrophia á slímkirtlum og gobletfrumu metaplasia

Astmi | Klínísk mynd

``` Andþrengsli, aðallega í útöndun Lungun fyllast af lofti Astmakast varir venjulega frá 1 klst upp í nokkrar klst --hættir sjálfkrafa eða vegna meðferðar Öndun er eðlileg milli astmakasta ``` Status asthmaticus: Svarar ekki meðferð Getur staðið í daga/vikur Getur verið banvænt

Bronchiectasis | almennt

Ectasis = víkkun Varanleg útvíkkun á berkjum og berklingum vegna skemmda á vegg tengt necrotiserandi sýkingum Einkennist af hósta með miklum, illa lyktandi og purulent uppgangi

Bronchiectasis | undirliggjandi orsakir

Obstruction á berkjum --æxli, aðskotahlutir, slímstíflur, astmi, krónískur bronkítis Meðfæddir/arfgengir sjúkdómar --cystic fibrosis, ónæmisbrenglanir, Kartagener syndrome (afbrigðileg bygging bifhára) Necrotiserandi/purulent lungnabólgur --berklar og mjög virulent bakteríur eins og S. auerus og Klebsiella

Bronchiectasis | Macroscopískar breytingar

Birtist venjulega í neðri lobum báðum megin Nema það sé æxli eða aðskotahlutur, þá er það staðbundið í segmenti Meira áberandi í lóðréttari berkjum 4x eðlileg vídd eða meira Víkkaðir berklingar ná út að pleura

Bronchiectasis | Microscopískar breytingar

Bráð og krónísk bólga í veggjum berkja og berklinga Necrosur í veggjum, getur myndað abscess Fibrosis í veggjum og peribronchiolar fibrosis

Bronchiectasis | Afleiðingar

``` Lungnabólga Empyema --graftarsöfnun í brjóstholi Sepsis Metastatiskir abscessar ```