RZS Flashcards
leki klasyczne nie będące solami złota
- metotreksat
- leflunomid
- azatiopryna
- mykofenolan mofetylu
- cyklofosfamid
- cyklosporyna
mechanizm metotreksatu
- w RZS mniejsze dawki
- wtedy hamuje SYNTAZĘ TYMIDYLANU i TRANSFORMYLAZĘ
- więc zaburzona synteza puryn
- też upośledza chemotaksję neutrofili
dlaczego objawy metotreksatu utrzymują się długo po odstawieniu?
idzie do ICF - tam poliglutaminacja - uwięźnie w cytoplazmie
objawy uboczne metotreksatu
- nudności, wymioty, uszkodzenie śluzówki PP
- stopniowe, zależne od dawki uszkodzenie wątroby
- rzadko płucna reakcja nadwrażliwości
- podatność na zakażenia
- teratogenność
leflunomid - mechanizm działania
- aktywny metabolit - teriflunomid
- hamuje dehydrogenazę kw. dihydrooctowego
- jest krytyczna dla syntezy pirymidyn w LB i LT
- hamuje ich proliferację
- hamuje syntezę IG
- hamuje TNF alfa
- promuje iL 10
leflunomid - aktywny metabolit
teriflunomid
kiedy stosujemy leflunomid?
w przypadku nietolerancji/nieskuteczności metotreksatu
leflunomid - skutki uboczne
- luźne stolce, biegunka
- uszkodzenie wątroby
- wyłysienie
- wzrost masy ciała
- wzrost CTK
- silnie teratogenny
któremu lekowi trzeba zmniejszyć dawkę gdy stosujemy inhibitory oxydazy ksantynowej?
azatiopryna
-jest metabolizowana przez tę oxydazę
lek rezerwowy w rzs
azatiopryna
azatiopryna - mechanizm
- przekształcana do 6-tioguaniny
- hamuje syntezę puryn
azatiopryna - skutki uboczne
- żołądkowo-jelitowe
- mielosupresja (0,3% wolno metabolizuje azatioprynę i jest bardziej narażona na uszkodzenie szpiku)
- wysypki
enzymy krytyczne dla syntezy puryn i pirymidyn w LB i LT i co je hamuje?
- puryny - 2 typ dehydrogenazy monofosforanu inozyny -> hamuje kwas mykofenolowy
- pirymidyny - dehydrogenaza kwasu dihydrooctowego -> hamuje teriflunomid
mykofenolam mofetylu - aktywny metabolit
kwas mykofenolowy
mykofenolan mofetylu - mechanizm działania
- > kwas mykofenolowy
- hamuje 2. dehydrogenazę monofosforanu inozyny
- hamuje syntezę puryn w LB i LT
- hamowanie proliferacji
- też hamuje zapalenie w śródbłonku
mykofenolan mofetylu - skutki uboczne
- żołądkowo-jelitowe
- mielosupresja
- hepatotoksyczność
cyklofosfamid - mechanizm
- alkilacja DNA
- hamuje proliferację LB i LT
- a w mniejszych dakach immunostymulacja przez hamowanie Treg
który z leków na rzs może działać immunostymulująco?
cyklofosfamid w mniejszych dawkach
-bo hamuje Treg
cyklofosfamid - skutki uboczne
- mielosupresja
- wyłysienie
- krwotoczne zapalenie pęcherza
- rzadziej rak pęcherza
leki wiążące immunofilinę i Ig przeciw rec IL 2
- głownie cyklosporyna
- u pacjentów nieodpowiadających na inne leki
kiedy dajemy cyklosporynę?
- gdy brak odpowiedzi na inne leki
- bo silnie nefrotoksyczna
leki klasyczne (nie sole złota) powodujące hepatotosyczność
- metotreksat
- leflunomid
- mykofenolan mofetylu
leki klasyczne (nie sole złota) powodujące mielosupresję?
- azatiopryna
- mykofenolan mofetylu
- cyklofosfamid
denozumab
- wiąże RANKL
- przez to zapobiega aktywacji osteoklastów
- zmniejsza uszkodzenie chrząstki i kości
przeciwciało wiążące RANKL
denozumab
głowne GKS w RZS
- prednizon
- metyloprednizolon
częściej NLPZ czy paracetamol?
- NLZP
- ze wzgledu na komponentę przeciwzapalną
klasyczne leki a biologiczne - różnica w kinetyce?
- działanie klasycznych rozwija się z kilkutygodniowym(miesięcznym) opóźnieniem
- a biologicznych szybciej
leki od soli złota
- sole złota:
- aurotiojabłczan sodu
- aurotioglukoza
- auranofina
- penicylamina
- sulfasalazyna
- chlorochina, hydroksychlorochina
- minocyklina
które leki są mało popularne ze względu na toksyczność
- sole złota
- penicylamina
sole złota - mechanizm
- gromadzą się w monocytach, makrofagach
- hamuja wydzielanie IL, chemokin, eiko prozapalnych
- upośledzenie chemotaksji neutrofili
- hamowanie uwalniania histaminy z mastocytow
jakie badania okresowo przy solach złota?
- morfo krwi
- mocze
sole złota - skutki uboczne
- wysypki skórne z eozynofilią
- zapalenie śluzówki jamy ustnej
- leukopenia, trombocytopenia, pancytopenia
- rzadziej anemia aplastyczna
- uszkodzenie nerek z białkomoczem
- z. nerczycowy
sole złota - sposób podawania
- aurotiojabłaczan sodu, aurotioglukoza - domięśniowo
- auranofina - doustnie
jaki lek ma objawy uboczne podobne do nitrogliceryny i jakie to objawy?
- aurotiojabłczan sodu
- bóle głowy
- zmiany naczynioruchowe
- pocenie się
penicylamina - mechanizm
- chelator miedzi
- hamuje wytwarzanie IL1
- hamuje LT
penicylamina - uboczne
- wysypki skórne, świąd
- anafilaksja (bo pochodna penicyliny)
- toczniopochodne uszkodzenie nerek
- pancytopenia (dłuższe stosowanie)
- niedobór pirydoksyny
jaki lek powoduje toczniopochodne uszkodzenie nerek?
penicylamina
sulfasalazyna - komponenty
- kwas 5-aminosalicylowy (5-ASA)
- sulfapirydyna
sulfasalazyna - która komponenta aktywna
- zapalenie jelita grubego - 5-ASA
- RZS -5-ASA + sulfapirydyna
sulfasalazyna - mechanizm
- hamuje LT i LB
- spadek wytwarzanie eiko, ROS
sulfasalazyna - w jakiej fazie RZS
początkowej
sulfasalazyna - uboczne
- wysypki skórne
- żółądkowo-jelitowe
- niedokrwistość aplastyczna, hemolityczna
- granulocytopenia
chlorochina, hydroksychlorochina - efekt na stawy
- brak dowodów, że zapobiega uszkodzeniom
- ale zmniejsza objawy
chlorochina, hydroksychlorochina - kiedy efekty?
po 3-6 miesięcznej terapii
chlorochina, hydroksychlorochina- kiedy dajemy?
- początkowy okres
- przy małym nasileniu
chlorochina, hydroksychlorochina - uboczne
-odwracalne uszkodzenie plamki
-fototoksyczność - trzeba unikać światła
-żołądkowo-jelitowe
-osutka
bardzo rzadko:
-miopatia
-zmiana pigmentacji skóry, błon śluzowych
-polineuropatia
jakie badania zalecane przy przyjmowaniu chlorochiny?
okulistyczne (monitorowanie plamki)
minocyklina - co robi
-hamuje MMB
minocyklina- komu ją dajemy?
pacjentom z niedużym nasileniem choroby
Który lęk zwieksza zapotrzebowanie na B6?
Penicylamina
Antybiotyk makrolidowy
Minocyklina
kiedy można podawać leki biologiczne?
gdy pół roku leczenia klasycznymi nie daje poprawy
leki blokujące TNF alfa
- infliksymab
- golimumab
- adalimumab
- etanercept
- certolizumab pegol
leki blokujące TNF alfa - skutki uboczne
- podatność na zakażenia zależne od makrofagów - gruźlica
- wzrost ryzyka nowotworów
- ryzyko chorób demielinzayjnych
- zapalenie n II
- toczeń polekowy (nasilenie reakcji autoimmuno
- nie można dawać szczepionek atenuowanych
- rzadko zapalenie naczyń, leukopenia
- uczulenie w miejscu wstrzyknięcia (głownie infliksymab)
leki na TNF przeciwwskazania
- czynna,utajona gruźlica
- aktywne zakażenie VZV
- ostra faza wirusowego zapalenia górnych dróg oddechowych
- aktywne zakażenie grzybicze
- choroby demielinizacyjne
- ciąża
który z leków na TNF alfa ma największe ryzyko uczuleń?
infliksymab
infliksymab
hamuje TNF alfa
adalimumab
hamuje TNF alfa
golimumab
hamuje TNF alfa
certolizumam pegol
hamuje TNF alfa
etanercept
hamuje TNF alfa
leki związane z IL 1 beta
- anakinra - hamuje rec
- rylonacept - neutralizuje IL 1 zanim połączy się z rec
anakinra
-antagonista rec dla IL 1 beta
rylonacept
hamuje IL 1 przed połączeniem z rec
inhibitor rec IL 6
tocylizumab
tocylizumab
inhibitor rec IL 6
tocylizumab - skutki uboczne
- wzrost ryzyka zakażeń
- uszkodzenie wątroby
- przejściowe zaburzenie lipidogramu (zwiększenie cholesterolu, TAG)
- neutropenia
inhibitor kinazy JAK
tofacytynib
tofacytynib
inhibitor kinazy JAK
tofacytynib - skutki uboczne
- zakażenia
- podwyższenie transaminaz
- hiperlipidemia
rylonacept - króko czy długo działa?
długo
inhibitor kostymulacji
abatacept, belatacept
abatacept
inhibitor kostymulacji
-białko z ludzkiej CTLA 4 połączone z ludzkim fragmentem Fc IgG1
który lek zwiększa ryzyko uaktywnienia wirusa JC i wystąpenie postępującej wieloogiskowej leukoencefalopatii
rytuksymab
Ab anty CD20
rytuksymab
- Ab anty CD 20
- +aktywację dopełniacza i lizę komórek
- eliminuje kom B
głowne zastosowanie rytuksymabu
-terapia nowotworów (b - komórkowy chłoniak nieziarniczy)
jak stosujemy rytuksymab?
- z metotreksatem
- gdy oporność na inne leki
- i zawsze przed dajemy paracetamol i antyhistaminiki
rytuksymab - skutki uboczne
Zespół uwalniania cytokin
- dreszcze
- gorączka
- ból głowy
- sztywność mięśniowa
- cechy uszkodzenia płuc
- nudności, wymioty
- obrzęk naczynioruchowy
- pokrzywka
- może nawet zatrzymanie krążenia
jaka klasa leków biologicznych może powodować toczeń polekowy?
przeciw TNF alfa
Ab anty CD 20
- rytuksymab
- okrelizumab
- ofatumumab
- obinutuzumab
zastosowania azatiopryny poza RZS
- łuszczyca
- choroba Behceta
- zapalenie wielomięśniowe
- toczeń
do czego jest głównie stosowany mykofenolan mofetylu
- zapobieganie odrzucaniu przeszczepu
- leczenie nerek w toczniu
jak się zapobiega powikłaniom cyklofosfamidu w pęcherzu (zapalenie krwotoczne, rak)?
- dobre nawodnienie
- dawanie donorów -SH
rzadkie powikłania soli złota
- polineuropatia
- złogi złota w rogówce
- żóltaczka cholestatyczna
leki z grupy wiążącej immunofilinę i Ab przeciw Il 2
- cyklosporyna
- takrolimus
- syrolimus
- ewerolimus
- daklizumab
- bazyliksymab
głowne zastosowanie penicylaminy
- leczenie choroby Wilsona
- zatrucia miedzią
głowne zastosowanie chlorochiny, hydroksychlorochiny
malaria
który klasyczny lek jest stosunkowo bezpieczny w ciąży?
chlorochina, hydroksychlorochina
lek biopodobny do infliksymabu
CT-P13
lek o podobnym działaniu co tocylizumab w zaawansowanej fazie przedklinicznej
sirukumab
sirukumab
lek o podobnym działaniu co tocylizumab w zaawansowanej fazie przedklinicznej
anakinra, rylonacept - skutki uboczne
- ryzyko zakażeń
- uczulenie w miejscu wstrzyknięcia
- ból głowy
- neutropenia
wspólny skutek uboczny anakinry, rylonaceptu i tocylizumabu
neutropenia
leki o podobnym działaniu do tofacytynibu w fazie przedklinicznej
- baricitinib
- decernotynib
baricitinib
leki o podobnym działaniu do tofacytynibu w fazie przedklinicznej
decernotynib
leki o podobnym działaniu do tofacytynibu w fazie przedklinicznej
jak jest podawany abatacept?
wstrzyknięcia
abatacept - skutki uboczne
- infekcje
- tendencja do chłoniaka (brak istotności statystycznej)
co może nasilić rytuksymab?
- chorobą wieńcową
- niewydolność serca
- ciężka niewydolność serca jest przeciwwskazaniem)
przeciwwskazania rytuksymabu
- nadwrażlwiość na białko mysie
- czynne zakażenie
- ciężka niewydolnosć serca
jak występuje zespól uwalniania cytokin?
- do 50% pacjentów
- najczęściej przy pierwszym podaniu
- w ciągu 2 h od wstrzykniecia
