NLPZ Flashcards
główny mechanizm działania NLPZ
- hamowanie COX
- kw. acetylosalicylowy - nieodwracalnie
- reszta- odwracalnie
co warunkuje silne i długotrwałe działanie przeciwpłytkowe aspiryny?
- nieodwracalność działania
- względna wybiórczość wobec COX1
dodatkowe mechanizmy działania NLPZ
- hamowanie powstawania LT
- indometacyna
- ketoprofen
- diklofenak - hamowanie cz. transkrypcyjnego NF kB w komórkach zapalnych
- aspiryna
- salicylan sodu
- sulindak
- flurbiprofen - pobudzanie rec PRAR
- indometacyna
- ibuprofen
- fenoprofen
- kwas flufenamowy
hamowanie LT
- indometacyna
- diklofenak
- ketoprofen
hamowanie cz. transkrypcyjnego NF kB w kom zapalnych
- aspiryna
- salicylan sodu
- sulindak
- flurbiprofen
pobudzanie rec PRAR
- indometacyna
- ibuprofen
- fenoprofen
- kwas flufenamowy
co odpowiada za właściwości plejotropowe aspiryny?
zdolność do acetylacji różnych białek
- acetylacja iNOS - hamowanie
- acetylacja lipidów błon - wpływ na przepuszczalność
- acetylacja lizyny - hamowanie glikacji w cukrzycy
z czego wynika przeciwbólowe działanie NLPZ?
- hamowanie działania PG na zakończenia bólowe
- wpływ na transmisję w rogach tylnych rdzenia i w OUN
od czego zależy prawdopodobieństwo wystąpienia głównych skutków niepożądanych NLPZ?
0d stosunku siły hamowania COX1 do COX2
dawkozależność aspiryny
-75-100 mg - silne przeciwpłytkowe
-300-400 - spadek temperatury
-500-800 - przeciwzapalnie
i paradoksalnie przy dużych dawkach efekt przeciwpłytkowy może być obniżony przez hamowanie COX2 a więc i PGI2
co ma większy wpływ na gorączkę w podwzgórzu - COX1 czy COX 2?
COX 2
preferencyjne inhibitory COX1
- aspiryna
- indometacyna
- acematacyna
- ketoprofen
- deksketoprofen
- suprofen
- flurbiprofen
- kwas tiaprofenowy
- ketorolak
leki działające podobnie na COX 1 i COX2
- ibuprofen
- naproksen
- tolmetyna
- fenoprofen
- kwas niflumowy
- kwas mefenamowy
- kwas tolfenamowy
- salicylan sodu
- diflunisal
- piroksykam
- meklofenamat
- etofenamat
- sulindak
- diklofenak
- nabumeton
preferencyjne inhibitory COX2
- celekoksyb
- etodolak
- nimezulid
- meloksykam
wybiórcze inhibitory COX2
- etorykoksyb
- lumirakokyb
- rofekoksyb
- waldekoksyb
- parekoksy (prolek przekształcany do waldekoksybu)
diflunisal jest biochemicznie?
salicylanem
wskazania ZLPZ
- ostre i przewlekłe bóle o małym i średnim nasileniu
- w bólu przewlekłym NLPZ i paracetamol są 1 szczeblem drabiny analgetycznej
- miejscowe i ogólne leczenie zapaleń i zwyrodnień stawów
- zapalenie ucha środkowego (ibuprofen)
- gorączka (paracetamol, ibuprofen)
- hamowanie płytek
- farmakologiczne zamykanie Botalla
- napady dny moczanowej (oprócz aspiryny < 2g i tolmetyny)
skutki uboczne nerkowe NLPZ
- występują po wszystkich NLPZ, też wybiórczych COX2
- bow nerkach mamy konstytutywnie COX1 i COX2
- zatrzymanie sodu i wody
- nadciśnienie
- obrzęki
- pogorszenie funkcji nerek
ze względu na uboczne efekty przeciwpłytkowe kiedy nie stosujemy klasycznych NLPZ?
-w okresie okołooperacyjnym
skutki uboczne sercowo-naczyniowe NLPZ
- głownie przy COX2 (bo spadek PGI2)
- ale dotyczy wszystkich NLPZ
- zwłaszcza o silnym działaniu na COX 2 - diklofenak
- a beznpieczny stosunkowo jest naproksen - słabiej działa na COX2
skutki rozrodcze NLPZ
- wzrost ryzyka poronienia
- ze względu na COX 2: zespół LUF - zaburzenia płodności u kobiet
skutki uboczne oczne NLPZ
- wzrost ciśnienia
- też przy wybiórczych COX 2 - bo obecne tam obie izoformy
który NLPZ jest stosunkowo bezpieczny dla krążenia?
- naproksen
- słabo działa na COX 2
skutki uboczne oun-owe NLPZ
- zawroty głowy
- bóle głowy
mechanizm astmy aspirynowej
- wynika z hamowania COX 1
- normalnie EOS wytwarzają PGE2, która przez rec EP2 powoduje hamowania produkcji LT
- jak wjeżdżamy z aspiryną to za mało PGE 2 i za dużo LT
- tacy pacjenci mają defekt genetyczny - nadekspresja syntazy LTC4 w eozynofilach
charakterystyczny objaw pacjentów z astmą aspirynową
polipy w nosie
co możemy podać bezpiecznie osobom z astmą aspirynową
- selektywne inhibitory COX 2
- celekoksyb
- paracetamol
skutki uboczne salicylanów
- zatrucie salicylanami
- anemia hemolityczna, zaburzenia gospodarki Fe
- u dzieci z. Reya
- <2 g pogorszenie dny moczanowej
objawy zatrucia salicylanami
- szum w uszach
- zawroty głowy
- wymioty
- hiperwentylacja, alkaloza metaboliczna
- przy skrajnie dużym stężeniu kwasica mieszana (bo nagromadzenie kwasu + porażenie ośrodka oddechowego)
- wzrost temperatury
- wzrost metabolizmu (bo nasilenie h. tarczycy i adrenergicznego układu)
leki których skutki uboczne to nekroliza naskórka - z. Stevensa-Johnsona
- celekoksyb
- sulindak
lumirakoksyb - uboczne
ciężka niewydolność wątroby
indometacyna - uboczne
- depresja
- małopłytkowość
- anemia aplastyczna
jakie leki jako skutek uboczny dają jałowe zapalenie opon mózgowych
- ibuprofen
- ketoprofen
- flurbiprofen
- fenoprofen
-ibuprofen
-ketoprofen
-flurbiprofen
-fenoprofen
skutki uboczne
- jałowe zapalenie opon
- śródmiąższowe zapalenie cewek
- zespół nerczycowy
metamizol, propyfenazon - uboczne
- mielosupresja
- uszkodzenie wątroby
- anafilaksja (zwłaszcza po dożylnym podaniu metamizolu)
NLPZ - przeciwwskazania
- czynna choroba wrzodowa
- czynne krwawienie
- skazy krwotoczne
- astma aspirynowa
- zaawansowana niewydolność wątroby, nerek
- dzieci do 12 lat
- III trymestr ciąży
- I trymestr przy paracetamolu
- ryzyko incydentów wieńcowych dla wybiórczych COX 2, diklofenaku
- choroba zapalna jelita grubego
wpływ NLPZ na diuretyki pętlowe, tiazydowe
osłabiają ich działanie
Wpływ NLPZ na beta blokery, inhibitory ACE
osłabiają ich działanie
NLPZ a leczenie GKSami
wtedy wzrost ryzyka krwawień z górnego odcinka PP
NLPZ a lecenie sulfoylomocznikiem
nasilenie hipoglikemii
NLPZ a a leczenie fluorochinolonami przeciwbakteryjnymi
wzrost ryzyka drgawek
NLPZ a leczenie aminoglikozydami
może być zaburzenie czynności nerek
który lek na kolkę żólciową, moczową?
metamizol
NLPZ - które są krótko działające?
- aspiryna
- diklofenak
- ibuprofen
- meklofenamat
- kwas tioprofenowy
NLPZ długodziałające
- meloksykam
- nabumeton
- piroksykam
- tenoksykam
- oksaprozyna
NLPZ stosowane miejscowo pourazowo, w zapaleniach tk miękkich
- ketoprofen
- salicylan metylu
- fenylbutazon
NLPZ stosowane miejscowo w jamie ustnej?
- salicylan choliny
- salicylamid
- benzydamina
- flurbiprofen
pacjenci z niewydolnością nerek - jakie leki stosować, a jakie nie
- dajemy salicylany (ale nie aspirynę)
- nie dajemy fenoprofenu
jakich leków unikamy przy pacjentach z niewydolnością wątroby?
- diklofenak
- sulindak
z klasycznych NLPZ które mają mniejszą gastrotoksyczność?
-ibuprofen
-salsalat
diflunisal
z klasycznych NLPZ które mają większą gastrotoksyczność?
- tolmetyna
- ketorolak
- indometacyna
czym paracetamol różni się od NLPZ?
- nie działa przeciwzapalnie
- nie powoduje owrzodzeń żołądka
- nie upośledza płytek
- nie powoduje astmy aspirynowej
mechanizmy działania paracetamolu?
- hamowanie mózgowej COX3
- oksydoredukcyjny - trwałe zredukowanie COX, co uniemożliwi działanie
- pobudzanie rdzeniowych szlaków zstępujących hamujących ból (przez hamowanie wychwytu serotoniny)
- nasilenie działania anandamidu - hamowanie wychwytu + pobudzanie rec TRPV1 (waniloidowe) i CB1
wskazania paracetamolu?
- ostre dolegliwości bólowe o małym i średnim nasileniu u dzieci i dorosłych
- ból przewlekły
- gorączka
przedawkowanie paracetamolu
- uszkodzenie wątroby - śpiączka wątrobowa (bo wyczerpany GSH red i nie może neutralizować toksycznego metabolitu)
- uszkodzenie nerek - martwica cewek
co jest antidotum na zatrucie paracetamolem?
acetylocysteina - dawca grupy SH
czego metabolitem jest paracetamol?
fenacetyny
flupirtyna - działanie
- przeciwbólowe
- słabe ośrodkowe działanie zwiotczające mięśnie prążkowane
flupirtyna - mechanizm
- otwiera w neuronach kanały potasowe -> hiperpolaryzacja
- fukncjonalny antagonizm NMDA
- nie wywołuje tolerancji, zależności
co najlepiej leczyć flupirtyną?
dolegliwości bólowe z ukłądu ruchu
- nadmierne napiecie mięśniowe
- zmiany pourazowe
- dyskopatia
ile powinno trwać leczenie flupirtyną?
mac 2 tygodnie
skutki uboczne flupirtyny
- OUN: zmęczenie, zawroty głowy, zaburzenia snu
- PP
- rzdako uszkodzenie wątroby
Nefopam - mechanizm
- hamowanie wychwytu serotoniny, NA
- więc pobudza zstępujące drogi rdzeniowe
- w większych dawkach cholinolityczny i antyhistaminowy
nefopam - skutki uboczne
- OUN: pobudzenie, omamy, dezorientacja, zaburzenia snu
- cholinolityczne: suchość, zpaarcia
- z nasilenia NA - tchykardia, arytmia
z czym nefopam wchodzi w groźną interakcję?
z inhibitorami MAO
fenspiryd działanie
- przeciwzapalne
- hamowanie wielu mediatorów zapalenia
- rozkurczanie oskrzeli
- zmniejszenie wydzieliny w drzewie oskrzelowym
fenspiryd - zastosowanie
- zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych
- pomocniczo w stanach spastycznych oskrzeli
podawane dożylnie
- paracetamol
- acetylosalicylan lizyny
- ketoprofen
- piroksykam
- metamizol
w postaci czopków doodbytniczych
-paracetamol
-ketoprofen
ibuprofen
-metamizol
-piroksykam
Klasyczne o małej gastrotoksycznosci
- inuprofen
- salsalat
- diflunisal
Klasyczne o większej toksycznosci
- indometacyna
- ketotolak
- tolmetyna
leki, których nie można łączyć z inhibitorami MAO
- nefopam
- paracetamol
co się stanie jak damy nefopam z inhibitorami mao?
- nadciśnienie złośliwe
- tachykardia
- hipertermia
- zaburzenia rytmu
paracetamol - przeciwwskazania
- niewydolność wątroby
- zatrucie alko
- zatrucie barbituranami
- niedożywienie
z czym nie można łączyć paracetamolu?
- leki przeciwpadaczkowe
- leki nasenne
- inhibitory MAO
- NLPZ (ryzyko uszkodzenia nerek)
ile można brać metamizol?
- 5-6 dni max
- bo ryzyko uszkodzenia szpiku, nerek, wątroby
kiedy nie wolno brać metamizolu?
- przy astmie
- w ciąży
- dzieci<1 rok
wskazanie metamizolu
gorączka niereagująca na inne leki
dlaczego nie dajemy NLPZ w III trymestrze?
- osłabienie akcji porodowej
- przedwczesne zamknięcie Botalla
jakiego leku nie wolno podawać w I trymestrze?
paracetamolu
NLPZ a metotreksat
- NLPZ opóźniają eliminację metotreksatu
- co zwiększa ryzyko uzkodzenia szpiku
farmakologiczne zamknięcie Botalla
indometacyna
prewencja neo j grubego
inhibitory COX 2
udział PG w komponentach zapalenia
- PGE2, PGI2, PGD2 -> calor, rubor, tumor
- PGE2, PGI2 -> dolor
udział PG w hamowaniu zapalenia
- PGJ2 przez + PPAR
- PGE2:
- hamuje iNOS, COX2
- hamuje aktywacje i adhezję WBC w mikrokrążeniu
aspirynooporność
- kliniczna - brak skuteczności klinicznej
2. laboratoryjna - zdolność płytek do agregacji w czasie leczenia zmierzona metodami laboratoryjnym
nowe doniesienia o przeciwbólowym działaniu NLPZN
- wzrost wydzielania endorfin
- + centralnych szlaków przeciwbólowych
które NLPZ najbardziej uczulają?
- salicylany
- pyrazolony:
- metamizol
- fenazon
- propyfenazon
stymulacja tworzenia chrząstki
- tenidap
- aceklofenak
hamowanie tworzenia chrząstki
- indometacyna
- ibuprofen
- naproksen
fenacetyna i paracetamol to pochodne…?
4-aminofenolu
wskazania do małych dawek ASA
- kardioprotekcja
- stan przedrzucawkowy (preeklampsja) - nadciśnienie w ciąży z aktywacją płytek
co może być krtotkotrwała alternatywą w okresie okołooperacyjnym?
wybiórcze inhibitory COX2
które NLPZ powodują z. Stevensa-Johnsona
- celekoksyb
- sulindak
metamizol, propyfenazon - powikłania
- częste uczulenia
- uszkodzenie wątroby
- mielosupresja
dlaczego ibuprofen osłabia działanie ASA?
blokuje miejsce acetylacji COX przez ASA
GKS a hamowanie COX
- GKS bezpośrednio hamuje COX2
- poprzez hamowanie jej transkrypcji
która COX głownie odpowiada za utrzymanie drożności Botalla
COX 2
NLPZ + paracetamol, nefopam, flupirtyna =?
nieopioidowe leki przeciwbólowe
działanie NLPZ przeciw karcinogenezie - z czego wynika?
- w częście od hamowania COX 2
- w cześci niezależne od PG
upośledzenie skurczów macicy jest skutkiem ubocznym hamowania której COX?
COX 1 i COX2
upośledzenie owulacji jest skutkiem ubocznym hamowania której COX?
COX2
ASA a MAPK
ASA hamuje szlak MAPK -> hamowanie ekspresji na kom śródbłonka molekuł adhezyjnych
ASA a Alzheimer i HIV
- hamuje agregację amyloidu w Alzheimerze
- hamuje replikację HIV w limfocytach
jakie typy bólu są najlepsze do leczenia NLPZ?
- nocyceptywny
- pourazowy
- mięśniowy
do czego mogą się okazać przydatne inhibitory COX2?
- prewencja nowotworów
- leczenie porodu przedwczesnego
czym grozi dłuższe użycie wszystkich NLPZ?
- zawał serca
- udar niedokrwienny mózgu
- niewydolność krążenia
wpływ NLPZ na enteropatie
- biegunka
- luźne stolce
- bóle brzucha
- zaostrzenie choroby zapalnej jelita grubego
jakie reakcje skórne mogą powodować NLPZ?
- osutki
- rumień
- odczyn alergiczny
wpływ NLPZ na rozrodczość
- wzrost ryzyka poronienia
- możliwość embriotoksycznosci, teratogenności
- upośledzenie kurczliwości macicy, przedłużenie porodu
- przedwczesne zamykanie Botalla
- LUF (wybiórcze COX 2 - bo rola w owulacji)
ile pacjentów z astmą oskrzelową ma astmę aspirynową?
10%
skutki uboczne indometacyny
- splątanie
- objawy psychotyczne
- omamy
- depresja
- niedokrwistość aplastyczna
- małopłytkowość
ibuprofen, ketoprofen, flurbiprofen, fenoprofen - skutki uboczne
- szum w uszach
- zawroty głowy
- śródmiązszowe zapalenie nerek
- zespół nerczycowy
- jałowe zapalenie opon (zwłaszcza przy toczniu)
- wysypki skórne
sulindak - skutki uboczne
z. Stevensa Johnsona
- agranulocytoza
- małopłytkowość
- cholestaza
metamizol, propyfenazon - skutki uboczne
- mielosupresja z agranulocytozą
- uszkodzenie wątroby
- reakcje uczuleniowe
przy jakiej niewydolności nie podajemy NLPZ?
- zaawansowana niewydolność wątroby, nerek
- niewydolność serca (NYHA II-IV)
co metamizol powoduje rzadziej?
uszkodzenie śluzowki żołądka
czy wszystkie NLPZ zwiększają ryzyko drgawek przy fluorochinolonach?
nie, ASA nie
który koksyb moze być podany dożylnie?
parekoksyb
jakie koksyby zostały wycofane?
-rofekoksyb
-lumirakoksyb
-waldekoksyb
(ze względu na ryzyko zakrzepicy)
skutki uboczne paracetamolu i skutki przedawkowania
- uboczne:
- wymioty, biegunki
- skóra: osutka, rumień
- przejściowa neutropenia, niedokrwistość, małopłytkowość (bardzo rzadko) - przedawkowanie:
- uszkodzenie wątroby
- uszkodzenie nerek (martwica cewek)
co u szczurów znosi działanie paracetamolu?
zablokowanie CB1
jak działa flupirtyna?
- wybiórczo otwiera kanały potasowe na neuronach
- SNEPCO - selective neuronal potassium chanel opener
- hiperpolaryzacja
do czego najlepsza flupirtyna?
- ból z układu ruchu
- nadmierne napięcie mięśniowe
- zmiany pourazowe
- dyskopatia
skutki uboczne flupirtyny
- zmęczenie, zawroty głowy, zaburzenia snu
- nudności, wymioty
- zgaga
- zaparcia
- rzadko uszkodzenie wątroby (gdy leczenie > 2 tygodnie)
jak działa nefopam?
- hamuje wychwyt serotoniny i NA
- w większych dawkach cholinolitycznie i antyhistaminowo
skutki uboczne nefopamu?
- pobudzenie, omamy, lęki,
- bezseność
- zaburzenia widzenia
- euforia
- sedacja
- objawy cholinolityczne
- tachykardia, zaburzenia rytmu, potliwość (bo NA)
naprokscynod
- NO-naproksen
- bezpieczniejszy dla żołądka bo NO -> ochrona, przyspieszenie gojenia
deksibuprofen
- ibuprofen ma 2 enancjomery: S+ i R-
- S+ silniejszy inhibitor COX, bezpieczniejszy metabolizm - ograniczenie skutków ubocznych niezwiązanych z COX
- S+ to deksibuprofen
ciekawa rzecz w metabolizmie nabumetonu
- sam słabo hamuje COX
- jest przekształcany w wątrobie do aktywnego metabolitu
- dlatego mniej drażni śluzówkę żołądka
