republiki konstytucyjne (USA, 3rp francuska) Flashcards
(9 cards)
republika prezydencka usa cechy
- aksjologia (zerwanie z monarchizmem, suwerenność ludu)
- system rządów (republika, trójpodział, suwerenność narodu, prezydent silnie niezależny od parlamentu, przewaga prezydenta nad parlamentem i wzrost jego niezależności(to często prowadzi do autokracji),
niezależnośc/niezawisłość sądów
1763-73-> ucisk podatkowy ze strony anglii (chcieli spłacić długi po wojnie 7letniej, bostońskie picie herbatki bo cła
1775 wybuch wojny, waszyngton zostaje wodzem naczelnym
1776 niepodległość stanów
1787 konstytucja
zasady konstytucji usa
- republikańska forma rządu
- suwerenność narodu
- trójpodział władzy i reguła check and balance(wzajemne kontrolowanie się władz)
- federalizm
- początkowo brak regulacji praw obywatela oprócz deklaracji preambuły
federacja uprawnienia
cła i podatki
handel zagraniczny
wojna i pokój
obronność
obywatelstwo
miary i wagi
uprawnienia stanów
- domniemanie kompetencji w zakresie spraw nieuregulowanych
- własne rządy z gubernatorem
- osobny wymiar sprawiedliwości
- prawo sądowe - cywilne i karne
konstytucja sztywana
- poprawki do konstytucji głosem 2,3 obu kongresów lubzadania 2/3 stanów
- powołuje się konwencje proponuujące poprawki
- zatwierdzone prze kongres, muszą być ratyfikowane przez 3/4 stanów, proponowane przez konwencje w 3/4 konwencji stanowych
- jest tylko 27 poprawek (w ciągu 200 lat)
republiki parlamentarne
- zerwanie z monarchizmem, trójpodział władzy, rozdział władzy
- suwerenność ludu
- poszezranie praw i wolności obywateli
- mniej lub bardziej radykalny rozdział państwa od kościoła
- silny prezydent, sądy konstytucyjne (sprawdza zgodność z konstytucją)
rep parlamentarne, rozmycie władzy ustawodawczej z wykonawczą
zależność rządu od większości parlamentarnej przy formalnym uprawnieniu prezydenta
łączenie funkcji rządowych
niedobrze bo
polska konstytucja marcowa
1921, preambuła i 7 rozdziałów (rp, władza ustawodawcza, wykonawcza, sądownictwo, prawa i obowiązki obywatelskie, postanowienia ogólne i przepisy przejściowe)
- konstytucja sztywna - zmiana 2/3 głosów ustawowej liczby członków sejmu i senatu - rewizja co 25 lat
- weszła całkowicie w życie po objęciu rządu przez narutowicza
zasada republikańskiej formy rządów
wybrani przez obywateli przedstawiciele władzy sprawują ją w określonym czasie
- odrzucenie monarchii
- rzeczpospolita=republika
- nawiązanie do klasycznego ujęcia demokracji przedstawicielskiej, zasady demokratyczne
poszanowanie praw i wolności obywatelskich, socjalnych