republika prezydencjalna na przykładzie usa i semiprezydencjalna (II RP pod rządami konstytucji kwietniowej) Flashcards
(20 cards)
aksjologia (republika prezydencjalna)
silne zerwanie z monarchizmami i silna władza ludu
system rządów w usa
silna pozycja prezydenta, z mechanizmem hamowania się i równoważenia władzy, tró,jpodział, prezydent niezależny od parlamentu, niezależność i niezawisłość sędziów, ma prawo veta, można przełamać 2/3 głosów kongresuj
zasady konstytucji (republika prezydencjalna)
check and balance (wzajemne równoważenie i hamowanie się władz)
suwerenność narodu, republika, federalizm
prawa i wolności obywatleskie w preambule, naród może obalikć rząd
uprawnienia federacji
cła i podatki
handel zagraniczny
wojna i pokój
obronnosc
obywatelstwo
uprawnienia stanów
własne rządy z gubernatorem na czele
osobny wymiar sprawiedliwości
prawo sądowe karne i cywilne
kongres
obie izby mają inicjatywę ustawodawczą, zatwierdzanie wzajemnych ustaw
senat- wybory, są przedstawicielami stanó, 2 senatorów na 6 lat, wymiana 1/3 senatorów w wyborach co 2 lata
izba reprezentantów - deputowani na 2 lata, 435 reprezentantów
prawo wyborcze (republika prezydencjalna)
powszechne “równe”, bezpośrednie w głosowaniu tajnym + system większościowy
izba reprezentantów (izba niższa kongresu stanów zjednoczonyzh)
funkcja budżetowa
funkcja kontrolna - może oskarżyć prezydenta itp
impeachment
senat (stany chyba)
zatwierdzanie wynegocjowanych przez preztydenta traktatów miedzynarodowych
sąd w procedurze impeachment
zatwierdza nominacje ministralne i sędziowskie
prezydent (usa)
min 35 lat, obywatel usa, na 4 lata, dwukadencyjność, raz nawet 4< teraz tylko 2
głosowanie powszechne na elektorów, potem oni głosują na prezydenta, zwycięzca w danym stanoie dostaje głos
odpowiadają przed nim ministrowie, dowódca sił zbrojnych
ministrowie (usa)
powoływani przez prezydenta i przed nim odpowiedzial (nie przed kongresem)
podział na departamenty
na czele - sekretarz stanu
sądy (usa)
większość sędziów podzodzi z wyborów, sądu federalne i stanowe
SN - kiedyś 7 potem 8 teraz 9
dożywotnio za zgodą senatu (podlegają impeachment)
konstytucja sztywna
poprawki przez 2/3 kongresu albo 2/3 stanów, konwencja proponuje poprawki, które muszą być ratyfikowane 3/4 głosów lub stanów
konstytucja kwietniowa1935
zasada wodzostwa
państwo jako dobro najwyższe
idea skupienia władzy przez prezydenta i podległym mu rządzie
nacjonalizm i historyzm
szerokie prawa prezydenta w konstytucji kwietniowej
kadencja na 7 lat
1) rozporządzenie z mocą ustawy w przypadku nagłej konieczności państwowej, a sejm i senat są rozwiązane, sejm mógł je uchylić po zebraniu się. z wyłączeniem zmian w konstytucji, ordynacjach wyborczych, traktatach międzynarodowych, budżecie, wojska
2) na podstawie ustawowego upoważnienia sejmowego, obejmują prawo sądowe
- jest nieodpowiedzialny
- ma zwierzchnictwo nad organami państwa
wybory na prezydenta
kwietniowa
zgromadzenie elektorów - 5 wirylistó,w (marszałków obu zib, premiera, 1 prezesa SN i generalnego inspektora sił zbrojnych), 75 elektorów wybranych; 2/3 przez sejm 1/3 przez senat -> wybierają kandydata na prezydenta, jeżeli ustępujący prezydent się zgodził to finito, a jak wskazał kontrkandydata to zgromadzenie albo przyjmuje albo odrzuca deliwkenta, jeśli odrzuci to wybory powszechne
odpowiedzialności
kwietniowa
polityczna - przed prezydentem (mógł odwołać premiera i ministrów w każdej chwili)
parlamentarna - sejm uchwala wotum nieufności, prezydent ma 3 dni (może przyjąć dysmisję rządu, rozwiązać parlament lub nic nie zrobić) jak nic nie zrobi to wniosek trafia do senatu, jesli ten poprze wniosek izby niższej to prezydent przyjmuje dysmisję lub rozwiązuje parlament
konstytucyjna - w stan oskarżenia mógł postawić członka rządu - prezydent lub parlament w izbach połączonych
sejm i senat
kwietniowa
organy podległe prezydentowi, ustawodawstwo i kontrola nad rządem
sejm - 208 posłów, czynne prawo wyborcze 24 lata, bierne 30
senat - 96 senatorów, 1/3 mianuje prezydent, 2/3 wybory, czynne 30, bierne 40, elitarne - ordery itp
sejm
kwietniowa
nie może się rozwiązać własną uchwałą
prezydent mógł rozwiązać na wniosek RM
wniosek o wotum nieufności nie mógł byc poddany głosowaniu na tym samym posiedzeniu
kwietniowa wyróżnia
zasadę prymatu dobra państwa
historycyzm
solidaryzm (odrzucenie liberalizmu, prawa socjalne, przeciwstawiamy sie wyzyskowi)
rezygnacja z trójpodziału
