frankowie i lenno Flashcards
kontrakt lenny forma
hołd składany publicznie, lennik klęka przed seniorem, na znak posłuszeństwa, kładł dłoń w jego ręce i składał przysięgę na ewangelię lub relikwię
senior wręczał symbol; włócznię, chorągiew-nazwano to inwestyturą
główne elementy kontraktu lennego
-była to umowa w której jedna osoba (zwana seniorem) nadawała drugiej osobie (zwanej wasalem) pewną nieruchomość w lenno za pewne świadczenia, przy czym obie strony zobowiązywały się do wzajemnej lojalności
- przedmiotem lenna była z reguły ziemia, wyjatkowo nadawano w lenno inne źródła dochodu np urząd lub rentę (prawo do corocznego pobierania od seniora określonej kwoty pieniężnej)
- forma zawarcia kontraktu - społeczeństwa wczesnośredniowieczne, podobnie jak wszystkie społeczeństwa nie posługujące się w większym stopniu pismem, przywiązywały dużą wagę do strony zewnętrznej, czyli do formy dokonywania czynności prawnych. chodziło przede wszystkim o to aby zawarcie czynności prawnej utrwaliło się w pamięci świadków, którzy mogliby w przyszłości służyć świadectwem o jej dokonaniu. w konsekwencji zawarcie kontraktu lennego obwarowane było symbolicznym rytuałem. składały się nań hołd lenny (hommagium) i inwestytura. wasal składał hołd tzn klęcząc przed seniorem z odkrytą głową mając ręce złożone w jego głoniach składał przysięgę wierności. równocześnie senior dokonywał aktu inwestytury w lenno, co wyglądało w ten sposób, że wręczał wasalowi jakiś przedmiot symbolizujący lenno (np pierścień chorągiew, pastorał itp)
uroczyść tę kończył pocałunek
obowiązki seniora wobec wasala
nienaruszalne posiadanie lenna, na opiece i obronie, gdyby wasal został zaatakowany ten mu pomoże, niewypełnienie obowiązku to diffidatio
hierarchia lenna
istotnym elementem tego systemu było to, że poszczególni feudałowie mieli określone miejsce w hierarchi feudalnej jako wasale dzierżący do króla albo innych seniorów ziemię w zamian za służbę wojskową oraz jako seniorzy w stosunku do własnych wasali
- hierarchia mogła być dwustopniowa (często się tak zdarzało), ale mogła być również nawet x-stopniowa. chłopi znajdowali się u podstaw piramidy feudalnej, ale nie byli oni związani stosunkiem lennym poddańczym
stosunek poddańczy a stosunek lenny
stosunek lenny dotyczy osobistej relacji seniora z wasalem, wywodzi się z komendacji. natomiast stosunek poddańczy to relacje pana z chlopem i wywodzi się od prekarium
obowiązki wasala wobec seniora
złamanie to felonia,
pomoc wojskowa lub finansowa i rada
system poddaństwa typowy dla feudalizmu
prekaria-dobrowolne oddanie się wolnych chłopów (a także półwolnych i wyzwoleńców pod opiekę wielkich właścicieli ziemskich)
- chłop oferuje swoją ziemię panu na własność i dostaje prawo użytkowania w zamian za świadczenia (precaria data), pan w zamian oferuje swoją opiekę, bo niebezpiecznie było, a czasem pan dawał chłopowi ziemię na ususfructus bo miał jej dużo
- chłop nie miał ziemi na własnośc, miał tylko jej posiadanie i prawa użytkowe. jego prawa do gruntu bywały bardziej lub mniej ograniczone, mogły być prawami dziedzicznymi (chłop był wtedy nieusuwalny z gruntu, np precaria data), mogły byc jednak i tak nikłe, że pan mógł chłopa dowolnie usunąć z gruntu (np precaria remuneratioria nie było dożywotnie). z tej racji można mowić o własności podzielonej między pana, który miał prawa zwierzchniej własności i chłopa który miał tylko użytkowe
precaria renumeratoria (wynagrodzenie)
ziemia była własnością oddającego tylko do jego śmierci. póżniej jego rodzina mogła tę ziemię uprawiać dziedzicznie, mogła ją też opuścić (zachowywała wolność osobistą), ale samej ziemi nie można było już odzyskać, przechodziła na wolność proszonego
precaria oblata ( ofiarowana)
przekazywało się ziemie kościołowi z wiary, że takie postępowanie przyniesie pomyślnośc (miało to charakter symboliczny). za dość złudną opiekę płacono realnym pieniądzem (świętopietrze)
rozdrobnienie feudalne
rozbicie jedności struktur państwowych wynikające z konsekwencji systemu lennego
rozbicie feudalne
rozbicie jedności terytorialnej struktur państwowych na wschodzie, wynikające z patrymonialnego charakteru władzy i podziału państwa między członków dynastii
przywileje
akty prawne nadające jakieś partykularne prawa - jednostkom, stanom. decydują o odrębności prawnej obdarzonego przywilejami od prawa powszechnego
immunitety
charakter negatywny, władca zrzeka się zwierzchnictwa nad jakąś kwestią na rzeczkogoś
problem państwa patrymonialnego
uznawanie państwa za własnośc panującego
państwo i mieszkańcy mogą stanowić przedmiot typowo prywatnoprawnych rozporządzęń (dziedziczenia, sprzedaży, darowizny, podziłu)
pochodną uprawneń prywatnych monarchy jako właściciela są regale-monopole monarsze
król u franków
następstwo tronu
monarchia dziedziczna
tron przechodził na synów potem na braci zmarłego krola
przy kilku osobach uprawnionych - podział na dzielnice
zmiany pod wpływem czynników politycznych
frankowie
7/8 wiek - osłabienie merowingów
karolingowie - powról do dziedziczności
koniec 9 wieku - znowu elekcyjność
kompetencje królewskie u franków
prawodawcze - wydawanie ustaw - kapitualrzy, którymi uzupełniał prawo zwyczajowe
administracyjne- bannus królewski- prawo do wydawania nakazów, złamanie skutkowało karami pieniężnymi
mir królewski - strażnik pokoju wewnętrznego
zwoływanie synodow
mir szczególny
otaczał szczególną ochroną prawną
- miejscowym - mógł otoczyć miejsce
- osobowym - osobę
uprawnienia sądowe króla u franków
bannus sądowy - tj był najwyższym sędzią, mógł wywoływać każdą sprawę przed swój sąd
prawo reklamacji - prawo określonych osób do zadania rozpatrzenia sprawy przez króla
edykt chlotara z 614
wielka karta możnowładztwa frankońskiego, na rzecz możnych w zamian za poparcie go
problem zjednoczenia państwa po okresie rozbicia - charakterystyczne dla rządow merowingów
- uznanie praw autonomicznych kościoła, w tym swobodę wyboru biskupów
- immunitet dla właścicieli ziemskich
- obowiązek mianowania hrabiow wyłącznie spośród możnych posiadających ziemię na terenie hrabstwa
zgromadzenia państwa frankońskiego
powszechne - cały wolny lud
zbrojne - ludzie pod bronią
- dostojnicze - rada królewska
urzędy panstwa frankońskiego
majordomus - główny doradca króla, zastępca, dowódca wojsk
stolnik - od stołu, obsługa
skarbnik - no skarb państwa
kanclerz - przewodniczący kancelarii królewskiej
palatyn - sędzia dworski
administracja terytorialna państwa frankońskiego
województwa szczepowe - kilka hrabstwa, na czele wojewoda szczepowy - dactatus
hrabstwa
centeny - po 4 w hrabstwie, na czele centenariusz
sądy na zgromadzeniach państwa frankońskiego
thunginus - sędzia wybrany przez ludnosć sądził wraz z asesorami na zgromadzeniu
ludnosc wybiera thunginusa na jedno posiedzenie
kary za niestawienie się
termin sądowy państwa frankońskiego
rok
wojsko państwa frankońskiego
drużyna królewska
powszechna służba wojskowa
dochody królewskie państwa frankońskiego
- z dóbr, których był właściciele
- regaloa - monopol z którego czerpał wyłączne dochody
- kary pieniężne
-podatki - na początku świadczenia wyłącznie w naturze
