Razvoj, predmet i zadaci kliničke psihologije

Question 1

Bergerova definicija kliničke psihologije?

Answer 1

• klinička psihologija je grana primijenjene psihologije čiji je predmet mentalno zdravlje, a metod psihološka procjena, terapija i prevencija
• njenu ciljnu grupu čine osobe sa smetnjama i poremećajem mentalnog zdravlja
• zadatak je pružanje stručnih usluga u skladu sa naukom, etičkim kodeksom i zakonima

ili

grana primijenjene psihologije koja se bavi ispitivanjem, proučavanjem, savjetovanjem i tretmanom pojedinaca, parova i porodica, koji imaju psihološke smetnje, kao i psihološkim istraživanjima koja se odnose na te djelatnosti

Question 2

APA definicija kliničke psihologije?

Answer 2

• polje kliničke psihologije integriše nauku, teoriju i praksu sa ciljem razumijevanja, predviđanja i ublažavanja neprilagođenosti, nesposobnosti i nelagodnosti, kao i unaprijeđivanja adaptiranosti, prilagodljivosti i ličnog razvoja
• klinička psihologija se fokusira na intelektualne, emocionalne, biološke, psihološke i ponašajne aspekte funkcionisanja osoba svih životnih dobi, u različitim kulturama i na svim socioekonomskim nivoima

ili

područije kliničke psihologije uključuje istraživanje, edukaciju i usluge relevantne za primjenu načela, metoda i postupaka za razumijevanje, predviđanje i ublažavanje intelektualne, emocionalne, biološke, psihološke, socijalne i ponašajne neprilagođenosti, onesposobljenosti i teškoća, što se sve primjenjuje na širok raspon klijenata

Question 3

na znanja iz kojih oblasti se oslanja klinička psihologija? s kojim ciljem?

Answer 3

• znanja bazičnih psiholoških nauka
• znanja drugih naučnih oblasti
• znanja proistekla iz sopstvene istraživačke djelatnosti
• praktično iskustvo
• integriše znanja iz različitih oblasti i izvora u cilju rješavanja praktičnih problema ljudi

Question 4

šta je osnovni predmet kliničke psihologije?

Answer 4

mentalno zdravlje

Question 5

kako se sve definiše mentalno zdravlje?

Answer 5

• kao prosjek (statistički model)
• kao odsustvo bolesti (medicinski model)
• kao socijalna prihvatljivost (socijalni kriterijum)
• kao ideal (humanistički model)

Question 6

od čega zavisi na koje kriterijume mentalnog zdravlja se oslanja klinički psiholog?

Answer 6

• od zadatka
• od konteksta rada
• od tehnika i instrumentarijuma
• od teorijske orijentacije

Question 7

šta su zadaci kliničke psihologije?

Answer 7

1. dijagnostika/procjena
2. savjetovanje i psihoterapija
3. istraživanje
4. prevencija
5. edukacija

Question 8

dijagnostika/procjena?

Answer 8

• istorijski prvi zadatak kliničke psihologije
• različiti termini tokom vremena: psihološko mjerenje, dijagnostika, testiranje, procjena
• vremenom je razvijen specifičan metodski pristup: “psihodijagnostika” - način procjene koji objedinjuje naturalističke i psihotehničke metode procjene
• termini “dijagnostika” ili “psihodijagnostika” znače “psihološka procjena u kliničkim uslovima (psihijatrijskom kontekstu)”
• termini “psihološka procjena” ili “procjena” znače “psihološka procjena u vankliničkim kontekstima”

Question 9

psihoterapija i savjetovanje?

Answer 9

• najfrekventniji zadatak kliničkog psihologa posle dijagnostike
• usluge koje pružaju i pripadnici drugih humanističkih disciplina i pomagačkih profesija
• psihoterapija u našoj sredini nije do kraja pravno regulisana, niti je institucionalizovan sistem obuke
• klinički psiholozi sprovode nedirektivno savjetovanje zasnovano na “Na klijenta usmjerenoj terapiji” Karla Rodžersa

Question 10

koje su najčešće teme istraživanja u kliničkoj psihologiji?

Answer 10

• faktori razvoja, toka i ishoda mentalnih poremećaja
• evaluacija i usavršavanje psihodijagnostičkih metoda i procedura
• evaluacija terapijskih programa, metoda i tehnika
• istraživačkim radom se bavi mali broj kliničkih psihologa, a još manji broj publikuje radove

Question 11

prevencija?

Answer 11

• zadatak sprječavanja razvoja psihičkih smetnji i poremećaja
• obilježava savremene trendove u kliničkoj psihologiji
• dominantne metode: edukacija, reedukacija, medijacija/posredovanje, savjetovanje
• svoj najjasniji izraz nalazi u razvoju socijalne kliničke psihologije ili psihologije u zajednici
• usmjerena je ka vulnerabilnim pojedincima, grupama i zajednici kao cjelini
• zahtijeva široku podršku države i društva - ne može se podvesti pod zadatak samo kliničke psihologije i/ili medicine

Question 12

edukacija?

Answer 12

edukacija je dvojak zadatak kliničkog psihologa:
- rad na ličnom usavršavanju
- prenošenje znanja i iskustva mlađim kolegama

Question 13

na šta se odnosi obuka mlađih kolega?

Answer 13

• akademski
• mentorski
• supervizijski rad

Question 14

na šta se odnosi lično usavršavanje?

Answer 14

to je profesionalna i zakonom definisana obaveza:
- specijalizacija
- praćenje stručne literature i skupova
- kursevi i drugi oblici specifičnih edukacija (primjene psihodijagnostičkih tehnika i testova, psihoterapija, usavršavanje u užim oblastima kliničke psihologije)
- razmjena informacija sa kolegama

Question 15

koje su neke oblasti kliničke psihologije?

Answer 15

• zdravstvena psihologija
• dječija klinička psihologija
• forenzička psihologija
• psihologija osoba sa posebnim potrebama
• klinička neuropsihologija
• psihologija u zajednici
• klinička psihologija u psihijatriji
• klinička psihologija u socijalnoj zaštiti

Question 16

ko mogu biti korisnici usluga kliničke psihologije?

Answer 16

• pojedinci - psihijatrijski i drugi pacijenti, klijenti u psihoterapiji/savjetovanju, kandidati za posao, zaposleni…
• parovi - bračni partneri, parovi u emotivnoj vezi, roditeljski parovi
• grupe - porodice, marginalizovane i na drugi način vulnerabilne socijalne grupe, radne grupe
• šira zajednica - edukacija, destigmatizacija putem medija, učešća na skupovima posvećenim mentalnom zdravlju i namijenjenim javnosti, intervencije ka vladinim institucijama…

Question 17

zakonski i etički okvir kliničke psihologije? posljedice?

Answer 17

psiholozi primijenjene psihologije imaju dvojni identitet: jedan definisan naukom i strukom, drugi oblašću u kojoj psiholog radi

posljedice toga:
- rad kliničkog psihologa je regulisan zakonom matične, psihološke djelatnosti i zakonom/zakonima oblasti u kojoj radi
- klinički psiholozi su manjinska grupa u drugim djelatnostima - problemi profesionalne diskriminacije, neprepoznavanja specifičnosti struke, pritisak na profesionalnu autonomiju psihologa

• zakon o uslovima za obavljanje psihološke djelatnosti (1996.) propisuje Etički kodeks psihologa SRB

Question 18

šta se značajno desilo 1896?

Answer 18

Vitmer
- osniva prvu psihološku kliniku na Univerzitetu u Pensilvaniji
- prvi koristi naziv “klinička psihologija”
- uvodi prvi kurs kliničke psihologije na istom univerzitetu
- pokreće časopis “Psihološka klinika”
- bavi se savjetodavnim radom

Question 19

šta se značajno desilo 1917?

Answer 19

Krepelin osniva laboratoriju u SADu
- po uzoru na psihološku laboratoriju Vilhema Vunta
- koja se bavi istraživanjem mentalnih poremećaja

Question 20

šta se značajno desilo početkom 20. vijeka?

Answer 20

nastaju prvi testovi inteligencije za djecu (Bine)

Question 21

šta se značajno desilo tokom 1. svjetskog rata?

Answer 21

nastaju:
- Vudvortov Arak ličnih podataka - preteča savremenih upitnika ličnosti
- Armijski Alfa i Beta testovi -preteče savremenih testova sposobnosti

Question 22

šta se značajno desilo u periodu između 2 svjetska rata?

Answer 22

“testovni romantizam”:
- Jungov test asocijacija
- Roršahov test sa mrljama
- Gudinaf crtež ljudske figure
- TAT
- Bender-Geštalt test
- W-B skala

+ pojava i ekspanzija psihoanalize

Question 23

šta se značajno desilo 1936?

Answer 23

Lutit objavljuje prvi udžbenik iz kliničke psihologije (dječije)

Question 24

šta se značajno desilo 50ih?

Answer 24

klinička psihologija se formirala posle 2. Svjetskog rata (50ih)
- u ranoj fazi je bila vezana za psihijatriju
- njeni osnovni zadaci su bili psihodijagnostički - metodski i testološki pristup

Question 25

šta se značajno desilo 70ih?

Answer 25

došlo je do rušenja mita o svemoći testova
- pomjeranje ka psihoterapiji i prevenciji

Question 26

šta se značajno dešava tokom poslednjih decenija?

Answer 26

• prodor u različite oblasti izvan psihijatrije
• proširivanje ciljeva ka očuvanju i unaprijeđenju mentalnog zdravlja
• razgranjavanje na uže oblasti i polja rada