Razvoj, predmet i zadaci kliničke psihologije Flashcards
Bergerova definicija kliničke psihologije?
- klinička psihologija je grana primijenjene psihologije čiji je predmet mentalno zdravlje, a metod psihološka procjena, terapija i prevencija
- njenu ciljnu grupu čine osobe sa smetnjama i poremećajem mentalnog zdravlja
- zadatak je pružanje stručnih usluga u skladu sa naukom, etičkim kodeksom i zakonima
ili
grana primijenjene psihologije koja se bavi ispitivanjem, proučavanjem, savjetovanjem i tretmanom pojedinaca, parova i porodica, koji imaju psihološke smetnje, kao i psihološkim istraživanjima koja se odnose na te djelatnosti
APA definicija kliničke psihologije?
- polje kliničke psihologije integriše nauku, teoriju i praksu sa ciljem razumijevanja, predviđanja i ublažavanja neprilagođenosti, nesposobnosti i nelagodnosti, kao i unaprijeđivanja adaptiranosti, prilagodljivosti i ličnog razvoja
- klinička psihologija se fokusira na intelektualne, emocionalne, biološke, psihološke i ponašajne aspekte funkcionisanja osoba svih životnih dobi, u različitim kulturama i na svim socioekonomskim nivoima
ili
područije kliničke psihologije uključuje istraživanje, edukaciju i usluge relevantne za primjenu načela, metoda i postupaka za razumijevanje, predviđanje i ublažavanje intelektualne, emocionalne, biološke, psihološke, socijalne i ponašajne neprilagođenosti, onesposobljenosti i teškoća, što se sve primjenjuje na širok raspon klijenata
na znanja iz kojih oblasti se oslanja klinička psihologija? s kojim ciljem?
- znanja bazičnih psiholoških nauka
- znanja drugih naučnih oblasti
- znanja proistekla iz sopstvene istraživačke djelatnosti
- praktično iskustvo
- integriše znanja iz različitih oblasti i izvora u cilju rješavanja praktičnih problema ljudi
šta je osnovni predmet kliničke psihologije?
mentalno zdravlje
kako se sve definiše mentalno zdravlje?
- kao prosjek (statistički model)
- kao odsustvo bolesti (medicinski model)
- kao socijalna prihvatljivost (socijalni kriterijum)
- kao ideal (humanistički model)
od čega zavisi na koje kriterijume mentalnog zdravlja se oslanja klinički psiholog?
- od zadatka
- od konteksta rada
- od tehnika i instrumentarijuma
- od teorijske orijentacije
šta su zadaci kliničke psihologije?
- dijagnostika/procjena
- savjetovanje i psihoterapija
- istraživanje
- prevencija
- edukacija
dijagnostika/procjena?
- istorijski prvi zadatak kliničke psihologije
- različiti termini tokom vremena: psihološko mjerenje, dijagnostika, testiranje, procjena
- vremenom je razvijen specifičan metodski pristup: “psihodijagnostika” - način procjene koji objedinjuje naturalističke i psihotehničke metode procjene
- termini “dijagnostika” ili “psihodijagnostika” znače “psihološka procjena u kliničkim uslovima (psihijatrijskom kontekstu)”
- termini “psihološka procjena” ili “procjena” znače “psihološka procjena u vankliničkim kontekstima”
psihoterapija i savjetovanje?
- najfrekventniji zadatak kliničkog psihologa posle dijagnostike
- usluge koje pružaju i pripadnici drugih humanističkih disciplina i pomagačkih profesija
- psihoterapija u našoj sredini nije do kraja pravno regulisana, niti je institucionalizovan sistem obuke
- klinički psiholozi sprovode nedirektivno savjetovanje zasnovano na “Na klijenta usmjerenoj terapiji” Karla Rodžersa
koje su najčešće teme istraživanja u kliničkoj psihologiji?
- faktori razvoja, toka i ishoda mentalnih poremećaja
- evaluacija i usavršavanje psihodijagnostičkih metoda i procedura
- evaluacija terapijskih programa, metoda i tehnika
- istraživačkim radom se bavi mali broj kliničkih psihologa, a još manji broj publikuje radove
prevencija?
- zadatak sprječavanja razvoja psihičkih smetnji i poremećaja
- obilježava savremene trendove u kliničkoj psihologiji
- dominantne metode: edukacija, reedukacija, medijacija/posredovanje, savjetovanje
- svoj najjasniji izraz nalazi u razvoju socijalne kliničke psihologije ili psihologije u zajednici
- usmjerena je ka vulnerabilnim pojedincima, grupama i zajednici kao cjelini
- zahtijeva široku podršku države i društva - ne može se podvesti pod zadatak samo kliničke psihologije i/ili medicine
edukacija?
edukacija je dvojak zadatak kliničkog psihologa:
- rad na ličnom usavršavanju
- prenošenje znanja i iskustva mlađim kolegama
na šta se odnosi obuka mlađih kolega?
- akademski
- mentorski
- supervizijski rad
na šta se odnosi lično usavršavanje?
to je profesionalna i zakonom definisana obaveza:
- specijalizacija
- praćenje stručne literature i skupova
- kursevi i drugi oblici specifičnih edukacija (primjene psihodijagnostičkih tehnika i testova, psihoterapija, usavršavanje u užim oblastima kliničke psihologije)
- razmjena informacija sa kolegama
koje su neke oblasti kliničke psihologije?
- zdravstvena psihologija
- dječija klinička psihologija
- forenzička psihologija
- psihologija osoba sa posebnim potrebama
- klinička neuropsihologija
- psihologija u zajednici
- klinička psihologija u psihijatriji
- klinička psihologija u socijalnoj zaštiti
ko mogu biti korisnici usluga kliničke psihologije?
- pojedinci - psihijatrijski i drugi pacijenti, klijenti u psihoterapiji/savjetovanju, kandidati za posao, zaposleni…
- parovi - bračni partneri, parovi u emotivnoj vezi, roditeljski parovi
- grupe - porodice, marginalizovane i na drugi način vulnerabilne socijalne grupe, radne grupe
- šira zajednica - edukacija, destigmatizacija putem medija, učešća na skupovima posvećenim mentalnom zdravlju i namijenjenim javnosti, intervencije ka vladinim institucijama…
zakonski i etički okvir kliničke psihologije? posljedice?
psiholozi primijenjene psihologije imaju dvojni identitet: jedan definisan naukom i strukom, drugi oblašću u kojoj psiholog radi
posljedice toga:
- rad kliničkog psihologa je regulisan zakonom matične, psihološke djelatnosti i zakonom/zakonima oblasti u kojoj radi
- klinički psiholozi su manjinska grupa u drugim djelatnostima - problemi profesionalne diskriminacije, neprepoznavanja specifičnosti struke, pritisak na profesionalnu autonomiju psihologa
- zakon o uslovima za obavljanje psihološke djelatnosti (1996.) propisuje Etički kodeks psihologa SRB
šta se značajno desilo 1896?
Vitmer
- osniva prvu psihološku kliniku na Univerzitetu u Pensilvaniji
- prvi koristi naziv “klinička psihologija”
- uvodi prvi kurs kliničke psihologije na istom univerzitetu
- pokreće časopis “Psihološka klinika”
- bavi se savjetodavnim radom
šta se značajno desilo 1917?
Krepelin osniva laboratoriju u SADu
- po uzoru na psihološku laboratoriju Vilhema Vunta
- koja se bavi istraživanjem mentalnih poremećaja
šta se značajno desilo početkom 20. vijeka?
nastaju prvi testovi inteligencije za djecu (Bine)
šta se značajno desilo tokom 1. svjetskog rata?
nastaju:
- Vudvortov Arak ličnih podataka - preteča savremenih upitnika ličnosti
- Armijski Alfa i Beta testovi -preteče savremenih testova sposobnosti
šta se značajno desilo u periodu između 2 svjetska rata?
“testovni romantizam”:
- Jungov test asocijacija
- Roršahov test sa mrljama
- Gudinaf crtež ljudske figure
- TAT
- Bender-Geštalt test
- W-B skala
+ pojava i ekspanzija psihoanalize
šta se značajno desilo 1936?
Lutit objavljuje prvi udžbenik iz kliničke psihologije (dječije)
šta se značajno desilo 50ih?
klinička psihologija se formirala posle 2. Svjetskog rata (50ih)
- u ranoj fazi je bila vezana za psihijatriju
- njeni osnovni zadaci su bili psihodijagnostički - metodski i testološki pristup
šta se značajno desilo 70ih?
došlo je do rušenja mita o svemoći testova
- pomjeranje ka psihoterapiji i prevenciji
šta se značajno dešava tokom poslednjih decenija?
- prodor u različite oblasti izvan psihijatrije
- proširivanje ciljeva ka očuvanju i unaprijeđenju mentalnog zdravlja
- razgranjavanje na uže oblasti i polja rada
