Kognitivno-bihejvioralna paradigma Flashcards

1
Q

na čemu se zasniva KBT paradigma?

A

na kognitivnom i bihejvioralnom modelu emocionalnih poremećaja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

kako se KBT može definisati?

A

kao idiografska teorija o klijentu koja je zasnovana na nomotetskoj kognitivno-bihejvioralnoj teoriji psiholoških problema

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

ko su glavni predstavnici KBT paradigme?

A

Aaron Beck - kognitivni model emocionalnih poremećaja
Albert Elis - ABC model

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

osnovna pretpostavka Bekovog modela?

A

aka kognitivni model emocionalnih poremećaja

poremećeno ili disfunkcionalno mišljenje (koje utiče na klijentovo raspoloženje i ponašanje) je zajedničko za sve psihološke poremećaje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

osnovna pretpostavka Elisovog modela?

A

aka ABC model

aktivirajući događaj A dovodi do emocionalnih ili bihejvioralnih posljedica C, tako što je ključan uticaj iracionalnih uvjerenja B

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

teorijska osnova bihejvioralne teorije?

A

teorije učenja
- psihički poremećaji su posljedica pogrešno naučenog ponašanja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

koje su vrste učenja?

A
  • Klasično (emocionalno/traumatsko) uslovljavanje
  • Operantno (instrumentalno) uslovljavanje
  • Učenje po modelu (imitacija)
  • Učenje posmatranjem drugih (nagrada-kazna)
  • Učenje prenosom informacija od drugih
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

šta je osnova bihejvioralne terapije?

A

funkcionalna analiza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

funkcionalna analiza?

A

na osnovu funkcionalne analize se grade formulacije problema, određuju se ciljevi terapije i biraju odgovarajuće terapijske procedure i tehnike

posvećuje posebnu pažnju onim događajima u okolini, i posebno, onim interpersonalnim interakcijama koje potkrijepljuju bolesno, neadaptivno ponašanje (funkcionalna analiza odnosa između ponašanja i događaja u okruženju)

Depresivni pacijent, verbalnim iskazima o osećanju beznadežnosti, tuge, krivice i bezvrijednosti, kao i iznošenjem somatskih tegoba i drugim manifestnim oblicima depresivnog ponašanja izaziva određena reagovanja u okolini → tako, npr. kada se depresija već razvila ona se može održavati i čak pojačavati posljedicama koje izaziva u sredini

Poseban cilj funkcionalne analize je utvrđivanje činilaca koji su u stanju da ugase i suzbiju bolesno, neadaptivno ponašanje, kao i onih koji mogu pomoći da se izgrade i učvrste zdravi adaptivni oblici ponašanja

Značaj ove analize za uspjeh bihejvioralne terapije ističe potrebu dobro vođenog dijagnostičkog intervjua prije početka liječenja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

koje su tehnike bihejvioralne terapije?

A
  • Tehnike prema klasičnom uslovljavanju
  • Operantne tehnike
  • Tehnike sa elementima socijalnog učenja
  • Učenje prema modelu - imitiranje ili posmatranje drugih
  • Prenos informacija od drugih
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

tehnike prema klasičnom uslovljavanju?

A

efikasne u otklanjanju emocionalnih problema djece i odraslih, posebno izbjegavajućeg ponašanja, različitih strahova, socijalne anksioznosti, separacionih strahova, školskih fobija, ispitnih strahova kod djece i adolescenata, te raznim fobičnim manifestacijama

to su:
- preplavljivanje
- sistematska desenzitizacija
- averzivna terapija

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

tehnika preplavljivanja?

A

Postupak kojim se fobični pacijent ne izlaže postepeno zastrašujućim situacijama nego onoj koji izaziva kod njega najveći intezitet straha i neugode
- izlaganje uz njegovu saglasnost i nakon što je upoznat sa procedurom
- izlaganje traje sve dok se intezitet straha ne smanji, tj. dok se ne prestane bojati (kod dugogodišnjih fobija)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

tehnika sistematske desenzitizacije?

A

aka desenzibilizacije

Postepeno izlaganje objektu straha uz istovremeno primjenjivanje tehnika relaksacije, kako bi se odučila naučena reakcija straha

U osnovi je princip recipročne inhibicije → uspostavljanjem reakcije opuštanja na zastrašujući događaj potire se ranije uslovljena reakcija straha vezana za taj podražaj

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

averzivna terapija?

A

Podrazumijeva postupke u kojima se primjenjuju neprijatne i bolne draži

Bazirana je na negativnom kontrauslovljavanju → negativna emocija ili reakcija se suprotstavljaju želji koja je moralno, socijalno ili zdravstveno neprihvatljiva (koristi se u liječenju alkoholičara, narkomana, pušača ali i seksualnih poremećaja)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

operantne tehnike?

A

aka instrumentalno učenje

sistematska kontrola posljedica nekog odabranog ponašanja pomoću pozitivnog, tj. negativnog potkrepljivanja

individualnim prilagođavanjem potkrepljenja, pravilnom učestalošću i dovoljnim brojem ponavljanja potkrepljenja, te generalizacijom postupka u razne situacije uspostavlja se traženo ponašanje, izgrađuje ranije nepostojeće ili uklanja nepoželjno ponašanje

Osnovni princip instrumentalnog učenja: radnje koje dovode do pozitivnih posledica se učvršćuju, a one koje to ne čine se eliminišu

to su:
- ekonomija žetona
- sklapanje ugovora
- asertivni trening

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

ekonomija žetona?

A

nagrađivanje prosocijalnog ponašanja kroz pohvale, pozitivnu pažnju i opipljive nagrade

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

tehnika sklapanja ugovora?

A

terapeut i pacijent sklapaju pismeni ili usmeni ugovor o željenom ponašanju

ugovor može da podrazumijeva pozitivne podsticaje (nagrade), povezane sa odgovarajuim ponašanjem, i negativne podsticaje (kazne), povezane sa neodgovarajućim ponašanjem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

asertivni trening?

A

primjena različitih kognitivno-bihejvioralnih tehnika u cilju razvijanja asertivnosti, koja se kao i svako drugo naučeno ponašanje, uči putem nagrade i kazne, kao i učenjem po modelu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

tehnike učenja po modelu?

A

aka imitiranje ili posmatranje drugih

Ova vrsta učenja zasnovana je na tome da osoba posmatranjem ponašanja uzora, posle izvjesnog vremena počne i sama da se ponaša na isti način

npr. fobija se može pojaviti kao rezultat odrastanja uz roditeljsku figuru koja je i sama imala fobični strah, ukoliko se majka boji pasa, postoji mogućnost da se i dete boji, iako ga ona direktno nije učila da su psi opasni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

tehnike prenosa informacija od drugih?

A

Neke reakcije se mogu naučiti prenosom informacija od drugih

Određene fobije se uče preuzimanjem informacija koje nam drugi, o određenim predmetima ili određenim situacijama, prenose.

npr. dijete se nije plašilo pasa dok roditelji nisu krenuli da mu pričaju da su psi opasni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

tehnike sa elementima socijalnog učenja?

A

Trening samoinstrukcija (ono što ljudi sami sebi govore snažno djeluje na njihovo ponašanje (npr. impulsivno dijete uči instrukciju stani, slušaj, gledaj), uvježbavanje rješavanja problema, tehnike kognitivnog restruktuiranja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

koje su tehnike učenja po modelu/prenosom informacija od drugih?

A
  • igranje uloga
  • učenje vještina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

tehnika igranja uloga?

A

pacijent i terapeut vežbaju kroz uloge, u kojima terapeut odigrava odgovarajuće ponašanje ili poželjne odgovore na situacije

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

učenje vještina?

A

pacijent prolazi kroz obrazovni program da bi naučio društvene, roditeljske ili druge važne životne veštine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

koje su bihejvioralne metode?

A
  • izlaganje
  • napad na stid
  • preuzimanje rizika
  • paradoksalno ponašanje
  • izlaženje iz karaktera
  • odlaganje nagrade
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

metoda izlaganja?

A

namjerno (ali bezbjedno) ulažanje u situacije kojih se plaše uz korišćenje kognitivnih i drugih tehnika (npr. strah od zatvorenog prostora, javnog nastupa…)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

metoda napad na stid?

A

suočavanje sa strahom od stida namjernom akcijom za koju se pretpostavlja da drugi neodobravaju, uz istovremeno korišćenje kognitivnih i emocionalnih tehnika (npr. da pita na autobuskoj stanici koji tramvaj ovde prolazi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

metoda preuzimanje rizika?

A

osporavanje uvjerenja da su neka ponašanja previše riskantna (npr. da se namjerno pogriješi (u nebitnoj stvari) ako je klijent perfekcionist)

29
Q

metoda paradoksalno ponašanje?

A

da se osoba ponaša nasuprot uobičajenog načina

30
Q

metoda izlaženje iz karaktera?

A

da se ponaša drugačije od svog uobičajenog načina

31
Q

metoda odlaganje nagrade?

A

odlaganje ponašanja i aktivnosti koji imaju karakter nagrade (jelo, pušenje, seks…)

32
Q

koja je osnovna teorijska postavka kognitivista?

A

Načini ponašanja i emocionalnog reagovanja (samim tim i psihički poremećaji) nisu uzrokovani događajima i situacijama po sebi, već načinom mišljenja (percepcije, tumačenja, zaključivanja) o tim događajima i situacijama!!!

33
Q

koje su karakteristike dobre KBT formulacije?

A

Korisna je za tretman - doprinosi uvećanju efikasnosti tretmana

Ekonomična - sadrži najmanji mogući broj podataka neophodnih za efikasan tretman; formulacija ne mora da sadrži sve simptome ako je isti mehanizam unutar njih

Zasnovana je na dokazima - dokazi se dobijaju iz kontrolisanih empirijskih istraživanja (koja ukazuju na bazične mehanizme koji stoje u osnovi simptoma određenih poremećaja) i zasnovani su na objektivnim mjerama kojima podaci se prikupljaju na sistematičan način o slučaju

34
Q

koji su preduslovi dobre KBT terapije?

A
  • Dobra motivacija klijenta
  • Poznavanje nomotetskih KBT ili evidence-based činjenica o određenim poremećajima (za postavljanje hipoteza)
  • Individualizacija nomotetskih hipoteza
35
Q

šta je istakao Bek?

A

tri osnovna kognitivna fenomena koja utiču na ponašanje i određuju pojavu emocionalnih poremećaja:
- automatske misli
- kognitivne distorzije
- kognitivne sheme

Automatske misli određenog sadržaja povezuju se u pravila ili pretpostavke, više sličnih pretpostavki u kognitivni set, a čitava kognitivna organizacija u kognitivnu shemu

Ako je kognitivna shema bazirana na nizu kognitivnih distorzija, ona neizbježno vodi u psihičke poremećaje

36
Q

kako nastaju pretpostavke?

A

Prethodno iskustvo formira internalizovane predstave o sebi, sopstvenim mogućnostima i svijetu koji nas okružuje i javlja onda se u vidu nepobitnih aksioma, pretpostavki u svakoj procjeni nove situacije

Ako osnovna premisa nije u skladu sa realnošću, ni zaključivanje ne može biti racionalno i funkcionalno

Postupak identifikacije disfunkcionalne pretpostavke svodi se na analizu dominantne teme u automatskim mislima pacijenta ili proceduru tzv. vertikalne strijele, koja podrazumijeva traženje onog vjerovanja koje stoji iza automatske misli

37
Q

šta pretpostavlja Bekova kognitivna teorija?

A

da svi imamo duboke unutrašnje strukture - kognitivne sheme koje nam omogućavaju da procesuiramo informacije i interpretiramo vlastita iskustva na smisaon način

Rane maladaptivne sheme su uporne i duboke kognitivne teme koje se sastoje od sjećanja, emocija, kognicija i tjelesnih senzacija

Simptomi psihopatologije (emocije, kognicije, ponašanja) rezultiraju u onom trenutku kada su patološke sheme aktivirane stresogenim dogadjajem

Shema nije stalno aktivna, već na određeni okidač i što je shema „jača“ biće aktivirana većim brojem situacija

38
Q

Bekov model?

A
  1. simptomi se sastoje iz međusobno povezanih emocija, automatskih misli i maladaptivnog ponašanja

onda

  1. se simptomi javljaju kad se sheme naučene u djetinjstvu aktiviraju stresogenim događajem

pa

  1. formulacija slušaja mora da bude sveobuhvatno prikazivanje i povezivanje:
    - iskustava iz djetinjstva
    - sadržaja shema
    - precipitirajućih događaja
    - sadržaja simptoma

znači događaj dovodi do sheme, shema utiče na emocije, kognicije i ponašanja (koji utiču jedni na druge)

39
Q

kako Bekov model tretira psihopatologiju?

A

tretira psihopatologiju kroz intervencije koje mijenjaju automatske misli, ponašanja i sheme koje izazivaju neprijatne emocije i koje imaju za cilj da promijene veze izmedđu njih

Neke intervencije kao cilj imaju događaje i situacije koje predstavljaju okidač za simptome

Pošto su automatske misli, osjećanja i ponašanja recipročno kauzalni, promjene u automatskim mislima ili ponašanju dovode do promjene u emociji

Promjene u shemama dovode do redukcije broja, vjerovatnoće i inteziteta budućih epizoda bolesti

40
Q

automatske misli?

A

Prisutne kod svih ljudi, kratke i brze (u telegrafskoj formi)
Rečenice ili slike koje se javljaju u našem umu u datoj situaciji, trenutne interpretacije te situacije
Kod ljudi sa poremećajima su iskrivljene, pristrasne, ali prihvaćene kao tačne

Pojavljuju se spontano, najčešće ih nismo svjesni, ne dovodimo ih u pitanje, ne suprostavljamo im se (razlikuju se od uobičajenog toka misli slobodnog asociranja)
One utiču na osjećanja i upravljaju ponašanjem

Najbliže su površini i najlakše se identifikuju u procesu liječenja (“moguće je opaziti misao, fokusirati se na nju i evaluirati je baš kao što možemo identifikovati i misliti na senzaciju bola”)

41
Q

koji su tipovi automatskim misli u odnosu na njihovu valjanost i korisnost?

A

AM netačne i nekorisne: na neki način iskrivljene i pojavljuju se uprkos objektivnim dokazima koji govore suprotno, npr. “učila sam cio dan, ali ništa ne znam”

AM koje su tačne ali su zaključci izvedeni iz njih iskrivljeni, npr. “nisam uradila šta sam obećala i zbog toga sam loša osoba”

AM koje su tačne, ali disfunkcionalne, npr. ”ovo ne razumijem, i nikada to neću razumjeti”

AM tačne i korisne, produktivne, npr. “ovo ne razumijem, ali ako opet pročitam verovatno ću to razumjeti”

42
Q

koje su kognitivne distorzije?

A
  • Katastrofizacija
  • Emocionalno rezonovanje
  • Polarizacija
  • “Čitanje misli”
  • Selektivna apstrakcija
  • Etiketiranje
  • Minimiziranje i maksimiziranje
  • Imperativi
43
Q

šta je katastrofizacija?

A

kad osoba interpretira, anticipira neki događaj ili okolnosti kao najgori mogući ishod

osoba koja katastrofizira može da padne ispit i da odmah pomisli kako će pasti cijelu godinu ili nije ni izašla na ispit, ali već vjeruje da će pasti - pretpostavljajući najgore, ili katastrofizirajući unaprijed

44
Q

šta je emocionalno rezonovanje?

A

miješanje osjećanja sa stvarnošću, sopstvena osjećanja uzima kao činjenicu, dokaz i izvodi zaključak o sebi, drugima, svijetu

npr. ”osjećam se uplašeno, mora da će se desiti nešto strašno!” ako je osoba pogriješila “osećam se promašeno…ja sam promašena osoba”

45
Q

šta je polarizacija?

A

crno-bijelo, ili-ili, opis iskustva pomoću jedne ili dvije suprotne kategorije, nešto je ili dobro ili loše, ispravno ili pogrešno, sve ili ništa

vidjevši samo dva moguća ishoda, ili dvije moguće strane nečega, osoba ignoriše ono u sredini, npr. “ako se nešto ne desi sada, nikada neće”

46
Q

šta je čitanje misli?

A

kognitivna distorzija u kojoj osoba pretpostavku o tome šta neko misli o njoj uzima kao činjenicu

osoba može da misli kako zna šta druga osoba misli uprkos tome što spolja ne postoji potvrda ove pretpostavke, npr. “ti ljudi mene ne podnose”, počinje da izbjegava te ljude, ponaša se shodno tome, socijalna anksioznost…

47
Q

šta je selektivna apstrakcija?

A

fokusiranje samo na određene aspekte, obično negativne i uznemirujuće, okolnosti ili osobe, isključujući ostatak njihovih karakteristika i zanemarujući pozitivno

osoba iz situacije se izvlači samo pojedinačne detalje i na bazi tih detalja formira generalizacije i izvlači negativne zaključke relevatni za sopstvenu vrijednost, npr. na osnovu jednog neuspjeha na ispitu “ja sam glupa i nikada neću završiti ispit.”

48
Q

šta je etiketiranje?

A

ova distorzija je nešto ozbiljniji oblik pretjerane generalizacije, dešava se kada osoba etiketira nekoga ili nešto, a da se to zasniva samo na jednom događaju ili iskustvu

osoba umjesto da pomisli kako je npr. samo učinila jednu grešku, ta osoba će automatski sebe etiketirati kao gubitnika

49
Q

šta je preuveličavanje/minimiziranje?

A

preuveličavanje negativnih aspekata situacije ili smanjivanje pozitivnih

npr. “da, dobio sam povišicu ,ali nije bila nešto velika, a ionako nisam bio dobar u svom poslu” ili “ma nije to ništa, imala sam sreće”, pretjerivanje ”ako sam jednom nešto zabrljala, to znači da nista ne valja šta radim”

50
Q

šta su imperativi?

A

“treba” i “mora” su greške imperativa, bazični apsolutni imperativ (zahtjev) kojima ljudi dovode sebe u stanje nelagode je reč – “moram”
osnovne forme zahtjeva “mora” su: prema sebi, drugima, životu

51
Q

šta su kognitivne šeme?

A

duboko usađeni obrasci razmišljanja o sebi i svijetu koji određuju način tumačenja, procjenjivanja i zaključivanja

Formiraju se tokom razvoja, pod dejstvom različitih uticaja, najviše od strane roditelja - kroz identifikaciju sa značajnim drugim ili kroz percepciju stavova drugih prema nama

Mogu biti latentne i neaktivne dugo vremena, ali ih određena situacija aktivira (analogna situaciji tokom razvoja koja je doprinijela njenom nastanku)

52
Q

kako kognitivne šeme dovode do emocionalnog poremećaja?

A

tako što negativno utiču na način na koji se tumače određena zbivanja

Takođe, zbivanja i pojave se uvijek tumače u skladu sa kognitivnom šemom
kognitivna šema dozvoljava samo tumačenja koja je osnažuju ili potkrijepljuju, one su kao “filter” kroz koji se trenutno iskustvo propušta

53
Q

koje je bazično pitanje za identifikaciju automatskih misli?

A

šta vam je tada prolazilo kroz glavu?

54
Q

kako se mogu identifikovati automatske misli?

A
  • Postavljanje pitanja uvijek kada se desi promjena u emociji tokom seanse
  • Ohrabrivanje pacijenta da opiše problematičnu situaciju ili vrijeme tokom koga je doživljavao afekat - pitanje
  • Upotreba imaginacije za opis date situaciju do detalja (kao da se sada događa) - pitanje
  • Zamjena uloga - pitanje
55
Q

tehnike identifikovanja šema?

A
  1. Identifikovati epizodu intenzivnog emocionalnog distress i emocije i automatske misli koje su pokrenute
  2. Kada su automatske misli identifikovane, nastavlja se sa pitanjima:
    - Zamislite da je to istina?
    - Zašto bi to bilo uznemirujuće?
    - Šta bi za Vas značilo da je to istina?
56
Q

ispitivanje topografije simptoma?

A

traga se za zajedničkim simptomima:
- bihejvioralna pasivnost - self shema bespomoćnosti
- bijes - pogled na druge ili svijet kao nefer
- depresivnost - pogled na sebe kao bezvrijednog ili nevrijednog ljubavi
- beznadežnost i suicidalnost - viđenje budućnosti kao beznadežne
- samopovrijeđujuće ponašanje - viđenje sebe kao gubitnika koji zaslužuje kaznu

56
Q

koji je Elisov model?

A

ABC model psihološkog funkcionisanja

57
Q

šta predstavlja ABC model?

A

konceptualizaciju odnosa onih psiholoških funkcija za koje REBT smatra da učestvuju i doprinose psihološkom poremećaju

A - aktivirajući događaj
B - skup funkcionalnih ili disfunkcionalnih vjerovanja u vezi A
C - reakcija - pojava emocija ili ponašanja u skladu sa B

58
Q

šta je aktivirajući događaj?

A

Situacija oko koje postoji uznemirenost ili bilo koja nezdrava/samoosujećujuća negativna emocija
- može biti unutrašnja ili spoljašnja, stvarna ili zamišljena
- može biti dogadjaj iz prošlosti, sadašnjosti ili budućnosti

59
Q

kako se identifikuju iracionalna uvjerenja?

A

traže sljedeći sadržaji u pacijentovom viđenju događaja:
- dogmatski, apsolutistički zahtjevi (mora, treba, ima da bude…)
- užasavanje (užasno je, grozno je, nezamislivo je)
- niska tolerancija na frustraciju (“ne mogu da podnesem”)
- procjene sebe i drugih (“ja sam, ili neko drugi je, loš čovjek, bezvrijedan čovjek, nula, kreten”…)

60
Q

šta su posljedice iracionalnih uvjerenja?

A

Nezdrave negativne emocije: anksioznost, depresija, bijes, stid, povrijeđenost, nezdrava ljubomora, krivica, nezdrava zavist

Samoosujećujuće ponašanje - svako ponašanje koje odmaže osobi u ostvarenju ciljeva

61
Q

šta su apsolutistički zahtjevi?

A

Ljudi imaju tendenciju da misle racionalno, odnosno u skladu sa svojim ciljem dugoročne dobiti, ali i iracionalno tj. ometajuće, nefunkcionalno i samodestruktivno

Biološki zasnovana tendencija o poželjnosti dostizanja odabranih ciljeva lako prelazi u uvjerenje da je ono što poželjno toliko poželjno da se apsolutno mora desiti, a ono što je nepoželjno da se apsolutno ne smije desiti ili se apsolutno mora izbjeći - ovo su apsolutistički zahtjevi

62
Q

čime su obično praćena iracionalna uvjerenja?

A

i drugim pretjeranim evaluacijama i kognitivnim iskrivljenjima:
- Užasavanje onda kada se nešto procenjuje kao loše ili ometajuće
- Vrjednovanje nečega kao nepodnošljivog onda kada se teško podnosi
- Vrjednovanje sebe ili drugog kao manje vrijednog, bezvrijednog ili pokvarenog onda kada se osobi sopstvena ili tuđa osobina, ponašanje, osećanje ili mišljenje ne sviđaju
- Razmišljanje tipa sve ili ništa i uvijek ili nikad kada se osobi događa nešto učestalo ili povremeno

63
Q

koja su tri osnovna iracionalna uvjerenja (REBT)?

A

uvjerenja o sebi, o drugima i o kvalitetu života
- na ova se sva ostala mogu svesti

npr.:
- “ja apsolutno MORAM biti uspješan u meni važnim stvarima, a ako nisam onda sam neadekvatna i bezvrijedna osoba!”
- “ti apsolutno MORAŠ prema meni da se ponašaš pravedno i ljubazno, ako se ne ponašaš onda nisi dobar čovjek!”
- “uslovi pod kojima živim MORAJU gotovo uvijek da budu udobni i ugodni i ako nisu onda je cio moj život užasan!”

64
Q

hipoteze u KBTu?

A

Sve formulacije se smatraju hipotezama tokom terapije, kako napreduje terapija tako terapeut “izoštrava” svoje hipoteze

65
Q

šta sadrže hipoteze?

A

Hipoteze povezane jedna sa drugom (koherentne) u formi kratkog narativa i/ili dijagrama koji sadrži:
- detaljan opis svih problema, simptoma, poremećaja
- hipoteza o mehanizmima koji izazivaju te poremećaje i probleme
- opis skorašnjih precipitirajućih faktora koji su doveli do aktuelnog aktiviranja mehanizama i manifestovanja problema
- hipoteza o porijeklu tih mehanizama

66
Q

šta je ključan dio svake formulacije slučaja KBT perspektive?

A

imenovanje mehanizama

67
Q

šta radi terapeut da bi napravio hipotezu o mehanizmima?

A

počinje sa nomotetskom teorijom i individualizuje je u skladu sa konkretnim pojedinačnim slučajem koji ima

  • nomotetska formulacija je uopštena, a treba da bude individualizovana idiografska
  • idografska hipoteza opisuje specifične simptome, sheme i automatske misli, maladaptivna ponašanja i emocije koje doživljava pojedinačni pacijent