Korisnici usluga kliničke psihologije Flashcards
koji su ciljevi kliničke psihologije (Berger)?
- izvođenje osobe, para ili grupe iz regresije, patnje ili bolesti u stanje normalnosti
- pomoć nezadovoljnima da žive bolje
- puno ostvarenje ljudskih potencijala
klinička psihologija u oblasti psihijatrije?
- istorijski najraniji kontekst/polje kliničke psihologije
- klinički psiholog je član psihijatrijskog tima
ko su korisnici usluga kliničke psihologije u oblasti psihijatrije?
psihijatrijski pacijenti, partneri, porodice
koji su dominantni zadaci kliničkih psihologa u oblasti psihijatrije?
- psihodijagnostika - pacijenti sa poremećajima svih nozoloških kategorija
- psihoterapija i savjetovanje - osoba sa lakšim psihičkim poremećajima ili kao dopunski metod liječenja osoba sa teškim duševnim poremećajima
- kombinovani pristup farmakoterapije i psihoterapije je najefektivniji
šta je zdravstvena psihologija?
- oblast koja spaja psihologiju i somatsku medicinu
- u nekim država je institucionalna, u okviru obrazovnih programa kao subspecijalistička oblast
koje su osnovne pretpostavke zdravstvene psihologije?
- tjelesna bolest je izvor distresa i može narušiti psihičko zdravlje, i pojedincu i porodici
- psihosocijalni stresori narušavaju fizičko zdravlje
- psihološki faktori su od velikog značaja za efikasnost liječenja i oporavak od tjelesne bolesti - ključni su stav osobe prema bolesti i motivisanost u postupku liječenja
- psihološke vještine i sposobnost savladavanja stresa u liječenju somatskih bolesnika su neophodne i zdravstvenim radnicima
- zdravstvena politika mora da uključi psihološke faktore -psiholozi su uključeni u izradu strategija, procedura, zakonskih regulativa i realizaciju programa zaštite zdravlja
ko su korisnici usluga u zdravstvenoj psihologiji?
- osobe sa somatskim zdravstvenim problemima - hroničnim, teškim, ometajućim za svakodnevno funkcionisanje
- parovi - npr. sa problemom steriliteta
- porodice sa oboljelim članom
- zdravi ljudi - zainteresovani na unaprijeđenje zdravlja, smanjenje rizika za nastanak bolesti, učenje antistres programa
- zdravstveni radnici - ljekari, medicinski tehničari, medicinske sestre
- institucije koje kreiraju zdravstvenu politiku
- šira zajednica - promocija zdravih stilova života
šta je neuropsihologija? šta proučava?
- mjesto susreta psihologije i neurologije
- proučava odnos funkcija mozga i ponašanja - bihejvioralnog ispoljavanja moždanih disfunkcija
koji su zadaci neuropsihologije?
dijagnostika:
- da li su i koje funkcije oštećene
- da li oštećenja ukazuju na organsku moždanu leziju
- koja je lokalizacija lezije i težina oštećenja određenih funkcija
praćenje toka poremećaja:
- praćenje oporavka kroz periodična ispitivanja
rehabilitacija:
- oporavak preostalih kognitivnih funkcija
ko su korisnici usluga neuropsihologije?
osobe sa moždanim oštećenjima ili sumnjom na iste
forenzička psihologija? koja je uloga psihologa?
- susret psihologije i prava
- naručilac i korisnik usluga kliničke psihologije je pravosudni sistem (sud)
- priholog je ekspert koji procjenjuje ličnost, sposobnosti i ponašanje pojedinca, učesnika sudskog postupka (okrivljenog, tužitelja ili subjekata u postupku, npr. dodjeljivanja starateljstva) i pruža savjetodavne ekspertske usluge sudu
psihologija u zajednici? istorija?
- mjesto susreta psihičkog i socijalnog, privatnog i javnog
- promovisana u Bostonu 1965., danas je u najvećoj ekspanziji
- Bazalja, ‘70ih godina - Zakon 180, u Italiji, umjesto bolnica Centri za mentalno zdravlje
- u Izraelu ima dugu tradiciju, Dž. Kaplan je rodonačelnik ideje
- kod nas od 1990.-2000.
- i akademska specijalnost i pomagačka profesija
razlika između psihologije u zajednici i klasične kliničke psihologije?
psihologija u zajednici je sociocentrirana
- razlikuje se od tradicionalne kliničke psihologije po tome što djeluje na drugom mjestu, na drugi način i sa drugim ljudima
- bavi se razumijevanjem i pomaganjem ljudima u njihovom prirodnom okruženju
- fokus nije samo ka osobi koja trpi, pod rizikom je, već i ka onome što je izvor pritiska, frustracije, problema, trpnje
koja je osnovna djelatnost psihologije u zajednici?
prevencija - primarna i tercijalna
odakle potiču osnovni principi psihologije u zajednici? šta je fundamentalni princip?
- osnovni principi potiču iz teorije sistema - sistem je skup elemenata koji su u interakciji (Ludvig fon Bartalanfi)
- fundamentalni princip je osoba u kontekstu
koje su osnovne metode rada psihologije u zajednici?
- intervencija u krizi
- konsultacije
- edukacija
- promjena stavova
korisnici usluga psihologije u zajednici?
- pripadnici vulnerabilnih socijalnih grupa (migranti, raseljena ili lica pogođena nekon katastrofom, siromašni, etničke manjine…)
- osobe u krizi, životnom problemu koji prevazilazi njihove kapacitete
- osobe koje žele da unaprijede kvalitet života, smanje stres
- čitavo društvo, država
osnovna pretpostavka socijalne zaštite?
kad je osoba, grupa u socijalno nepovoljnoj okolini to predstavlja faktor ugrožavanja njenog opšteg blagostanja, zdravlja, uključujući i mentalno zdravlje
- bazične pretpostavke psihologije u zajednici (sociocentrizam, sistematsko mišljenje, holizam) predstavljaju sponu između kliničke psihologije i socijalne zaštite
dominantne uloge psihologa u socijalnoj zaštiti?
- savjetodavno-terapijske
- medijacija
- nazavisno zastupanje
koji su ciljevi savjetodavno-terapijskih usluga u oblasti socijalne zaštite?
- prevencija
- osnaživanje
- prevazilaženje kriza
- aktivno suočavanje i prevladavanje socijalnih kriza
- npr. mladi roditelji, djevojke sa neželjenom trudnoćom, osobe bez posla, invalidna lica, žrtve nasilja u porodici…
na šta se odnosi medijacija u oblasti socijalne zaštite?
na posredovanje u rješavanju sporova između definisanih kategorija korisnika (npr. starateljstvo nad djecom)
na šta se odnosi nezavisno zastupanje u oblasti socijalne zaštite?
na zastupanje procesno nesposobnog lica u sudskim i administrativnim poslovima
ko su korisnici usluga psihologa u socijalnoj zaštiti?
korisnici su osobe koje nisu u stanju da ostvare prava definisana ustavom i zakonom, i potrebna im je socijalna podrška da bi ih ostvarili
npr. liječenje, obrazovanje, rad, upravljanje imovinom, osnovnim materijalnim uslovima života
koje su grupe korisnika usluga psihologa u oblasti socijalne zaštite?
heterogena kategorija osoba kojima su neka prava ugrožena:
- djeca i omladina ometena u psihofizičkom razvoju/sa posebnim potrebama
- djeca i omladina sa poremećajima u ponašanju
- djeca bez roditeljskog staranja
- bračni partneri, porodice (biološke, hraniteljske, usvojiteljske)
- stara invalidna lica, lica nesposobna za rad
gdje klinički psiholozi pružaju usluge socijalne zaštite?
- centri za socijalni rad
- domovi za djecu i omladinu
- domovi za odrasle
- gerontološki centri
djeca i omladina ometena u psihofizičkom razvoju/sa posebnim potrebama? šta je cilj rada sa njima? ko je dao značajne doprinose?
- djeca i odrasli sa razvojnim poremećajima ili tjelesnim onesposobljenostima (mogu biti i njihovi vaspitači, učitelji…)
- cilj psihološke pomoći je ublažavanje posljedica poremećaja ili invalideta
- doprinosi: Maria Montesori, Bine i Simon, A. Adler, Konvencija o pravima djeteta ujedinjenih nacija
kakav pristup zahtijeva rad sa osobama sa posebnim potrebama? koji je dominantni oblik pomoći?
- zahtijeva prilagođavanje dijagnostičkih i metoda tretmana specifičnostima osoba sa posebnim potrebama - izbjegavati višestruka testiranja
- dominantan oblik pomoći je psihosocijalna podrška
šta podrazumijeva psihosocijalna podrška u radu sa osobama sa posebnim potrebama?
- fokus na identifikovanju, stabilizaciji i jačanju očuvanih kapaciteta
- timsku podršku i izradu individualnih programa podrške, protokol IPP
- uključivanje značajnih osoba iz neposrednog okruženja - psihosocijalna podrška roditelju, porodici
specifičnosti u procjeni osoba sa posebnim potrebama?
- traganje za kapacitetima i deficitima
- diferencijacija
- poseban problem izvođenja ispitivanja i interpretacije dobijenih podataka - preporučuje se podešavanje pristupa, procedura i tehnika
na šta se odnosi traganja za kapacitetima i deficitima u procjeni osoba sa posebnim potrebama? koji je cilj te procjene?
utvrđivanje toga koje su sposobnosti očuvane a nisu opservirane, ili su prepoznate ali nisu dovoljno iskorištene za rast i razvoj djeteta
- cilj je traganje i osmišljavanje načina angažovanja kapaciteta djeteta u situaciji limitiranosti zbog osnovnog deficita
na šta se odnosi diferencijacija u procjeni osoba sa posebnim potrebama?
na otkrivanje toga šta su primarne, a šta sekundarne posljedice po funkcionisanje djeteta
- primarne su one koje potiču iz same prirode poremećaja (teško otklonjive)
- sekundarne su posljedice neadekvatnog reagovanja sredine na dijete i njegov poremećaj
ko su korisnici usluga dječije kliničke psihologije? specifičnosti pružanja usluga u ovoj oblasti?
korisnici su djeca i mladi sa:
- razvojnim teškoćama
- problemima adaptacije
- problemima sazrijevanja i formiranja identiteta
specifičnosti:
- pružanje usluga u ovoj oblasti zahtijeva prilagođavanje metoda i tehnika uzrastu korisnika
- rad psihologa uvijek uključuje i rad sa porodicom i drugim značajnim subjektima (hiperprotektivnost ili negiranje problema kod djeteta vodi drugim problemima)
- važno je sa roditeljima uspostaviti partnerski odnos
