Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Klinička psihologija > Psihodinamska paradigma > Flashcards

Psihodinamska paradigma Flashcards

1
Q

šta je paradigma?

A

skup pretpostaviki ili pravila koje usvajamo i na osnovu kojih tumačimo pojave/fenomene koji su predmet našeg interesovanja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

šta su paradigme u kliničkoj psihologiji?

A

teorijsko-metodološki pristupi u razumevanju normalnih i patoloških varijacija ličnosti i ponašanja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

u čemu se ogleda vrijednost paradigme?

A

u njenoj sposobnosti da obuhvatno i na empirijski proverljiv način opiše i objasni razvoj, održvanje i promene, i zdavih i patoloških oblika i obrazaca ljudskog ponašanja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

zašto postoje različite paradigme u kliničkoj psihologiji?

A
  • savremena nauka ne raspolaže definitivnim činjenicama o ljuskom ponašanju: ne postoji univerzalna i empirijski u svemu dokazana paradigma, koja bi omogućila opis i objašnjenje svega ono što je u ljudskom ponašanju adaptivno važno
  • nužno je poznavati različite perspektive
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

zašto je poznavanje različitih perspektiva nužno?

A

zato što različiti pogledi na isti predmet proučavanja ga bolje „osvetljavaju“, nude više istina, više saznanja i bolje razumevanje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

koje su ključne paradigme u kliničkoj psihologiji?

A
  • dubinsko-psihološka ili psihodinamska
  • bihejvioralna i kognitivno-bihejvioralna
  • egzistencijalističko-humanistička
  • sistemska
  • integrativna ili biopsihosocijalna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

koje teorije pripadaju psihodinamskoj paradigmi?

A
  • psihoanalitičke teorije: psihoanalitiza (Frojd), analitička psihologija (Jung)
  • sociopsihološke/neoanlitičke teorije (Adler, From, Hornaj, Saliven)
  • ego psihološke teorije (A. Frojd, Hartman, Federn, Kris, Levenštajn, Erikson)
  • teorije objektnih odnosa (američka škola: Klajn, Maler, Jakobson, Kernberg; i britanska škola: Vinikot, Ferbern, Balint)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

koje su bazične pretpostavke psihodinamskog pristupa?

A
  • Značaj nesvesnog
  • Sveprisutnost transfera
  • Koncept mehanizama odbrane
  • Važnost ranih iskustava
  • Pretpostavka o kontinuitetu između normalnog i patološkog
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

značaj nesvjesnog? šta se nalazi u nesvjesnom? kako funkcioniše?

A
  • Većina psiholoških procesa je izvan naše svjesnosti
  • Nesvjesni psihološki procesi igraju značajnu ulogu u objašnjavanju nastanka i održavanja normalnog i patološkog ponašana
  • Nesvjesno postoji izvan principa realnosti i ne podliježe zakonitostima vremena, uzročnosti i logičnosti
  • Nesvjesno je sjedište (tu se nalaze) urođenih nagona, potisnutih želja, predstava i iskustava
  • Funkcioniše samo po principu zadovoljstva
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

važnost transfera?

A

Obrasci prošlih odnosa i načina mišljenja utiču na aktuelne odnose i percepcije (važnost značajnih drugih)

Socijalne interakcije (u bilo kom kontekstu, ne samo u terapijskom odnosu) su filtirarane kroz internalizovane sheme prošlih relacija, posebno ranih relacija sa osobama koje su brinule o nama
- Osjećanja, želje, očekivanja koje smo imali prema ranim objektima (osobama) se transferišu u nove odnose i postaju najznačajniji za razumevanje sadašnjosti

Transfer je nesvjestan

Mnogi kasniji terapijski pristupi su preuzeli ideju da prošli odnosi ostaju aktivni i predisponiraju pojedinca da ponavlja prošlost u sadašnjosti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

šta su mehanizmi odbrane? gdje, kako i zašto se ispoljavaju?

A
  • Mentalne operacije kojima ljudi prevladavaju osećanja nelagodnosti i trpnje (koja su neizbežna u ljuskom životu)
  • Univerzalni nesvjesni mehanizmi (svi ljudi ih koriste), koji oblikuju normalno i patološko ponašanje

Ispoljavaju se u mišljenju, opažanju, ponašanju tako što u većoj ili manjoj meri iskrivljuju realnost, kako bi za osobu bila prihvatljivija

Konstrukt začet od strane S. Frojda (mehanizam potiskivanja), a oblici i varijacije od strane A. Frojd, ego psihologa i teoretičara objektnih odnosa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

značaj ranih iskustava? šta kaže psihoanaliza, a šta teorija objektnih odnosa?

A

Ključnu ulogu u u formiranju ličnosti imaju iskustva iz detinjstva (“dete je otac čoveka”)

Prema psihoanaitičkoj teoriji: iskustva iz prvih 5-6 godina života, akcenat na iskustvu zadovoljenja nagonskih potreba

Prema teorijama objektnih odnosa: iskustva iz privih nedelja i meseci života, akcenat na iskustvu odnosa sa prvobitnim objektom - majkom

Psihoanalitičari su bili prvi koji su ponudili eksplicitne teorije psihološkog razvoja, ideju o univerzalnim razvojnim stadijumima, uzrocima i posledicama razvojnih zastoja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

kontinuitet između normalnog i patološkog? na čemu je fokus?

A

Intrapsihički činioci (uglavnom nesvesni) uzrokuju i normalno i patološko u ponašanju čoveka

I normalno i patološko ponašanje su proizvod pokušaja nalaženja dinamičke ravnoteže između suprotstavljenih intrapsihičkih zahtjeva ili individualnih težnji i zahtjeva spoljašnje realnosti

Fokus je na osobi kao celovitom biću, sa svojim snagama i slabostima, a ne na pojedinačnom simptomu, sindromu, ponašanju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Frojdova psihoanaliza?

A

Prva obuhvatna teorija ličnosti – složen sistem hipoteza o:
- strukturi ličnosti (id, ego, superego)
- dinamici ličnosti
- razvoju ličnosti
- psihopatologiji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

razvoj ličnosti po Frojdu?

A
  • univerzalni razvojni stadijumi: oralni, analni, falusni, latenca, genitalni
  • i na njima zasnovana tipologija ličnosti („karaktera“)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

šta sačinjava dinamiku ličnosti po Frojdu?

A
  • psihička energija
  • instinktivni pokretači
  • intrapsihički konflikti
  • defanzivni regulatorni procesi – mehanizmi odbrane
  • transfer
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

patologija po Frojdu?

A
  • patološka stanja su odraz fiksacije i regresije na ranije razvojne stadijume
  • simptom je kompromis koji ego pravi između suprotstavljenih težnji mobilišući mehanizme odbrane (kompromisna formacija između suprotstavljenih zahtjeva ida i superega ili ida i spoljašnje realnosti, koju kreira ego pomoću složenog sistema odbrana)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jungova analitička psihologija?

A
  • Ego je svjesna instanca ličnosti, odgovorna za regulaciju ponašanja, osećaj identiteta i kontinuiteta
  • Libido je nediferencirana životna energija, „gorivo psihe“, a ne samo energija seksualnog nagona
  • Ponašanje nije determinisano samo individualnim, već i kolektivnim nesvesnim koje modeluje i individualno nesvesno
  • Razvoj se ne završava detinjstvom - ličnost svoj oblik i sadržaj dobija tek u pubertetu, a centralni značaj u uobiličavanju ličnosti ima srednje doba (proces individuacije selfa)
19
Q

postanalitička perspektiva?

A

Proširivanje i revizija psihoanalitičkih koncepata od strane brojnih teoretičara u pravcu umanjivanja značaja nesvesnog, instiktivnih pokretača i infantilne seksualnosti za razumevanje razvoja i funkcionisanja ličnosti:
- pomeranje fokusa na ego kao regulatora psihičkog života i ponašanja (naspram ega koji se „brani“)
- pomeranje akcenta na interpersonalne odnose, socijalne i kulturne faktore
- pomeranje granica razvoja ličnosti izvan perioda detinjstva

20
Q

sociopsihološke/neoanalitičke teorije? ko su predstavnici?

A

Ističu društvenu, naspram instinktivne prirode ljudi

Predstavnici:
- Alfred Adler
- Karen Hornaj
- Erik From
- Hari Stek Saliven

21
Q

Alfred Adler?

A

težnja ka zajedništvu i savršenstvu su osnovni pokretači ljudskog ponašanja, a ne težnja ka zadovoljenju instinktivnih potreba

Ističe važnost vaspitanja i obrazovanja, kreativnosti i stremljenja ka ciljevima

Uvodi koncepte: inferiornosti, superiornosti, kompenzacije, natkompenzacije

22
Q

Karen Hornaj?

A

za formiranje ličnosti presudno je socijalno iskustvo deteta, prvenstveno sa roditeljima

Feminina psihologija: inferiorna pozicija žene nije uslovljena biološkim razlikama, već sociokulturnim činiocima

Koncept neurotske ličnosti: blizak savremenim konceptima poremećaja ličnosti

23
Q

Erik From?

A

Potreba za pripadanjem/zajedništvom je inherentna ljudska potreba, a osećanje usamljenosti specifična ljudska situacija

Ličnost pojedinca je rezultat kompromisa između težnje ka slobodi i težnje ka sigurnosti

Ličnost pojedinca se razvija u skladu sa mogućnostima koje mu društvo pruža

24
Q

Hari Stek Saliven?

A

Osnovna gradivna jedinica ličnosti je međusobna situacija (odnos osobe prema drugima)

Svi psihički procesi su interakcioni, a ne intrapsihički

Ličnost se formira i menja kroz međuljudsko iskustvo

Značajan doprinos dao je razumevanju etiologije, dinamike i lečenja shizofrenije

25
ego psihologija?
- Fokus na funkcijama ega, a ne na sadržajima nesvesnog i ida - Ego je regulator psihičkog života i odnosa sa sredinom, a ne „rob“ ida i superega - Ego se razvija iz „nediferencirane matrice“, a ne iz ida, ima svoje nezavisne biološke korene Analiza normalnog i patološkog razvoja ega Zadržava se ideja intrapsihičkog konflikta u osnovi simptoma, a anksioznost ima signalnu funkciju: signal egu da pokrene odbrambene mehanizme
26
kako je proširena funkcija ega u ego psihologiji?
pored percepcije, pažnje, pamćenja, odbrambenih funkcija: - mišljenje/rasuđivanje - kontrola impulsa - afektivna regulacija - regulacija odnosa sa drugima - sintetičke funkcije
27
mehanizam stvaranja neurotskog simptoma u ego psihologiji?
konflikt između suprotstavljenih težnji izaziva anksioznost; anksioznost pokreće odbrane koje iskrivljuju formu neprihvatljivog impulsa simptom je kompromisna formacija: neprihvatljiv impuls se ispoljava u svesnom i delimično zadovoljava
28
predstavnici ego psihologije?
- Hajnc Harman (Ernst Kris, Rudolf Levenštajn) - Dejvid Rapaport - Erik Erikson
29
Dejvid Rapaport?
Razrađuje hipoteze o ego funkciji mišljenja i njegovim glavnim dimenzijama: pamćenje, formiranje koncepata i anticipacija Ideja o egu kao autonomnom sistemu funkcija od ida i spoljašnje realnosti Sitematizuje psihoanalitičke koncepte, povezuje ih sa opštom psihologijom, eksperimentalnim studijama, daje veliki doprinos u unapređenju primene psiholoških testova i tehnika
30
Hajnc Hartman (Ernst Krist, Rudolf Levenštajn?
Naglašava i opisuje funkcije ega, koje se formiraju izvan zone konflikata: opažanje, pažnja, koncentracija, pamćenje, motorna koordinacija, govor Fokus je na razumevanju kako se osoba adaptira u sredini - individua je aktivan subjekt interakcije sa sredinom (autoplastička i aloplastička aktivnost) Opisuje razvoj ega kroz sadejstvo sazrevanja i učenja: procesi sazrevanja, učenja i prilagođavanja se samo delimično odvijaju kroz konflikte
31
Erik Erikson?
proširuje razvojni teoriju na analizu promena ličnosti kroz 8 stadijuma životnog ciklusa najznačajniji koncepti: identitet, kriza identiteta, konfuzija identiteta, razvojni zadaci Naglašava značaj socio-kulturnih činilaca na formiranje ličnosti i funkcionisanje u odraslom dobu Fokus na ego snagama, egu pripisuje brojne kvalitete: poverenje, nada, autonomija, volja, stvaralaštvo...
32
šta se procjenjuje iz psihodinamske perspektive?
1. strukturalni aspekti ličnosti 2. dinamički aspekti ličnosti 3. razvojne karakteristike 4. snage i slabosti
33
šta su strukturalni aspekti ličnosti? nabroj ih
aspekti psihičkog funkcionisanja koji su relativno stabilni i trajni to su: - autonomne funkcije ega - afekti, nagoni - odbrambeni mehanizmi - odnos sa objektima (drugima) - odnos prema selfu (sebi)
34
šta rade autonomne funkcije ega? šta uključuju?
organizuju spoljašnje i unutršnje fenomene: - opažanje - zadržavanje - organizaciju iskustva kao integrativne funkcije Uključuju: - pažnju - mišljenje - pamćenje - percepciju - testiranje realnosti
35
afekti, nagoni, odbrane?
karakteristični načini na koje osoba doživljava i reguliše unutrašnje impulse i afekte
36
šta pitamo kad procjenjujemo odbrambene mehanizme?
Koje mehanizme ego dominantno koristi u regulaciji anksioznosti? Da li dominiraju zreli ili manje zreli mehanizmi? Da li ih osoba koristi kruto, ekstremno ili fleksibilno?
37
šta je odnos sa objektima?
aka drugima to je osnovni način/obrazac na koji se osoba odnosi prema drugima, koji uključuje i unutrašnje reprezentacije selfa i drugih kao i veze izmedju sebe i drugih
38
odnos prema selfu?
aka sebi odnosi se na kapacitet osobe da formira i održi realističnost, koherentnost, celovitost, stabilnost slike o sebi, pozitivnu evaluaciju sebe uključuje i identifikacije, ideale, ciljeve
39
šta su rekli Friedman i Listre?
Pogled na strukturalne aspekte podrazumeva ispitivanje forme psihološkog funkcionisanja, a dinamička perspektiva sadržaj…Fokus je uvek na značenju, u motivu…”
40
šta pitamo kad procjenjujemo dinamičke aspekte ličnosti?
Šta osobu motiviše da se ponaša na odredjeni način? Kakav je odnos između svesnih i nesvesnih motiva? Šta su ključne oblasti konflikta, intrapersonalne ili interpersonalne (seksualnost, agresivnost, zavisnost-autonomija...)? Pitanje značenja simptoma: kakav kompromis predstavlja? Koje simboličko značenje ima? Koju funkciju ima?
41
šta su razvojni aspekti? razvojna analiza?
Ono što prethodi i leži u osnovi i strukturalnih i dinamičkih aspekata ličnosti i psihopatologije su raniji događaji i iskustva Mogu uključivati traumatske dogadjaje ili umerene stresore Značenje i uticaj tih dogadjaja zavisi od vremena kada su se dogodili, psihosocijalnog i psihoseksualnog stadijuma razvoja koju je osoba u tom periodu prolazila Razvojna analiza treba da obuhvati sve faze razvoja (rano i pozno detinjstvo, mladost, odraslo doba) koje su uticale na aktuelno psihičko funckionisanje
42
koja pitanja se postavljaju kad se procjenjuju snage i kapacitet za adaptaciju?
Iako je u kliničkoj proceni fokus na deficitima i maladaptivnim načinima interakcije, važno je ne zaboraviti na snage i kapacitete Koje su snage, talenti, sposobnosti kojim osoba raspolaže a koji olakšavaju adaptaciju? U široj, psihosocijalnoj perspektivi, da li su i u kojoj meri sredinski faktori podržavajući ili izvori pritiska za osobu?
43
vrijednosti psihodinamske paradigme?
Otkrivanje nesvesnih determinanti ljudskog ponašanja Celovito, holističko poimanje čoveka u njegovom kontekstu Bogatstvo sistema hipoteza i konstrukata za opis i objašnjenje ljudskog ponašanja
44
kritike psihodinamske paradigme?
Determinizam (biološkog, infantilnog, nesvesnog) Nejasni i empirijski teško proverljivi konstrukti

Klinička psihologija (21 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions