preventie van gezondheidsproblemen Flashcards
1
Q
screeningsprogramma’s voor risicofactoren
A
- betekenis
- gericht op aandoeningen van kransslagader
- vroeg detectie
- identificeren van personen met verhoogd risico
- doel: gezondheidsresultaten verbeteren - toepassing: OXCHECK study group
- doel: identificatie van risicogedraging en meten van bloeddruk en cholesterol bij huisarts
- interventie: advies rookstop, cholesterolarm dieet, lichaamsbeweging en medische behandeling
2
Q
resultaten van OXCHECK study group
A
- resultaten na 1 jaar
- lager cholesterolgehalte bij ♀
- lagere bloeddruk bij ♂ en ♀ vgl. controlegroep
- geen verschil qua roken en queteleindex (of BMI) - resultaten na 3 jaar
- lager cholesterolgehalte, bloeddruk en queteleindex bij ♂ en ♀ vgl. controlegroep
- geen verschil qua roken
3
Q
kritische bedenkingen bij resultaten
A
- gezondheidswinsten
- (op lange termijn) blijven vaak gering (= klein en beperkt) bij screeningsprogramma’s - specifieke interventies kunnen vaker significante resultaten opleveren
- mogelijke barrière voor deelname: angst voor resultaat en de gevolgen
4
Q
sensibiliseringscampagne
A
- algemeen
- gelanceerd door de Vlaamse overheid
- boodschap: “Screenen? Wij nemen gezondheid serieus!”
- doel: mensen aanmoedigen kritisch te zijn bij het kiezen van screening of zelftest
5
Q
toepassing: de Vlaamse overheid
A
- samenwerking met Centrum voor Kanker Opsporing (CvKO)
- borstkanker
- baarmoederhalskanker
- dikkedarmkanker - uitgevoerd door: consultatiebureaus Kind en Gezin
- 18 aangeboren aandoeningen bij kinderen van 0 tot 3 jaar - uitgevoerd door: de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB)
- periodieke screeningsonderzoeken bij schoolgaande kinderen en jongeren
6
Q
kwaliteit van screening
A
- algemeen
- screeningsonderzoek voor brede doelgroep vereist toestemming van Vlaamse minister van Volksgezondheid
- evaluatie gebeurt volgens criteria gebaseerd op richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie
- bij twijfels of vragen over screening, zelftests of bevolkingsonderzoek > advies inwinnen bij arts - toepassing
- Joris Moonens (Agentschap Zorg en Gezondheid): kwaliteit, betrouwbaarheid en opvolging zijn cruciaal
- Jo Vandeurzen (Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin): overheidsonderzoeken zijn getest op kwaliteit en efficiëntie
7
Q
voor- en nadelen van screening
A
- voordelen
- verhoogde kans op genezing
- beperkt impact van ziekte
- bepaalde risicofactoren tijdig opsporen kan erger voorkomen
- resultaten kunnen een gezondere levensstijl bevorderen - nadelen
- val-positief = onnodige ongerustheid, overdiagnose en overbehandeling
- vals-negatief = valse geruststelling en mogelijk miskennen van klinisch vaststelbare symptomen
- sommige screenings > oncomfortabel ervaren
- sommige screenings > risico’s voor gezondheid (vb. röntgenstraling)
8
Q
injectiemodel
A
- betekenis
- verstrekken van informatie heeft invloed op attitudes en gedrag
- uitz: invloed is voor iedereen anders - succesvol indien:
- informatie overtuigend
- informatie afkomstig van geschikte bronnen: deskundigen/experts, kennissen, neutrale individuen;
- ervaringsdeskundigen: invloedrijk!!
9
Q
het gebruik van massamedia
A
- mediacampagnes
- populair in gebruik
- geringe invloed op gedragsverandering - effectiviteit van mediacampagnes
- mediacampagnes als onderdeel van een multimodale interventie
- herhaalde mediacampagnes beïnvloeden attitudes en gedrag
10
Q
effectiviteit vergoten van mediacampagnes
A
- boodschap verfijnen (het elaboration likelihood-model)
- verfijnen van communicatie voor maximale impact op attitudes
- combineren van cues binnen perifere cues en centrale route
- resultaat: verhoogde effectiviteit van boodschappen - gebruikmaken van angst
- fear arousal (weinig effect) + fear reduction
- indien toch: in combinatie met eenvoudige, gemakkelijke en toegankelijke strategieën voor angstreductie!
11
Q
informatie inkaderen: framing
A
- algemeen
- doel: effectiviteit vergroten van mediacampagnes
- effectiviteit is afh van doelgroep, context en gezondheidsgedrag - toepassing
- meta-analyses duiden geen significante verschil in effectiviteit tussen winst- of verliesframing
12
Q
afstemmen op publiek (+ omgevingsinvloeden)
A
- algemeen
- doel: effectiviteit vergoten van mediacampagnes
- effectiviteit stijgt indien afgestemd op doelpubliek: leeftijd, geslacht, gedrag, SES, mate van motivatie - omgevingsinvloeden (zie h6)
- cues tot handelen
- kosten voor gezond gedrag minimaliseren
- kosten voor ongezond gedrag verhogen
13
Q
de drie niveaus van interventie in het Stanford Three Towns-project
A
- voortdurend gezondheidscampagne
- ‘vergelijkingsstad’ zonder interventie
- verwacht effect: +/- - mediacampagnes van één jaar
- fase 1: mensen alert maken, fase 2: verandering modeleren, fase 3: modelleren voortgezette verandering
- verwacht effect: + - mediacampagne + interventie bij hoge risicogroep
- media als invloed in combinatie met verspreiding van kennis door ervaringsdeskundigen
- verwacht effect: ++
14
Q
het risico op hiv-infectie verminderen
A
- algemeen
- hiv + behandeling = niet meer besmettelijk
- programma voor gezondheidsbevordering - expertisecentrum SENSOA
- online informatie
- doorverwijzing
- video’s met uitleg
- campagnespots
- acties op terrein (gericht naar doelgroep)
- acties naar professionals
15
Q
gezond werken
A
- algemeen
- spoort bedrijven aan om werkomgeving te creëren die zowel gezondheid als welzijn van medewerkers bevordert en beschermt - werkwijze
- door kadermethodiek > helpt preventief gezondheidsbeleid te ontwikkelen
- focus: thema’s zoals voeding, beweging, mentaal welbevinden en meer
16
Q
waarom is gezond werken belangrijk?
A
- productiviteit: gezonde werknemers zijn productiever
- imagoboost: gezondheidsbeleid kan bijdragen aan positief imago van de organisatie
- diverse bronnen
- aanzet voor en vraag naar gezondheidsbeleid kan uit alle hoeken komen: van werknemers, leveranciers, klanten tot investeerders en management
17
Q
uitdagingen in de arbeidsmarkt
A
- werkdruk
- doel: fysieke en mentale gezondheid van werknemers waarborgen - psychische vermoeidheid en vergrijzing
- veelvoorkomende problemen = burn-out, psychische vermoeidheid;
- vooral bij oudere werknemers - hoge verwachtingen
- innovatie vraagt om energieke en creatieve medewerkers
- gevolg: werkgevers verwachten meer, terwijl werknemer > meer waarde hechten aan werkcultuur en reputatie
18
Q
wat is gezondheidsbeleid op het werk?
A
- effectief gezondheidsbeleid
- divers en gericht op verschillende strategieën en niveaus binnen de organisatie
- toepassing: gezond werken - gezondheidsmatrix gezond werken
- vier strategieën
- vier niveau’s
19
Q
4 strategieën van gezondheidsbeleid
A
- educatie: informeer en train medewerkers om gezond gedrag te stimuleren
- omgevingsinterventies: creëer een ondersteunende fysieke en sociale omgeving die gezond gedrag bevordert
- beleid, afspraken en regelgeving: stel duidelijke regels en randvoorwaarden op om gezond gedrag te promoten
- zorg en begeleiding: organiseer begeleidingstrajecten en detecteer gezondheidsproblemen vroegtijdig
20
Q
4 niveau’s van gezondheidsbeleid
A
- werknemer: focus op individuele behoeften en wensen
- team of afdeling: organiseer gezondheidseducatie specifiek voor teams of afdelingen
- bedrijf of organisatie: zorg voor gezonde werkomgeving, organisatiebrede educatie en effectief leiderschap
- omgeving buiten het bedrijf: betrek externe factoren zoals de gemeenschap en leveranciers in het gezondheidsbeleid
21
Q
gezonde school
A
- algemeen
- gezondheidsbeleid op school is cruciaal;
- veel facetten: voeding, beweging, roken en nog veel meer
- sinds 1 september 2018 > gezondheidsbeleid op school verplicht;
- essentieel onderdeel van het beleid op leerlingenbegeleiding - doelgroep
- iedereen die zich inzet voor de gezondheid van leerlingen: leraren, directieleden, zorgcoördinatoren, leerlingenbegeleiders en preventieadviseurs
- instrumenten van Vlaams Instituut Gezond Leven > zowel geschikt voor basis- als secundair onderwijs
22
Q
waarom werken aan gezondheid op school?
A
- invloed op levensstijl: de schoolomgeving speelt een cruciale rol in de keuzes van leerlingen
- prestaties: gezonde leerlingen presteren over het algemeen beter
- verantwoordelijkheid
- scholen hebben de verantwoordelijkheid om te zorgen voor gezondheidseducatie;
- duidelijke regelgeving en ondersteuning van leerlingen met speciale behoeften
23
Q
regelgeving en gezondheidsbeleid
A
- regelgevingen
- op zowel Vlaams als federaal niveau
- omvatting: eindtermen, rookverboden, preventieve gezondheidszorg en milieuvoorschriften - minimaliseren van gezondheidsongelijkheden
- door creëren van gezonde leefomgeving en streven naar gezondere levensstijl voor alle leerlingen
24
Q
bijdragen aan de gezondheidsdoelstellingen
A
- algemeen
- strategische plan ‘De Vlaming leeft gezonder in 2025’ (zie wco1);
- doel: gezondere levensstijl te bevorderen, inclusief het onderwijs
- scholen spelen een belangrijke rol in het realiseren van deze doelstellingen! - hoe zorg je dat je gezondheidsbeleid aanslaat?
- spinnenwebmodel gezonde school;
- verschillende (succes)factoren en tips
25
Q
verschillende factoren van het spinnenwebmodel
A
- visie
- communicatie
- leerlingenparticipatie
- samenwerken
- deskundigheid
- leiderschap
- tijd en middelen
26
Q
verschillende factoren van het spinnenwebmodel (1-2)
A
- visie
- doel: zorg voor een duidelijke en gedragen visie op het gezondheidsbeleid
- tips: integreer de visie in het schoolpedagogisch project;
- rekening met diversiteit en brede definitie va gezondheid (fysiek, mentaal, sociaal) - communicatie
- doel: maak het gezondheidsbeleid bekend binnen de schoolgemeenschap
- tips: diverse communicatiekanalen;
- pas de boodschap aan op de doelgroep
27
Q
verschillende factoren van het spinnenwebmodel (3-4)
A
- leerlingenparticipatie
- doel: betrek leerlingen actief bij de ontwikkeling van het gezondheidsbeleid
- tips: laat leerlingen meedenken, praten, werken en beslissen;
- ondersteun leerlingen > gemotiveerd om deel te nemen - samenwerking
- doel: werk samen met interne en externe partners
- tips: gebruik van ondersteuningsaanbod en samenwerking met andere scholen, lokale partners en ouders;
- leer van elkaar en bouw gezamenlijk aan sterk gezondheidsbeleid
28
Q
verschillende factoren van het spinnenwebmodel (5-7)
A
- deskundigheid
- doel: zorg dat schoolteam zich deskundig voelt in gezondheidskwesties
- tips: benut bestaande deskundigheid;
- zoek naar nascholingsmogelijkheden en wissel ervaringen uit met andere scholen - leiderschap
- doel: wijs een verantwoordelijke aan
- tips: zorg voor steun en mandaat van de directie en verantwoordelijke;
- betrek alle betrokken bij de uitvoering van het beleid - tijd en middelen
- doel: zorg voor voldoende tijd en middelen
- tips: bekijk mogelijkheden en beschikbaarheid van budget en personeel;
- zoek naar subsidies en ondersteuningsmogelijkheden bij lokale overheden
29
Q
het gebruik van nieuwe technologie
A
- internet, apps en E-Health
- eenvoudig om grote aantallen mensen tegelijkertijd te contacteren;
- vaak ingeschakeld bij gezondheidsbevordering - tekstberichten
- herinneren aan noodzaak tot verandering
- gedragsverandering registreren
