Miopatie i dystrofie Flashcards
1
Q
Miopatie - objawy kliniczne główne
A
- Niedowład
- w kończynach (zwykle symetryczny, proksymalny)
- niekiedy mm. twarzy, opuszkowych, oddechowych;
- opadanie powiek
- Zanik mięśni
- Brak odruchów głębokich lub ich osłabienie
- Obniżone napięcie mm.
2
Q
Miopatie - objawy kliniczne dodatkowe
A
- bolesność uciskowa mięśni
- kurcze mięśni
- miotonia (trudności z rozluźnieniem mięśni po dowolnym skurczu, np. po zaciśnięciu ręki w pięść)
- przerost mięśni
- mioglobinuria
- miokimie
- sztywność mięśni
- objawy chorób prowadzących wtórnie do miopatii
3
Q
Podział miopatii
A
4
Q
Dystrofie mięśniowe - charakterystyka
A
- Postępujące pierwotne choroby mięśni
- Uwarunkowane genetycznie
- Postępujące zmiany zwyrodnieniowe mięśnia
- Objawy wynikają z postępującego osłabienia mięśni szkieletowych (niekiedy również mięśnia serca i mięśni gładkich)
- Podłożem najczęściej jest brak/niedobór/niewłaściwa budowa rozmaitych białek strukturalnych mięśnia
5
Q
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - ogólnie
A
- Najczęstsza i najcięższa postać dystrofii mięśni opisana po raz pierwszy w połowie XIX w.
- Początek choroby: 2 – 4 rok życia
- Choroba dziedziczona recesywnie w sprzężeniu z chromosomem X
- 1 przypadek na 5000 urodzonych chłopców, chorobowość – 2/100.000
6
Q
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - objawy
A
- Postępujące symetryczne osłabienie i zanik mięśni początkowo obręczy biodrowej, potem barkowej, potem innych
- wczesne przykurcze ścięgna Achillesa
- Przerost prawdziwy lub rzekomy mięśni łydek, czasem innych mięśni
- Zaburzenia chodu (chód kaczkowaty), nadmierna lordoza lędźwiowa, chód na palcach, upadki, trudność we wstawaniu z pozycji leżącej (objaw Gowersa – wspinania się po sobie) i wchodzenia na schody
- wychodzenie lub otyłość
7
Q
Manewr Gowersa
A
We wszystkich chorobach dotykających mięsnie proksymalne (nie tylko dystrofia)
8
Q
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - przebieg
A
- Wychudzenie lub otyłość
- Później (8-9 rok życia) przykurcze, głównie ścięgna Achillesa, potem innych mięśni i ścięgien, postępujące skrzywienie kręgosłupa
- Ok. 9-12 r.ż. - poruszanie się na wózku inwalidzkim
- Ok. 20 r.ż. - niewydolność oddechowa
- 30-50% chorych upośledzenie umysłowe, niezależne od postępu choroby
9
Q
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - patomechanizm
A
brak białka – dystrofiny
10
Q
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - badania
A
Badania laboratoryjne:
- EMG (zapis miogenny)
- Znaczny wzrost aktywności kinazy kreatynowej (CK)
- Wykrycie delecji w genie dystrofiny w badaniu genetycznym Brak lub niedobór dystrofiny mięśniowej (badanie immunofluorescencyjne wycinka mięśnia)
- EKG: zaburzenia rytmu
- USG serca: kardiomiopatia rozstrzeniowa lub przerostowa
11
Q
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - profilaktyka
A
poradnictwo genetyczne i diagnostyka prenatalna (wykrywanie nosicielek)
12
Q
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - leczenie
A
- Próby leczenia przyczynowego: ataluren, eteplirsen (potencjalne omijanie kodonu stop)
- Kortykosteroidy (prednizon) opóźniają unieruchomienie chorego
- Środki wzmacniające, dieta bogatobiałkowa
- Rehabilitacja
- Chirurgiczne leczenie skrzywienia kręgosłupa i zniekształceń kończyn
13
Q
Dystrofia mięśniowa Beckera
A
- Patomechanizm i dziedziczenie jak w dystrofii Duchenne’a
- Ze względu na duży niedobór (a nie brak) dystrofiny, objawy kliniczne występują później i rozwijają się wolniej
- Diagnostyka jak w dystrofii Duchenne’a
14
Q
Dystrofia twarzowo-łopatkowo-ramieniowa
A
- Dystrofia twarzowo-łopatkowo-ramieniowa
- Dziedziczenie autosomalnie dominujące, penetracja prawie pełna, duża kliniczna zmienność wewnątrzrodzinna
- Częstość: 1/20.000 urodzeń
- Początek objawów często w 2. dekadzie życia:
- osłabienie dosiebnych mięśni obręczy barkowej
- osłabienie mięśni twarzy (niemożność gwizdania, niemożnośc picia przez słomkę poprzeczny uśmiech), odstające łopatki
- Objawy często asymetryczne
- Przebieg bardzo różny, od poronnego przez stacjonarny do bardzo ciężkiego, prowadzącego do unieruchomienia
- Rozpoznanie trudne
- CK tylko nieznacznie zwiększona lub w normie, badanie
- EMG w jakościowej ocenie może dawać obraz zmian neurogennych
- biopsja mięśniowa nie kwalifikuje zmian do grupy dystrofii
15
Q
Dystrofia miotoniczna - charakterystyka
A
- Najczęstsza dystrofia mięśniowa u osób dorosłych
- Dziedziczy się jako cecha autosomalnie dominująca z prawie 100% penetracją
- Mutacja genu – zbyt duża liczba powtórzeń CTG (powyżej 50) → nieprawidłowa kinaza proteinowa
- Antycypacja
- Nieprawidłowo duże mRNA zakłóca składanie (splicing) pre-mRNA białek ważnych dla funkcjonowania komórek mięśniowych
16
Q
Dystrofia miotoniczna - objawy
A
- osłabienie i zanik mięśni kończyn (gł. dystalnie) i twarzy (opadanie powiek)
- miotonia
- zaćma
- łysina czołowa
- zanik jąder
- zaburzenia osobowości - nadmierna senność z bezdechami
- zaburzenia rytmu
- cukrzyca
Tu dystalnie, a w innych proksymalnie!
17
Q
Dystrofia miotoniczna - postępowanie
A
- Leczenie wyłącznie objawowe
- Zmniejszanie miotonii – fenytoina, meksyletyna
- Monitorowanie i leczenie zaburzeń rytmu
- Wczesne wykrycie zaćmy/cukrzycy
- Możliwa jest diagnostyka genetyczna (w tym prenatalna)
18
Q
Dystrofie mięśniowe obręczowo-kończynowe
A
- Niejednorodna grupa dystrofii zajmujących głównie mięśnie obręczy i proksymalne mięśnie kończyn
- Dziedziczone AD lub AR
- Klasyfikowane w zależności od zaburzonego białka (np. dysferlinopatie, sarkoglikanopatie)
- Przebieg kliniczny i rokowanie zróżnicowane
- Rozpoznanie: CK, EMG, wycinek mięśnia (bad. Immunohistochemiczne) i bad. genetyczne
- Leczenie: wyłącznie objawowe
19
Q
Miopatie metaboliczne uwarunkowane genetycznie - wymień
A
- choroba Pompego (niedobór kwaśnej maltazy)
- choroga McArdle’a (niedobór miofosforylazy)
20
Q
Choroba Pompego
A
- niedobór kwaśnej maltazy
- Postać niemowlęca: kardio- i hepatomegalia, przerost języka, postępujący niedowład kończyn i mm. oddechowych
- Postać o późnym początku: postępujący niedowład kończyn i mm. oddechowych
- Rozpoznanie: EMG, wycinek mięśnia, aktywność enzymu w mięśniu, bad. genetyczne
- Leczenie: enzymatyczna terapia zastępcza (alfa- glukozydaza)
21
Q
Choroba McArdle’a
A
- niedobór miofosforylazy
- Nietolerancja wysiłku: ból, kurcze mięśni i mioglobinuria
- Rozpoznanie: ocena stężeń mleczanów w teście niedokrwienia ramienia, wycinek mięśnia
- Leczenie: unikanie dużego wysiłku, spożywanie dodatkowej porcji cukrów prostych przed wysiłkiem
22
Q
Miopatie mitochondrialne
A
- Patomechanizm: zaburzenia czynności mitochondriów
- Dziedziczenie: często po linii matczynej (mutacje mitochondrialnego DNA), ale również AD lub AR
- Objawy wynikające z uszkodzenia mięśni, mózgu, innych tkanek
- postępująca oftalmoplegia zewnętrzna (bez dwojenia)
- opadanie powiek
- inne objawy miopatii
- w zależności od mutacji: kardiomiopatia, napady padaczkowe, udary mózgu, głuchota, niski wzrost
- Rozpoznanie: EMG, wycinek mięśnia (mikroskopia elektronowa, badania aktywności enzymów), bad. genet.
23
Q
Wybrane kanałopatie obwodowe
A
- Miotonia wrodzona (Thomsena, Beckera)
- Porażenia okresowe (hiper- lub hipokaliemiczne)
- Hipertermia złośliwa
24
Q
Miopatie zapalne - wymień
A
- Zapalenie skórno-mięśniowe (DM)
- Zapalenie wielomięśniowe (PM)
- Wtrętowe zapalenie mięśni (IBM)
25
Q
Ogólne cechy miopatii zapalnych
A
- Zapadalność ok. 1/100 000
- Możliwy związek DM i PM z chorobami tkanki łącznej (zespoły nakładania)
- Możliwy związek DM i PM z obecnością nowotworu (zespoły paranowotworowe)
- Możliwe leczenie DM i PM
26
Q
Objawy skórne w zapaleniu skórno-mięsniowym
A
-rumień helitropowy na twarzy
guzki Gottrona na rękach
27
Q
Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe – objawy kliniczne
A
- Przebieg podostry – tygodnie lub miesiące
- Symetryczne osłabienie mięśni głównie proksymalnych
- Osłabienie mięśni szyi, gardła (dyzartria, dysfagia)
- Bóle samoistne i uciskowe mięśni
- Spontaniczne remisje i nawroty
- Długo zachowane odruchy kolanowe
- 10% ma zapalną kardiomiopatię
28
Q
Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe – badania pomocnicze
A
- ↑ ↑ CK, mioglobina
- EMG (zmiany miogenne i czynność spoczynkowa)
- Badania immunologiczne:
- nie ma przeciwciała swoistego dla zapalenia mięśni
- ANA obecne u 25-60%
- tzw. przeciwciała związane z myositis (np. anty-Jo2) obecne jedynie u 25%
- ogólnoustrojowe wskaźniki zapalenia często nieobecne
- Najważniejsze dla rozpoznanie jest badanie wycinka mięśnia
29
Q
Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe – leczenie
A
- Prednizon
- Inne leki immunosupresyjne lub immunomodulujące
- dożylne immunoglobuliny
- azatiopryna
- cyklofosfamid
- Rehabilitacja ruchowa
- Poszukiwanie nowotworu, kolagenozy
- U większości chorych udaje się uzyskać remisję lub znacznie zmniejszyć nasilenie objawów – leczenie jest długotrwałe
30
Q
Wybrane leki, które mogą powodować lub nasilać miopatię
A
• statyny
• fibraty
• glikokortykosteroidy
• penicylamina
• zydowudyna
• chlorochina
