Menopauza

Question 1

Definicja

Answer 1

Przejście pomiędzy wiekiem rozrodczym, a starością
45-55 rż (śr 50-51 rż)
Ostatnia miesiączka w życiu, po której przez kolejne 12 msc. nie występuje krwawienie miesięczne

Question 2

Przedwczesna niewydolność jajników

Answer 2

Ustanie miesiączkowania przed 40 rż.

Question 3

Przedwczesna menopauza

Answer 3

Ustanie miesiączkowania między 40, a 45 rż.

Question 4

Premenopauza

Answer 4

• Kilka lat poprzedzających menopauzę
• We wczesnej fazie różnice cyklu >7 dni
• Początkowo skrócenie, potem wydłużenie cykli
• W późnej fazie brak miesiączki przez co najmniej 60 dni
• przedłużające się, krwotoczne miesiączki i acykliczne krwawienia

Question 5

Perimenopauza

Answer 5

Okres okołomenopauzalny
Okres premenopauzy + 12 msc po menopauzie

Question 6

Wcześniejsze wystąpienie menopauzy - czynniki

Answer 6

• Wczesna menarche
• Wczesna menopauza u matki i babci
• długotrwałe stosowanie doustnej antykoncepcji
• Palenie tytoniu
• Nadmierne spożycie alkoholu
• Chemioterapia
• Radioterapia miednicy mniejszej
• Operacje jajników

czynniki genetyczne mają największy wpływ

Question 7

Zmiany hormonalne w okresie premenopauzy

Answer 7

Spadek:
- estrogeny - 2 lata przed ostatnią miesiączką
- inhibina B
- AMH
- progesteron
- androgeny
Wzrost:
- FSH, LH

Question 8

Zmiany hormonalne w okresie postmenopauzy

Answer 8

Spadek:
- estradiol (10-25 pg/ml) i estron
- PRL
- progesteron
- testosteron
- androgeny
- SHBG
Wzrost:
- FSH i LH

Question 9

Objawy wypadowe

Answer 9

• zaburzenia termoregulacji, somatyczne i psychiczne
• u 40% w okresie premenopauzy i 85% po menopauzie
• najbardziej nasilone w pierwszych 2 latach po menopauzie

Question 10

Objawy

Answer 10

Wynikają z niedoboru estrogenów
* uderzenia gorąca, nocne poty
* zawroty głowy, parastezje, bóle stawowo-mięśniowe, zaparcia
* suchość i dyskomfort narządów płciowych, dyspareunia, zapalenia pochwy, krwawienia kontaktowe,nietrzymanie moczu, częstomocz, nykturia, ZUM
* spadek gęstości mineralnej kości, osteoporoza
* cieńsza i mniej elastyczna skóra
* zwiększone ryzyko chorób CSV
* mięśniaki macicy, polipy, rozrost endometrium
* zab. psychiczne

Question 11

Zmiany metaboliczne

Answer 11

• wzrost cholesterolu całk. i LDL, spadek HDL
• insulinooporność i DM2
• otyłość brzuszna

Question 12

HTZ

Answer 12

Terapia estrogenowa
Terapia estrogenowo-progestagenowa
- ciągła (brak krwawień z odstawienia)
- sekwencyjna

W leczeniu menopauzy stosuje się niskie dawki leków - 1mg p.o.

Question 13

HTZ estrogenowo-progestagenowa sekwencyjna

Answer 13

Stosuje się estrogeny przez 21, w tym przez ostatnie 10-14 dni estrogeny z progestagenami
Po zaprzestaniu są krwawienia z odstawienia

Question 14

HTZ estrogenowo-progestagenowa ciągła-sekwencyjna

Answer 14

• nieprzewane podawanie estrogenów
• podawanie gestagenu 10-14 dni w msc.
• krwawienia po odstawieniu gestagenów

Question 15

HTZ ciągła

Answer 15

• brak krwawień
• może powodować plamienia w pierwszych miesiącach stosowania
• dla kobiet będących ≥1 rok po menopauzie

Question 16

Progestageny

Answer 16

Zapobiegają nadmiernej stymulacji estrogenowej, rozrostowi i neo endometrium
* octan medroksyprogesteronu
* octan noretysteronu
* naturalny progesteron
* lewonorgestrel

Question 17

Estrogenowa terapia zastępcza

Answer 17

• u kobiet po histerektomii - brak korzyści z progestagenów

Question 18

Wskazania do HTZ

Answer 18

• Objawy naczynioruchowe
• Ryzyko utraty gęstości mineralnej kości
• Objawy hipoestrogenizmu wywołane przedwczesną niewydolnością jajników, hipogonadyzmem lub chirurgiczną menopauzą
• Dolegliwości związane z zanikowymi zmianami nabłonka sromu i pochwy

Question 19

Wskazania do HTZ
WnL

Answer 19

• umiark. i nasilone objawy wypadoweᵃ
• objawy atrofii urogenitalnej
• przedwczesna i wczesna menopauza
• prewencja i leczenie osteoporozy

ᵃ - oceniane według indeksu Kuppermana i skali Greene’a.

Question 20

Przeciwwskazania do HTZ

Answer 20

• Neo estrogenozależny (sutka, endometrium)
• ŻchZZ
• Nadciśnienie tętnicze źle kontrolowane
• Przebyty zawał, niestabilna ChNS
• Przebyty udar niedokrwienny
• Nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych o nieznanej przyczynie
• Choroby, niewydolność wątroby
• Oponiak mózgu - p/wskaz dla gestagenów
• Porfiria skórna późna
• Zespoły otępienne

Question 21

Działania niepoożądane HTZ

Answer 21

Zwiększenie ryzyka:
1. ŻChZZ i udaru mózgu
1. raka piersi ᵃ
1. zapalenia pecherzyka żółciowego
1. raka płuc
2. otępienia przy rozpoczęciu HTZ >65 rż.

Największe ryzyko dla 1 i 2 przy stosowaniu >10 lat i >60 rż.

ᵃ tylko w przypadku E-P

Question 22

Korzyści ze stosowania HTZ

Answer 22

• łagodzenie objawów wypadowych i atrofii urogenitalnej
• zmniejszenie utraty masy kostnej
• poprawa profilu lipidowego
• zmniejszenie ryzyka DM2
• zmniejszenie ryzyka raka jelita grubego

Question 23

Krwawienie z dróg rodnych po menopauzie

Answer 23

• u 4-11%
• u 5-10% z nich - rak endometrium
• trzeba wykonać biopsje endometrium: łyżeczkowanie/biopsja celowana w histeroskopii/biopsja aspiracyjna

Question 24

Najczęstszy guz jajnika po menopauzie

Answer 24

• ziarniszczak
• wydziela dużo E - rozrost endometrium
• może dawać krwawienia z dr. rodnych
• w 90% rozpoznawany w I stadium - bdb rokowanie
• w 20% towarzyszy mu rak endometrium (u każdej pacjentki z ziarniszczakiem konieczna biopsja endometrium)

Question 25

Raloksyfen

Answer 25

• selektywny modulator rec. estrogenowego
• profilaktyka osteoporozy
• zmniejszenie ryzyka raka piersi i endometrium
• znacznie podnosi ryzyko zakrzepowo-zatorowe
• nasila objawy wypadowe i atrofii urogenitalnej

Question 26

Raloksyfen
Wskazania

Answer 26

• kobiety z osteoporozą i powyższonym ryzykiem raka piersi
• przy nietolerancji/nieskuteczności bisfosfonianów