Klínísk hjúkrun aðgerðasjúklinga

Question 1

Hvaðan kemur orðið surgery og hvað þýðir kheirurgos?

Answer 1

Surgery: kemur úr gríska
Kheirurgos: þýðir lækna með höndum

Question 2

Hver var Hippocrates? og hvernig hreinsaði hann sár?

Answer 2

Hann var faðir skurðlækninga og notaði vín og soðið vatn til að hreinsa sár

Question 3

Hvaða ár þróast aðstæður frá því að aðgerðir voru framkvææmdar heima í að þær voru færðar á skurðstofu?

Answer 3

1900-1930

Question 4

Hvert var hlutverk hjúkrunarfræðinga fyrst um sinn fyrir aðgerðina?

Answer 4

Undibúa umhverfið fyrir aðgerðina og vera stuðningur fyrir sjúklinginn. seinna áttu þau að vera til staðar fyrir skurðlækninn

Question 5

Hvað er AORN hugtakalíkan?

Answer 5

Þetta er líkan sem samtök ameríska skurðhjúkrunarfræðinga settu fram. Fyrstu þrír þættir hringsinst endurspegla hugtök sem tengjast viðfangsefnum skurðhjúkrunar og eru hjúkrunargreiningar, meðferðir og útkoma sjúklings. Fjórði þátturinn tengist heilbrigðiskerfinu

Question 6

AORN líkanið er notað til að ?

Answer 6

Endurspegla samband hjúrkunrar og bestu mögulega útkomu sjúkling. Sjúklingurinn á okkar þjónustu og í raun okkur þar sem við erum að vinna fyrir hann. Við erum síðan málsvarar sjúklings og reynum alltaf að koma honum heilbrigðum úr aðgerð

Question 7

Hver var florence nightingale?

Answer 7

Hún tengist hreinlæti og aðbúnað sjúklinga og var uppi á árunum 1820-1910

Question 8

Hver var Louis Pasteur?

Answer 8

Kom með kenningar um örveirur og var uppi á árunum 1822-1895

Question 9

Hver var Ignaz semmelweis?

Answer 9

Hann fann upp að við þyrftum að þrífa á okkkur hendurnar og sótthreinsa þær fyrir verkin og var uppi á árunum 1818-1865

Question 10

Hver var Joseph Lister?

Answer 10

Hann er faðir aseptískrar tækni - hann lagði til að verkfæri væru sótthreinsuð fyrir skurðaðgerð og var uppi á árunum 1827-1912

Question 11

Hvenær var þekking þessa merku einstaklinga viðurkennd?

Answer 11

Ekki fyrr en um 1880 sem þekking þeirra var viðurkennd og það var byrjað að vinna eftir þeim

Question 12

Er unnið í teymum á skurðstofunni?

Answer 12

Já það er aukið öryggi sjúklinga í skurðaðgerð ef það er unni í teymi, það er skurð- og svæfingarhjúkrunarfræðingar og skurð og svæfingarlæknar.
Það byggir allt á því að teymið vinnur saman og það tekur langan tíma að þjálfa gott teymi

Question 13

Hverjir eru meðlimir skurðteymis?

Answer 13

• Skurðhjúkrunarfræðingar oft 2
• Aðgerðarhjúkrunarfræðingur (skurðhjúkrun)
• Skurðlæknir
• Deildarlæknir á skurðdeild
• Svæfingarhjúkrunarfræðingur (stundum 2)
• Svæfingarlæknir
• Deildarlæknir á svæfingu

Question 14

Hvert er hlutverk aðgerðahjúkrunarfræðinga?

Answer 14

• Að undirbúa skurðstofu fyrir skurðaðgerð
• Aðstoða við aðgerðir
• Bera ábyrgð á að viðhalda aðgerðasvæðingu dauðhreinsuðu (sterilu)
• Þeir sjá um öryggisþætti á skurðstofu eins og talningu og notkun tækja
• Frágang eftir aðgerðir og lok aðgerðar öryggisatriði
• Þrif áhalda og dauðhreinsun á áhöldum (oft starfsmenn sem gera það en við þurfum stundum að gera það)

Question 15

Hvert er hlutverk umsjónarhjúkrunarfræðings á skurðstofu?

Answer 15

• Hann tekur á móti sjúklingum á skurðstofu
• Sýnir stuðning og virðingu
• Hann undirbýr sjúkling á skurðarborði
• Fær sjúkling í þá legu sem þarf fyrir viðkomandi aðgerð
• Passar varnir gegn áverka á húð og taugar
• Hjálpar til í undirbúning skurðsvæðis fyrir aðgerð
• Er til staða fyrir aðgerðarhjúkrunarfræðinginn, sér um skráningu og fylgir síðan sjúkling á vöktun og gefur rapport

Question 16

Hver eru lykilþættir sem hafa áhrif á útkomu sjúklings eftir aðgerð

Answer 16

• Samskipti og upplýsingagjöf góð
• Teymisvinna ,þekkjum hvort annað vel
• Gerum mat á ástandi sjúklings
• Sérhæfðir skurð og svæfingarhjúkrunarfræðingar sem nota viðurkennda staðla sem miða að því að tryggja góða útkomu sjúklings eftir skurðaðgerð til að þróa hjúkrunargreiningar, meðferðir og aðgerðaráætlun

Question 17

Hvað þarf að gera áður en sjúklingur fer í aðgerð?

Answer 17

Þurfum að fræða hann til að fá hann rólegan og undirbúin, þeir eru oft hræddir við hið óþekkta, verki, dauða og ótta við breytta líkamsímynd þannig við þurfum að fræða þá vel og gefa þeim forlyfjagjföf.

Question 18

Afhverju er mikilvægt að reyna að hafa sjúklinginn ekki mjög hræddan fyrir aðgerð?

Answer 18

Vegna þess að hræðsla getur aukið á þörf einstaklingsins fyrir svæfingalyf, verkjalyf eftir aðgerð og lengt bataferlið

Question 19

I hvað eru skurðaðgerðir flokkaðar?

Answer 19

Electivear: allar aðgerðir sem eru skipulagðar
Bráða: innan einhverra klst.

Question 20

Þurfa sjúklingar að gista yfir nótt fyrir aðgerð?

Answer 20

Nei þeir koma u.þ.b. 90 mín áður en aðgerðin hefst og fá nauðsynleg lyf fyrir aðgerðina og eftir hana eru þeir síðan á vöknun í nokkrar klst.

Question 21

Hvernig er flokkun skurðaðgerða eftir bráðleika?

Answer 21

Bráð (acut): STRAX lífsógnandi

Áríðandi (semi acute): innan 24-30 klst þá er bara fyrsta lausa pláss þarf ekki að ríma skurðstofuna strax

Nauðsynleg (requirted): þetta er innan fárra vikna eða mánaða

Val (electuve): sjúklingur ætti að fara í aðgerð en ekki nauðsynlegt

Ákjósanleg (optimal): lýtaaðgerðir

Question 22

Hvað er aðalega notað á íslandi með flokkuð skurðaðgerða?

Answer 22

Val
Áríðandi
Bráða

Question 23

Hvernig er þróunin í hjúkrun skurðsjúklinga

Answer 23

• Það er aukin fjöldi dagdeilda skurðaðgerða
• Skurðaðgerðir þar sem sjúklingur þarf ekki að dvelja á sjúkrahúsi yfir nótt og hefur þetta leitt til breytinga á sjúkradeildum og minnkað heildar kostnað aðgerðar, rannsóknir gerðar áður en sjúklingur kemur í aðgerð og síðan er innskrifrarmiðstöð og dagdeild fyrir sjúklingana og þeir fá síðan símhringingar heim

Question 24

Nefndu eitt stórt átaksverkefni*?

Answer 24

SCIP: bendir á leiðir til að draga ú´r fylgikvillum aðgerða, blóðtaooa og skurðsárasýkinga

Question 25

Hvernig er þróun skurðaðgerða?

Answer 25

• Flókanri aðgerðir þannig að þær eru minna inngrip fyrir sjúkling
• Róbót skurðaðgerðir
• Transplantaðgerðir
• Svæfingarlyf hafa þróast (minni ógleði og betri verkjalyfjameðfeðr)
• Legutími er að styttast vegna þróunnar

Question 26

Hvernig skurðaðgerðir eru gerðar?

Answer 26

Bæði litlar og stórar aðgerðir og þeim er síðan skipt í
• Speglun (skópísk)
• Opin
• Lokuð
• Einföld
• Radical- allt fjarlægt (Fjarlægja allt eins og alla eitla)
• Palliative surgery – líknandi ( Eins og að leggja stoma til að bæta líðan)

Question 27

Ákvöðrðun um aðgerð byggist meðal annars á?

Answer 27

Að staðfersta sjúkdómsgreiningu, eins og biopsy (vefjasýni), speglun og fl.

Lækna (fjalægja tumor t.d.)

Viðgerð (lækna kviðslit eða græða sár)

Endurbygging eða lýtaaðgerð ( eins og brjóstaðgerðir)

Palliative ( draga úr einkennum )

Endurhæfingar agðerð (eins og liðskipti)

Question 28

Hvað er preoperative phase?

Answer 28

Það er tímabilið fyrir aðgerð. Frá því að aðgerð er ákveðin og þar til sjúklingur er fluttur á skurðstofu

Question 29

Hvað er intraoperative phase?

Answer 29

Tímabilið í aðgerð, frá því að sjúklingur er fluttur á skurðstofu þar til honum er skilað á vöknun PACU

Question 30

Hvað er postoperative phase?

Answer 30

Þetta er tímabilið eftir aðgerð, frá því að sjúklingur kemur á vöknun til útskriftar eða loka eftirlits

Question 31

TEgund aðgerðar kemur fram í endingu á aðgerðar nafni: hvað þýða þessi
- ectomy:
- rraphy:
- ostomy:
- otomy:
- plasty:
- scopy:

Answer 31

• -ectomy: líffæri eða kirtill fjarlægð
• -rraphy: fært til betri vegar (skeytt saman)
• -ostomy: opna út á yfirborð (stoma)
• -otomy: opna inní líffæri
• -plasty: endurgera, byggja upp vef aftur
• -scopy: speglun, skoða að innan, kanna

Question 32

Hvað gerir WHO gátlistinn?

Answer 32

Á að koma í veg fyir mistök eins og hvaða fót á að taka. Sign in er fyrir aðgerð og sign á. þegar maður er að loka sjúklingum

Question 33

Hvernig fer framkvæmd who gátlistans fram?

Answer 33

• Við móttöku fara skurðhjúkrunarfræðingur, svæfingarhjúkrunarfræðingur og/eða svæfingarlæknir sameiginlega yfir atriðin er varða móttöku
• Sjúklingur er síðan fluttur inn á skurðstofu
• Rétt áður en innleiðsla hefst stoppar teymið vinnuna og þau fara í gegnum gátlistann
• Umsjónarhjúkrunarfræðingurinn á skurðstofu les upphátt og teymið staðfestir munnlega þau atriði sem koma fram á gátlistanum
• Rétt áður en að aðgerðin hefst óskar skurðlæknir eftir að fræmkvæmt verði hlé einhverntímann og þá hætta allri að vinna
• Í lok aðgerðar þegar allt teymið er inni á skurðstofu er farið yfir síðustu atriðin á gátlistanum
• Umsjónarhjúkrunarfræðingur á skurðstofu les upphátt og teymið staðfestir munnlega þau atriði sem koma fram á gátlistanum
• Áður ern við forum út er talning gerð, talað um aðgerðina, hvort sjúklingur þurfi skýlalyf eða blóðsegavörn allt fyrir vöknunina

Question 34

Þurfum við að kynna okkur sjúklinga áður en þeir koma inná skurðstofu?

Answer 34

Já, eins og sjúklingar með fötlun þarf að tryggja hjálpartæki og t.d. ef heyrnalausir þá þarf túlk og samskiptablað, þurfum bara að einstaklingsmiða fræðsluna eftir hverjum og einum og þá er mikilvægt að vera búin að kynna sér sjúklinginn áður.

Question 35

Hvernig virka dagdeildaraðgerðir?

Answer 35

Sjúklingur er ekki innskrifaður, aðgerð er framkvæmd samdægurs, stutt aðgerð sem krest ekki dvalar á sjúkrahúsii
- Hjúkrunarfræðingar þurfa að vera vissir að sjúklingur og aðstandendur viti að hann fer fyrst á móttöku á skurðstofu, síðan í aðgerð, á vöknun og að lokum á deild áður en hann er útskrifaður og sóttur
- MIKILVÆGT AÐ FRÆÐA

Question 36

Hvernig virkar það þegar sjúklingar koma í bráðaaðgerð?

Answer 36

• Ekki skipulögð aðgerð þannig lítill tími til að undirbúa sjúkling og skurðteymi
• skýr samskipti við sjúkling ef hægt er og við samskipti, róleg og árangursrík
• Gera stutt mat á ástandi sjúklings - háð tíma
• EF hægt er að fáupplýsingar um lyf sem sjúklingur tekur, sögu um ofnæmi, safnaupplýsingum frá fjölskyldumeðlimum þar sm fólk er oft skelkað t.d. eftir slys þá er bara mikilvægt að hafa skýr samskipti

Question 37

Hvernig virkar upplýst samþykki í skipulagðri aðgerð og hvað þá að innihalda?

Answer 37

Það á að vera skriflegt og innihalda
- Útskýringu á aðgerð og áhættu
- Lýsingu á ávinningi og valkostum
- Bjóða upp á að spyrja spurninga um aðgerðina
- Gera sjúklingi grein fyrir að hann getur hætt við aðgerð
- Sjúklingur upplýstur um mögulega breytingar sem getur þurft að gera á hefðbundinni aðgerð s.s. opna úr speglunaraðgerð
- Hjúkrunarfræðingur tryggir að samþykkisblað sé undirritað áður en sjúklingur fær forlyfjagjöf fyrir aðgerð og það fylgi honum á skurðstofu

Question 38

Þarf að gera heilbrigðismat fyrir aðgerð?

Answer 38

• Markmið fyrir skurðaðgerð er að sjúklingur sé eins heilbrigður og hann getur verið
• Áður en skurðaðgerð er framkvæmd er tekin heilsufarssaga, líkamskoðun framkvæmd, lífsmörk tekin og sjúkraskrá skoðuð

Question 39

Lyf sem geta haft áhrif á gang skurðaðgerðar

Answer 39

• Sterar
• Þvagræsilyf
• Insulin
• Sýklalyf
• Blóðþynningarlyf
• Skjaldkirtilslyf
• Morfín skyld lyf
• Róandi lyf
• Geðlyf
• Flogaveikilyf