KG/17/b

Question 0

Noem een paar Nederlandse voorbeelden van Land Art

Answer 0

• Observatorium (Robert Morris, 1971), Velsen, later Oostel Flevoland
• Spiral Hill/Broken Circle (Robert Smithson, 1971), Emmerschans
• Gothic Growing Project/De Groene Kathedraal (1987, Marinus Boezem), Almere

p392

Question 1

Wat is Land Art?

Answer 1

Kunst die (soms erg) ver van musea verwijderd is, in het landschap. Het roept archaische associaties op (vgl mounds en Stonehenge). Staat niet tussen menselijke bouwsels. Voorpost van menselijke aanwezigheid in de natuur.

p392

Question 2

Waar doen Gothic Growing Project/De Groene Kathedraal en Observatorium aan denken?

Answer 2

Aan Tatlin’s toren want ritme van de natuur:

• GGP: bomen sterven na 20 jaar en seizoenswisseling
• Obs: punten gemarkeerd waar begin van elk seizoen de zon opgaat

Tatlin’s toren: onderdelen roteerden op ritme van bewegingen aarde/maan

p392-393

Question 3

Kunst op locatie kwam eind jaren 60 echt op gang, met kunst die per post verzonden werd (Gilbert & George) of alleen op de foto te zien was (Richard Long, Andes). Hoe doen kunstenaars dat?

Answer 3

Zeer uiteenlopende redenen en vormen/materialen.
Vaak is het een plek die de kunstenaar intrigeert door ligging, natuurlijke of architectonische bijzonderheid, door geschiedenis.
Kunstenaar doet fysieke ingreep of bijv videoregistratie of theatrale performance.

p393

Question 4

Hoe financieren kunstenaars hun tijdelijke kunst?

Answer 4

• Culturele instelling: auspicien en financiering kunstwerk
• Gemeentes die lokaties aanbieden om aantrekkelijkheid van gemeente te verhogen
• Toeristische organisaties die lokatie op de kaart willen zetten.

Opdrachtenbeleid overheden voor kunst in openb ruimten is hier zeer geschikt voor.

p394

Question 5

De Nollen in het duingebied bij Den Helder door Rudi van de Wint is een uitzonderlijk voorbeeld van kunst buiten de museale perken. Waarom? Is er werk van Vd Wint buiten De Nollen te zien?

Answer 5

• Restauratie/beschildering WO II bunkers
• Deels bovengrondse architectuur
• Grote stalen beelden
• Atelier voor schilderijen op groot formaat
• Vergaderzaal Tweede Kamer: wandschilderingen
• Paleis Noordeinde: plafondschildering
• Den Heldeer en elders: grote beelden
• nauwelijks in musea

p394

Question 6

Is met kunst op lokatie de rol van musea uitgespeeld?

Answer 6

Nee.

• Reputatie kunstenaar vaak in museum gevestigd voor er grote objecten op lokatie kwamen
• Museumconservatoren en -directeuren spelen vitale rol in promotie extramurale kunstvormen

Kunstenaars wilden daarom in jaren 60-70 musea ontdoen van kunstbeambten en beheer krijgen over expositieruimten en publiciteitsmachines.

p395

Question 7

Joseph Beuys (1921-1986) verruimde het kunstbegrip, Hoe moet ‘Jeder Mensch ein Kuenstler’ begrepen worden?

Answer 7

Het valt samen met de primitieve, intuitieve, beeldende omgang met de werkelijkheid (Ostmensch/sjamanen). Beuys wilde de polariteit met de Westmensch (rationele analyse, natuurwetenschappen - deelt wereld op in geisoleerde gebieden en verdringen daardoor het oorspronkelijke besef van andere/veel grotere samenhangen) tegengaan door kunst de functie te geven vragen te stellen/discussies op gang te brengen.
Mensen opvoeden tot geestelijke mondigheid.

p396

Question 8

Welk beeldend werk maakte Beuys in de loop van zijn leven? Bestemd voor musea?

Answer 8

• Aktionen: accessoires voor zijn optredens. Samengesteld uit gevonden voorwerpen + vast repertoire van materialen: vilt, vet, was, koper, honing (stonden voor bepaalde aspecten van het bestaan) [Jaren 60}
• Tentoonstellingscircuit: communicatiekanaal voor zijn ideeen. Kleine objecten, installatie - vooral zijn permanente aanwezigheid, discussie met bezoekers.
• Discussie verving geleidelijk de beeldende demonstratie van zijn denken
• Latere beeldende werk: omvangrijke installaties, ensembles van voorwerpen soms met film/geluid.

p396-397

Question 9

In de jaren 50, na het bagatelliseren van het kunstenaarschap (bourgeois, niet god-gegeven) waren kunstenaars weer bereid hun creativiteit te dramatiseren. Hoe deden Millares en Manzoni dat?

Answer 9

Millares: ‘schepping is voortdurende zelfmoord en wedergeboorte, zonder gedachte aan verdoemenis of verlossing’
Manzoni: ridiculiseren overschatting kunstenaarspersoonlijkheid (Merda d’artista; langste lijn ter wereld –> ironische kanttekening overspannen sfeer in kunstwereld. Socle du Monde: de hele aardbol is kunst. Kunstbegrippen zijn hersenspinsels). Toch in zijn Socle kunst in de zin van de definitie in het eerste hoofdstuk, want het plaatsen van een voorwerp op een sokkel is een vorm van ‘bijzonder maken’. Of het ook aan criterium ‘beelden maken’ is discutabel. M heeft aarde niet gemaakt, wel de sokkel –> ‘beeld’ gemaakt.

p397
p192 syll

Question 10

Kunst was niet dood, na de ingeblikte poep. Waar bloeide de kunst?

Answer 10

• musea
• Documenta in Kassel (showcase)
• bloeiende handel eigentijdse kunst

Kunstenaar en rijke kopers kregen sterrenstatus.

p397

Question 11

Op kunstenaars rust de morele plicht om met hun werk aan te tonen dat kunst iets aan de samenleving te bieden heeft dat nergens anders verkrijgbaar is (Beuys: het kunstzinnige in de mens is onontbeerlijk om tot een ideale samenleving te komen, is niet privilege van enkelen). Wat schreef Brian O’Doherty (1976) over het waarmaken van deze plicht in een galerie of museum?

Answer 11

• Elk object wordt in tentoonstellingsruimte gereduceerd tot een voorwerp van louter esthetische waardering
• Connecties met buitenwereld worden verbroken
• Voorwerp functioneert slechts in relatie tot voorwerpen waarmee het de ruimte deelt
• Context herkomst onzichtbaar –> object monddood

Witte Kubus:

• museum maakt alles ‘onschadelijk’. Ontsmettingskamer.
• objectfetisjisme toont geen respect voor veelsoortige interacties tusen object, maker en samenleving.

p398

Question 12

Beuys was zowel de ‘laatste sjamaan’ (tijdperk waarin mensen en dieren nog met elkaar praatten). Dit idee werd door Jimmie Durham doorgeprikt. Hoe?

Answer 12

Durham (Cherokee indiaan in Europa) dreef de spot met clichebeelden van indianen en sjamanen.

p399

Question 13

Beuys was ook een politiek activist, geinspireerd door de avant-garde uit de jaren 20. Een herleving in de jaren zestig volgde (Tatlin’s toren; heruitgave De Stijl; Bauhaus tentoonstelling). Maar de omstandigheden in de jaren 60 waren anders dan in Interbellum. Hoe?

Answer 13

Welvaartsmaatschappij faciliteerde repressieve toleratie van de machthebbers. Klassieke klassenstrijd anachronisme. Kapitalisme met menselijk gezicht had gewonnen

p399

Question 14

Welk probleem heeft de Amerikaanse kunstenares Adrian Piper met multinationals?

Answer 14

• hun symbolen (domein van de kunstenaars) besmetten de taalmiddelen van de kunstenaars
• zeer rijk
• zeer machtig
• zeggenschap wereldwijde media

p399-400

Question 15

Hoe ontmoeten economie en kunst elkaar?

Answer 15

Westerse economieen verschuiven. Productie gaat naar lage-lonen-landen. De plek wordt ingenomen door creatieve industrie die creatie en exploitatie van symbolische waarden als functie heeft = belevingswaardenmarkt ontwikkelen. Kunstenaars worden nu met respect en interesse ontvangen in het economische kamp.

p400

Question 16

Waarom zoeken kunstenaars aansluiting bij de wetenschap?

Answer 16

• techniek steviger geworteld in complexe maatschappij dan zeden en gebruiken kunstwereld
• vormgeving wereldbeeld in hoge mate in wetenschappelijke handen - kunnen kunstenaars toch ook aan deelnemen?

p401

Question 17

Wat vindt de auteur van de vooruitgang die geboekt wordt door CO-OPS?

Answer 17

Hij vraagt zich af of de disciplines niet evenveel vooruitgang hadden geboekt zonder de samenwerking tussen wetenschap en kunst. Staat evenwel tegenover dat er genuanceerder (dan Waddington: kunstenaarstheorieen zijn flabby mysticism) over de relatie tussen kunst en wetenschap.

p402

Question 18

Hoe beschrijft Matarasso het belang van community art?

Answer 18

• Shaping your own cultural identity
• Having it recognised by others
  = central to human dignity and liberty

p402

Question 19

Wat is de taak van de community artist?

Answer 19

provide a structural and creative framework within which people define their own choices and paths. To use their personal strength, their skills, capacities and qualities to create work that is meaningful to them and to share it with others.

p402

Question 20

Kan kunst een gebrek aan sociale cohesie repareren?

Answer 20

Dat imago is ontstaan omdat het een lokale gemeenschap (buurt, school) het lot in eigen handen liet nemen; toeleiding tot cultureel en sociaal empowerment. Community Art zou remedie zijn tegen allerlei mogelijke sociale en economische mankementen.

Matarasso: nee, kunst kan nooit de taak hebben mensen te modelleren naar een door anderen ontworpen beeld.

p403

Question 21

Wat ‘maakt’ de community artist?

Answer 21

• tact, terughoudendheid en flexibiliteit
• real transfer of power from prof artist to those they work with (deelnemers moeten in principe kunnen overnemen en als het project een andere richting uitgaat moet kunstenaar dat accepteren)
• Gaat om Kunst en geloof daarin. Volle inzet potentie van kunst
• Artistieke bewaking van het project want kunst mag niet ondermaats zijn.

p403

Question 22

Wat is cultuurparticipatie?

Answer 22

Iets anders dan community art, want geen bewaking van artistieke kwaliteit. Jeder Mensch ein Kuenstler. Creatief bezig zijn, meedoen, plezier hebben, erbij horen.

NB: internetkunst: electronische media maakt kunst maken en het publiceren daarvan steeds makkelijker. Komt geen kunstcriterium, galerie, tijdschrift of criticus aan te pas.

p403

Question 23

Noem twee voorbeelden van manieren om aan het reservaat te ontsnappen

Answer 23

• CO-OPS
• Community Art

p403

Question 24

Voor kunst die discussie oproept zijn twee zaken nodig. Welke?

Answer 24

• De kunstenaar verdiept zich in de econ, sociale, culturele mechanismen van onderwerp waarover ze discussie willen aanreiken via hun kunst (evt mbt van deskundigen buiten kunstsector)
• Bezoeker moet ingevoerd raken in die discussie (handreikingen nodig, zoals toelichting door kunstenaar/curator, interview met kunstenaar)

p404

Question 25

Wat is een nieuwe soort witte kubus?

Answer 25

Discussiekunst in een rustige, van buitenwereld afgescheiden ruimte waar publiek de tijd neemt om de toelichting (van gespecialiseerd bureau) leest en de boodschap van de kunstenaar te ontcijferen

p404

Question 26

Wat was de bedoeling van de Sonsbeek-processie (2008)?

Answer 26

Een ‘ritueel’ om een belevenis op te roepen waarbij mensen zich verbonden voelden (beelden geadopteerd en gedragen door gilden). Paradoxaal in tijd waarin musea van hun ‘sacrale’ imago af wilden komen.

p404

Question 27

Wat is het dilemma van de huidige musea?

Answer 27

Enerzijds:
ontwikkelen van dingen die te kwetsbaar zijn in marktgewoel
bescherming tegen vergetelheid en verwaarlozing
erfgoed bewaren

Anderzijds:
te weinig publieksgericht
openb instelling
openb middelen gefinancieerd
onderdeel beleveniseconomie dus concurreren met andere vrijetijdsbestedingen

Dus: nieuwe werkvormen; alternatieve manieren van presenteren (meekijken bij kunstenaars, restauratoren, onderzoekers en nieuwe media inzetten)

p404-405

Question 28

Hoe maakte graffiti zijn opkomst?

Answer 28

• jaren 70 begonnen in Bronx. ‘Proving your existence’, ‘it is about action, friendship and respect’. Op wagons ondergrondse en muren openb ruimtes.
• 1989: NY ondergrondse niet meer aantrekkelijk om graffiti op te spuiten
• 1984: boek Cooper/Chalfant Subway art en ontdekking van sommige bombers/writers; gaan op doek produceren
• 1983: tentoonstelling Boymans van Graffiti uit NY en aankoop 7 pieces (wo Keith Haring)

p405

Question 29

Wat is graffiti eigenlijk?

Answer 29

Draait op 1 woord, meestal naam/alias van de maker in kenmerkende typografie. Soms figuratieve elementen. Inspiratie uit logo’s op verpakkingen, reclame’s, strips.
Inmiddels is repertoire fantasievoller geworden (vgl calligrafie middeleeuwen).

Is illegaal, op enkele vrijplaatsen na.

Is toegepaste kunst aant worden in muziekvideo’s, verpakkingen, kleding en hiphopmagazines en -posters.

p406

Question 30

Wat waren de gevolgen van het afkalven van de sociale structuren voor kunstenaars?

Answer 30

• Verlies van rol van vormgevers in beeld, taal, beweging en muzie van symbolisch- emotionele waarden (politieke, morele, religieuze waarden) van de maatschappij
• Koppig voortschrijdend (Caspar David Friedrich 1809) tegen verkeersregels in –> isolement in maatschappij die geen begrip ontwikkelde voor tegendraadse, autonome vorm van kunstenaarschap
• Museum was vrijplaats voor uitvinden van kunst waar buiten museum geen vraag naar was (Courbet, Kandinsky, Mondriaan, Schoenberg, Kafka)

p407

Question 31

Kunst voor musea = mislopen van maatschappelijke roeping. Hoe poogden kunstenaars de band tussen kunstwereld en maatschappij te herstellen? Hoe is dat nu?

Answer 31

Rothko en Gottlieb (1943): it is our function as artists to make the spectator see the world our way - not his way.

Manzoni: hele wereld is kunst

Beuys: Iedereen is kunstenaar

Vormgevers van symbolisch-emotionele waarden (in multinational-wereld): zijn waarden van welvaartseconomie die zichzelf in stand wil houden. MAAR: deze maatschappij inspireert niet door waarden waar ze voor staat, eerder door hetgeen er niet aan deugt (soc ongelijkheid, racisme, macht van het geld)

Heden ten dage: rol van kunstenaar nog steeds onderwerp van debat.

p407

Question 32

Wat is pop art en noem enkele vertegenwoordigers

Answer 32

Stroming die kunst putte uit massabeeldcultuur van alledag: reclames, stripfiguren, kranten etc. Welke kunstenaars horen bij deze stroming?

Claes Oldenburg (eveneens erfgenaam van surrealisme). Enige die veel objecten in openb ruimte heeft. Hebben anderen niet.
Andy Warhol
Roy Lichtenstein
James Rosenquist

p185 syll

Question 33

Wat is ‘symbolische waarde’ van een prijs van een product?

Answer 33

materiaal en productiekosten zijn minimaal; symbolische waarde is het ontwerp en het in de markt zetten van het product.

p192 syll