KG/16/b Flashcards
Matisse en Kandinsky werden beide - behalve door de nieuwe theorieen - door toegepaste kunst beinvloed. Welke?
Kandinsky: abstractie combineren met ornamentele volkskunst. Kleurrijke boereninterieurs waarin voorwerpen ahw oplosten
Matisse: zocht niet naar abstractie maar geinspireerd voor kleurstelling en lijnvoering door oosters en westers textiiel, oosterse keramiek (arabesk, zie De Dans)
p376
In de toegepaste kunsten werd ook gezocht naar een nieuwe, gestileerde en zelfs abstracte beeldtaal. Welke ontwikkelingen noemte de auteur?
- William Morris en Gottfried Semper gaven toegepaste kunsten en beeldende kunst belangrijke impulsen
- Boeken, mn Henry Havard’s La Decoration boden theorieen over expressie van beeldmiddelen en compositieschema’s opgebouwd uit abstracte lijnen en kleurvlakken. Deze boeken waren ‘vaste kost’ in opleiding Matisse, Kandinsky en Mondriaan.
p376
Het streven van kunstenaars om spiritualiteit uit te drukken was gekoppeld aan de gedachte dat de mensheid evolueerde naar een hoger niveau en dat het steeds dominanter materialisme zou worden overwonnen.
Welke kunstsoort kwam dit streven voor het eerst op gang en welke schilders uitten zich met name ook op deze wijze?
Het startte in het van oorsprong Franse literaire symbolisme (Baudelaire, Mallarme en Aurier). De schilders Kandinsky en Mondriaan worden hier genoemd.
p377
Welke invloed hebben theosofische opvattingen op Kandinsky en Mondriaan gehad?
- theosofische evolutiegedachte
- destructie van het oude
Kandinsky: onduidelijk
Mondriaan:
- De Bomen: uitdrukking van evolutiegedachte –> th evolutiegedachte uitdrukken, dus gaat om de algemene noemers er achter bv eenheid, harmonie, tijdloos
- Destructie van het oude = voorwaarde om tot nieuwe eenheid en harmonie te kunnen komen –> aanzet voor Mondriaan om tot nieuwe kunstuitdrukking te komen.
Verhoudingen kunnen pas bestudeerd worden als vorm ontbonden en herleid tot haar fundamentele elementen. Basis van zijn abstracte schilderijen: kleurvlakken in lijnen = voorkomen dat ze vorm worden; lijnen inklemmen tussen kleurvlakken = voorkomen dat ze gaan domineren. Alleen primaire kleuren + zw en wit: al het andere teveel afhankelijk van persoonlijke willekeur.
p337
Er ontstond twijfel of het mogelijk was abstracte kunstwerken te maken de uitstegen boven betekenisloze ornamentiek. Hoe drukte deze gedachte zich uit in het werk van Kandinsky en Mondriaan?
K: ‘band met natuur vernietiging?’ tijdens en na WO I ook figuratieve kunst met talrijke traditionele elementen (hij en andere kunstenaars)
M: mogelijk twijfel of hij op de goede weg was met nog abstracter dan bomenreeks. Maar: zijn werk blijft ongewijzigd abstact.
p378
Welke invloed heeft Hegel (‘Zeitgeist’) gehad op de abstracte schilderkunst?
Doorzetten van experimenten met abstractie want kunstenaars geloofden dat ze de taak hadden het karakteristieke van hun tijd uit te drukken. Dus: in kunst voltrekken zich onontkoombare veranderingen; kritiek daarop dus zinloos.
Pollock: ‘kunst is niets meer dan expressie van eigentijdse doelen van tijd waarin we leven’
p378
De Franse schrijver Andre Breton (Manifeste de surrealisme, 1924) verwierp om politieke redenen de gedachte dat het zuiveren van de kunst tot haar absoluten/essentie (Bauhaus, De Stijl, constructivisme) zou bijdragen tot een betere wereld. Zijns inziens zou surrealisme (na Dada) de burgermaatschappij die kunst als verheven uiting vereerde EN een wereldoorlog ontketende kunnen bestrijden. Er is ook een andere, minder politieke uiting van surrealisme. Welke?
Het surrealisme van Max Ernst, Joan Miro, Salvador Dali en Rene Magritte zetten vaste betekenissen op losse schroeven. Maatschappelijke conventies hervormen door ze in eerste instantie aan te tasten. Zo zouden verlangens en latente mogelijkheden boven komen.
(overigens kan Miro als ook als vernieuwer op gebied van stijl gerekend worden, onderzoek naar zeggingskracht van vorm en kleur)
Expressie berust op onverwachte combinaties van figuratieve motieven die aan dromen, persoonlijk gevoelsleven, erotiek appelleren.
p379
Welke invloed had Sigmund Freud op de surrealisten?
De voorkeur voor erotische onderwerpen. De uitleg van Freud tav dromen, werking van de grap en de karikatuur.
Elementen die vertrouwd genoeg zijn om verbeelding te activeren (Venus torso) maar waarvan de onverwachte combinaties (touw) tot vreemde beelden leiden die zich aan begripsvermogen onttrekken en toch veel zinnigs lijken te bevatten (speels/sadistisch, jongensachtig/mysterieus, kuis/erotisch) - Gerestaureerde Venus van Man Ray.
p379
Abstract-expressionisme was een Amerikaanse kunststroming. Wie kunnen daartoe gerekend worden, wat wilden zij uitdrukken en hoe deden ze dat?
Willem de Kooning, Barnett Newman, Mark Rothko, Clyfford Still, Jackson Pollock.
Zij wilden een nieuwe, heroische, specifiek Amerikaanse schilderkunst. Het grote publiek heeft symbolen nodig die algemeen verstaanbaar waren en indruk maakten. Aangezien traditionele symbolen hun kracht verloren hadden (geen collectieve idealen meer) drukten zij hun persoonlijk gevoelsleven (zelfexpressie) uit.
Dus: uitdrukken persoonlijk gevoel over een drama ipv drama zelf.
Pollock: geloofde in overgang naar muurschildering ipv op de ezel. Zijn middel was schildergebaar als symptoom van zijn emoties (hij vergeleek dat met Van Gogh, maar vG’s schildergebaar was altijd verbonden met de voorstelling).
Newman: kolossale monochrome kleurvlakken belangrijker dan actie van schilderen.
Allure van publieke muurschildering gepaard aan individualisme was best of both worlds.
p380
Door welke samenstellende delen kreeg de 20e eeuwse kunst zoveel gezichten?
- dwang tot innovatie
- rivaliteit beeldende kunst
–> grote verscheidenheid middelen en doelen
Koers, leidraad en rechtvaardiging in context van theorieen en ambities (spiritualisme, toegepaste kunsten, muziek, kunstgeschiedenis, Hegel, Freud).
p381
