Hoorcollege 19: Kliniek nierinsufficiëntie Flashcards
Welke twee vormen van nierinsufficiëntie bestaan er?
Acute en chronische nierinsufficiënte
Wat is de functie van de nieren?
• uitscheiding van water enz outen • verwijderen van afvalstoffen – bijv. ureum, creatinine, kalium • bewaren van nuttige stoffen – bijv. eiwitten • bloeddrukregulatie • aanmaak van hormonen – actief vitamine D – erythropoietine (‘epo’) – renine
Wat betekent nierinsufficiëntie?
Nierinsufficiëntie is een verminderd functioneren van de nieren dat zich uit in een afgenomen glomerulaire filtratie en een toegenomen verlies van eiwitten door de nier
Wat zijn de grenswaarden van nierinsufficiëntie? (TER ILLUSTRATIE)
• GFR: grenswaarde 60ml/min
• Eiwit: grenswaarde 1gr/24uur
• Klassen van nierinsufficiëntie:
– Sterk eiwitverlies bij GFR >60ml/min -> lichte NI
– GFR 45-60 ml/min -> lichte-matige NI (mede afh. van mate van eiwitverlies) – GFR 30-45 ml/min -> matige-ernstige NI (idem)
– GFR 15-30 ml/min -> ernstige, preterminale NI
– GFR< 15 ml/min -> terminale NI
Welke waardes worden gebruikt om (de mate van) nierinsufficiëntie te bepalen?
GFR, albuminurie / proteïnurie en erytrocyturie
Waarom is het bepalen van albuminurie van belang?
- Teken van nierschade: nier laat groot-moleculaire stoffen door, hetgeen abnormaal is
- Micro-albuminurie / proteïnurie gaat vaak aan nierfunctie achteruitgang vooraf
- Mate van albuminurie / proteïnurie voorspelt snelheid van nierfunctieachteruitgang in toekomst
- Mate van albuminurie / proteïnurie voorspelt
risico op cardiovasculaire events (nl. schade endotheel van arteriën)
Waarom is het bepalen van GFR (glomerular filtration rate) van belang?
• Maat voor het filtrerend vermogen van de nieren
• Beste maat is de inulineklaring, omdat deze stof alleen gefiltreerd wordt en niet
teruggeresorbeerd in de tubuli
• In de praktijk wordt kreatinineklaring gebruikt; kreatinine is een afbraakprodukt van spiereiwit, ook al wordt dit voor enkele procenten teruggeresorbeerd (waardoor iets overschatting vd klaring)
• De glomerulaire filtratiesnelheid wordt bepaald door plasmakreatinine en 24-uurs uitscheiding van kreatinine te meten
Wat is creatinine?
Afbraakproduct van creatininefosfaat uit spierweefsel
Waar is de seriumcreatinine afhankelijk van?
Spiermassa, hoeveelheid ‘spier’ in voeding en de nierfunctie
Hoe ziet het verband van creatininewaarde en -klaring eruit?
Zie dia 11 van het HC!
Dit is een negatieve exponent grafiek. Dus een hoge plasma-creatinine umol/l geeft een lage creatine-klaring ml/mol en vise versa. Deze grafiek ligt hoger voor mannen dan voor vrouwen.
Wat is de klaring?
Aantal ml bloed dat per min door de nier ontdaan wordt van afvalproducten
Rekenvoorbeeld
Stel dat: kreatinine in plasma = 90 micromol/l en kreatinine in 24-uurs urine = 9 mmol. Wat is dan de klaring?
Dan is de kreatinineklaring = 9 mmol/24-uurs urine = 9000 micromol/24-uurs urine = 9000/(24 uur x 60 minuten) = 6,3 micromol/min
- Kreatinine in plasma is 90 micromol/l = 0,09 micromol/ml
- Geklaard wordt dus:
6,3 micromol/min gedeeld door 0,09 micromol/ml = 70 ml/min
In hoeverre is de klaring accuraat?
Het is een schatting. Omdat urine sparen omslachtig is berekent men de GFR direct uit de
kreatininespiegel, met de formule van Cockroft&Gould; daarbij correctie voor geslacht, leeftijd en gewicht; of (bij ouderen): MDRD; alleen correctie voor geslacht, lft en ethniciteit (kleine/magere mensen hebben lage kreatinespiegels -> hoge geschatte klaringen!)
Wat zijn de klachten en verschijnselen van acute nierinsufficiëntie?
• Oligurie of anurie (geringe urineproductie)
• ‘Vleesnat’-urine (geringe urineproductie)
• Oedemen (onvoldoende vochtuitscheiding)
• Gebrek aan lucht door vocht in de longen (astma cardiale) (onvoldoende vochtuitscheiding)
• Ontregeling zuurgraad (metabole stoornissen)
• Ontregeling elektrolyten: Ca, P (metabole stoornissen)
Na aantal dagen: ophoping afvalstoffen in bloed -> Moeheid, misselijkheid, jeuk,
gebrek aan eetlust
Er zijn 3 oorzaken van acute nierinsufficiëntie. Welke zijn dit?
- Prerenaal: plotselinge en ernstige daling van de bloeddruk (shock) of onderbreking van de bloedstroom naar de nieren door ernstig letsel of ziekte
- Intrerenal: directe schade aan de nieren door ontsteking, toxines, medicijnen, infectie of verminderde bloedtoevoer
- Postrenaal: plotselinge obstructie van de urinestroom door vergrote prostaat, nierstenen, blaastumor of