Hoorcollege 17: Fysiologie nieren Flashcards
Beschrijf cordiale neuronen
Korte lis van Henle en liggen voor grootste deel in cortex
Beschrijf juxtamedullaire nefronen
Hebben lange lis van Henle en komt diep in het merg voor, deze zijn qua aantal in minderheid maar zijn belangrijk voor het aanleggen van een osmotische gradiënt om water te reabsorberen.
Wat zijn de symptomen van verminderde nierfunctie?
- Verandering in urinevolume of kleur
- Zwelling (benen, enkels, handen, gezicht)
- Huiduitslag / jeuk
- Misselijkheid / braken
- Vermoeidheid / kortademigheid
Wat zijn de functies van de nier?
- Verwijderen van afvalstoffen uit lichaamsvloeistoffen: excretie
- Verwijderen van afvalstoffen uit het lichaam: eliminatie
- Regulatie van vloeistof- en elektrolytbalans en zuurbase evenwicht
- Gluconeogenese
- Productie van hormonen/enzymen
Erythropoietine = zorgt voor aanmaak erythrocyten (vergroot zuurstof transporterend vermogen) te weinig anemie.
1,25-dihydroxy vitamin D = wordt door de nieren gemaakt uit vitamine D, is belangrijk voor calcium- en fosfaathuishouding
Renine (enzym) = zorgt voor regulatie natrium / water reabsorptie.
Wat zijn de 3 basale processen van de nier?
- Glomerulaire filtratie
- Tubulaire reabsorptie > van tubulus terug naar capillairen
- Tubulaire secretie > van capillairen naar tubulus
Reabsorptie en secretie vindt plaats via…
Diffusie en carrier-mediated transport
Regulatie vindt plaats door….
Dichtheid en activiteit van transporters/kanalen
Welke drie manieren van ‘transport’ kan een stof ondergaan door de nier afhankelijk van de eigenschappen van de stof?
- Toxische verbinding = deel van stof wordt gefiltreerd, alles wat niet gefiltreerd wordt gaat via secretie naar tubulus en dan excretie (para-aminohippuraat)
- Na+/water = Worden gefiltreerd het grootste gedeelte wordt ge-reabsorbeerd deel komt in urine.
- Glucose/aminozuren = Wordt gefiltreerd alles wat gefiltreerd wordt komt weer terug via reabsorptie
Wat is de formule voor de hoeveelheid uitgescheiden?
filtratie + secretie – reabsorptie
Leg de verschillende onderdelen en hun taak in het neuron uit
- Lichaam van Malpighi: Vorming van plasma ultrafiltraat
- Proximale tubulus: Hier komt filtraat en vindt reabsorptie van water/opgeloste stoffen plaats. Ook vindt hier secretie plaats. (werkpaard van nefron!)
- Lis van Henle -> Reabsorptie van water en NaCL op een specifieke manier zodat er een gradiënt ontstaat. De juxtamedullaire nefronen zijn belangrijk voor de concentratie van urine.
- Distale tubulus -> finetuning van reabsorptie en secretie
- Verzamelbuis -> finetuning van water reabsorptie
Beschrijf de glomerulaire filtratie
Filtratie vindt plaats in lichaam van Malpighi. Bloed komt glomerulus binnen via afferente arteriolen. De capillairen stulpen in het kapsel van Bowman. Specifieke epitheelcellen omgeven capillairen (podocyten).
Distale tubulus loopt terug en maakt weer contact met begin van nefron. Cellen van macula densa kunnen stoffen afgeven en daarmee filtratie beïnvloeden wat binnenkomt.
- Macula densa = gespecialiseerde cellen distale tubulus
Uit welke drie lagen bestaat de filtratie barrière?
- Endotheel van het capillair
- Basaal membraan (dense layer)
- Filtratie spleten in epitheel van kapsel van Bowman (uitlopers van podocyten). Hier zitten ook nog negatief geladen eiwitten.
Passeren eythrocyten en plasma eiwitten de barrière?
Nope
Bij glomerulaire filtratie moeten stoffen vanuit glomerulair capillair in capsulaire ruimte komen. Starling krachten is de drijvende kracht hierachter. Wat is de formule voor starling krachten?
Hydrostatische druk en colloïd osmotische krachten
Wat is de formule voor de filtratiedruk?
netto hydrostatische druk – netto colloïd osmotische druk
Bereken de filtratiedruk a.d.v. de volgende waarden:
Glomerulaire hydrostatische druk (50 mmHg)
Capsulaire hydrostatische druk (15 mmHg)
Blood colloïd osmotische druk (25 mmHg)
Capsulaire colloïd osmotische druk (0 mmHg)
10 mmHg
Wat is de betekent + is de formule van GFR?
Glomerulusfiltratie: volume dat gefilterd wordt van glomerulus naar capsulaire ruimte per tijdseenheid (mL per min)
GFR = (V x Uc) / Pc V = urine volume per tijdseenheid Uc = urine concentratie per tijdseenheid Pc = plasma concentratie creatine
Wat zijn de eisen aan de verbinding die de glomerulaire filtratiesnelheid nabootst?
Een verbinding dat:
- Gefiltreerd wordt
- Niet ge-reabsorbeerd wordt
- Niet gesecreteerd wordt
Wat gebruiken we normaliter om de glomerulaire filtratiesnelheid te bepalen?
Idealistisch is inuline, maar omdat deze arbeidsintensief en duur is, wordt vaak creatine gebruikt dat een lichte overschatting van de GFR geeft
Wat is klaring (clearance) en de formule ervan?
volume plasma/tijdseenheid dat ontdaan wordt van een substantie door de nieren per tijdseenheid
S = (V x Us) / Ps V = urine volume per tijdseenheid Us = Urine concentratie S Ps = Plasma concentratie creatine
Wat is het verschil tussen GFR en klaring? (geef ook voorbeelden)
GFR is een maat voor nierfunctie
Klaring is afhankelijk van nierfunctie maar ook van de eigenschappen van de stof/verbinding
Klaring = 0 voor glucose Klaring = GFR voor inuline Klaring = GFR voor creatine (komt in de buurt)
Wat is de regulatie van GFR?
- Autoregulatie
• Bij fluctuatie van de systemische bloeddruk blijft GFR constant via: veranderingen in diameter van de arteriolen - Regulatie door hormonen en autonome zenuwstelsel
• Belangrijk voor regulatie bloeddruk
• Hormonen: angiotensine II, ADH, aldosteron
• Autonome zenuwstelsel: vooral sympathisch zenuwstelsel
Wat zorgt voor afname van het GFR? (denk aan afferente/efferente arteriolen)
- Afferente arteriolen samenknijpen > minder bloed > daling hydrostatische druk > GFR neemt af
- Efferente arteriolen dilateren, vergroten > verkleint weerstand > daling hydrostatische druk > GFR neemt af.
Wat zorgt voor toename van het GFR? (denk aan afferente/efferente arteriolen)
- Afferente arteriolen dilateren > meer aanvoer bloed > druk neemt toe > GFR neemt toe
- Efferente arteriolen samenknijpen > zorgt voor verhoogde druk > GFR neemt toe
Wat is het mictie reflex?
- Treedt op wanneer de blaas 200 ml urine bevat, dit leidt tot stimulatie van rekreceptoren.
- Hierdoor lokale reflex geïnitieerd: stimulatie van parasympatische neuronen -> contractie van m. detrusor
Bij regulatie van water- en ionbalans speelt natrium een centrale rol, waarom?
- Waterbalans direct gekoppeld is aan de ionbalans
- Reabsorptie van glucose en aminozuren is gekoppeld aan reabsorptie van natrium
Natrium is het belangrijkste extracellulaire kation. Waar zorgt een verandering in Na+ gehalte van in het lichaam voor?
Verandering in ECF volume (extracellulaire vloeistof compartiment)
Verhoging Na+ in ECF -> verhoging ECF volume
Verlaging Na+ in ECF -> verlaging ECF volume
Kan water en elektrolyten uitgewisseld worden via passieve transport?
Water wel, elektrolyten niet (d.m.v. transporters/kanalen)
Wat is de rol van het ICF t.o.v. het ECF bij de waterhuishouding?
ICF werkt als waterreservoir- voorkomt grote veranderingen in osmolariteit in ECF
Wat is osmolariteit?
Aantal deeltjes (mol) opgelost in water
Geef voorbeelden van het mechanisme van osmolariteit
- Als er iemand gaat sporten terwijl het warm is en drinkt te weinig zal ECF afnemen, want transpiratie vocht bevat water en elektrolyten.
- ECF hypertoon t.o.v. ICF, hierdoor water vanuit cellen gaat via osmose naar ECF
- Cellen krimpen hierdoor beetje, als het beperkte afname is het geen probleem anders wel.
Beschrijf de mechansimen (type transporters) van natrium reabsorptie in het nefron
- Na+K+-ATPase = drijvende kracht (3 natrium : 2 kalium)
- Proximale tubulus: co-transporters/countertransporters
- Distale tubulus: co-transporters/natrium-kanalen