Hoorcollege 12: Ondervoeding Flashcards
Wat is SNAQ?
Een korte vragenlijst (4) waar op een valide manier ziekenhuispatiënten gescreend kunnen worden op ondervoeding
Hoe veel procent van de geriatrische (ouderengeneeskunde) ziekenhuispatiënten is ondervoed?
30%
Kan je aan de buitenkant zien of iemand ondervoed is?
Nope
Kan je a.d.h.v. BMI zien of iemand ondervoed is?
Nope
Wat is de beste maat om te bepalen of iemand ondervoed is?
A.d.h.v. spiermassa
Wat zijn aan voeding gerelateerde afwijkingen en condities?
Ondervoeding, sarcopenia/fraitly, overgewicht/obesitas, micronutriëntenafwijkingen en het refeeding-syndroom
Wat is ondervoeding?
een aandoening die wordt veroorzaakt door een verminderde inname of opname van voeding met als gevolg een veranderde lichaams-stelling (verminderde vetvrij mass) en lichaamscelmassa. Dit resulteert in een afname van het fysiek en mentaal functioneren en een slechtere klinische uitkomst van ziekte
Wat is sarcopenie?
Een progressieve en gegeneraliseerde skeletspierstoornis die is gerelateerd aan een verhoogde kans op ongunstige uitkomsten, waaronder vallen, breuken, lichamelijke beperkingen en sterfte (vaak door stilzitten o.i.d.)
Wat is cachexie?
is gewichtsverlies door metabole veranderingen als gevolg van ziekte (COPD, hartfalen, kanker, chronische nierziekten, RA, infectie, brandwonden, AIDS). Hierbij is er verlies van spiermassa en een gestoord koolhydraat-, vet en eiwitmetabolisme. Dit is niet te behandelen met alleen voedingsinterventie
Wat is het refeeding syndroom?
Ernstig ondervoede patiënten hebben bij het snel (her)starten van (par)enterale voeding een verhoogd risico op het ontwikkelen van het refeedingsyndroom. Het refeedingsyndroom kan worden omschreven als de ernstige en potentieel fatale verschuivingen in vocht en elektrolyten tussen de verschillende lichaamscompartimenten, die ontstaan bij het starten van (par)enterale voeding bij patiënten die langdurig niet gevoed zijn of om een andere reden ondervoed zijn.
Wat is de eerste stap bij het vaststellen/behandelen van ondervoeding?
Is er sprake van inflammatie.
Wat gebeurd er, fysiologisch, bij ondervoeding zonder inflammatie?
Te weinig voeding veroorzaakt de spaarstand dus, afbraak van reserves (glycogeen en vet), verlagen van het energieverbruik, lever maakt ketonen aan uit vvetzuren voor energievoorziening brein. Na 72 uur worden de aminozuren (spiermassa) benuttigd voor gluconeogenese (0.5 kg). Glutonen worden gebruikt door de hersenen als er geen glucose (meer) aanwezig is
Wat gebeurd er, fysiologisch, bij ondervoeding met inflammatie
Er is geen spaarstand, en dan is er energieverbruik door cytokines. Veel minder aanmaak van ketonen, waaronder een hogere behoefte aan glucose -> gluconeogenese uit spiermassa. Spiermassa afbraak voor productie van glutamine (immuunrespons) en aanmaak acute fase eiwitten, immuun cellen en wondgenezing. De spierafbraak is dus veel hoger bij inflammatie dan zonder inflammatie.
Hoe veel gram wordt er gemiddeld aan eiwitten aangemaakt en afgebroken
350g (de turnover is hierbij in balans, dus netto=0)
Wat is anabole resistentie?
Als er te veel afbraak / te weinig afbouw is van eiwitten (de turnover is uit balans)
Wat gebeurd er, fysiologisch gezien bij anabole residentie (bij ouderen/zieken)?
- Verhoogde splanchnische extractie: aminozuren worden na vertering gedamineerd / geoxideerd door darmen en lever
o Verminderde aminozuur beschikbaarheid in bloed na de maaltijd - Verminderde doorbloeding van spieren waardoor verminderde aanvoer van aminozuren in spieren
- Verminderde opname van aminozuren in spieren
- Verminderde signaalfunctie van aminozuren in spiercellen voor eiwitsynthese: er zijn meer aminozuren nodig om het syntheseproces te stimuleren.
In een studie is gekeken naar de eiwit-turnover bij gezonde jongeren en jongeren/ouderen met volledige bedrust. Wat is het verschil in eiwit-verlies dat werd gevonden?
Mannen leveren gemiddeld 0.3 kg/jaar spiermassa in, en vrouwen 0.2 kg/jaar. Bij zo’n ziekenhuisopname is dit wel 0.2kg per dag!
Waar kan ondervoeding toe leiden?
- Verminderde conditie
- Verminderde wondgenezing
- Verhoogde decubitus
- Verminderde functionaliteit
- Verhoogde complicaties en infecties
- Verhoogde opnameduur en kosten
- Verminderde kwaliteit van leven
- Verhoogde sterftekans
Bij hoe veel van het gehele ziekenhuis is er sprake van ondervoeding?
15%
Waar in het ziekenhuis komt ondervoeding het vaakst voor? (poliklinieken)
Geriatrie, oncologie en interne geneeskunde
Hoe wordt de diagnose ondervoeding gesteld?
Diagnose van ondervoeding op basis van (onbedoeld) gewichtsverlies, lage BMI, spiermassaverlies, malabsorptie/maldigestie, late inname of ziekte / inflammatie (de SNAQ vragenlijst helpt hier enorm bij)
Met welke manieren kan je de inname/ lichaamssamenstelling meten? (4 antwoorden)
Indirecte calorimetrie, REE-meting, Bio-elektrische impedantie analyse en handknijpkracht
Hoe wordt er gemeten bij indirecte calorimetrie en wat zijn de kenmerken?
Calorimetrie (30 minuten, uitademinglucht wordt gemeten, verbrandingsvergelijking wordt bepaald). Dit is een betrouwbare, meest geschikte en gebruikte methode voor het meten van evergiebehoefte in de klinische praktijk. Dit gebruik je bij mensen die snel afwallen / niet afvallen als dat wel de bedoeling is. Dit wordt circa 4x/w gedaan
Hoe wordt er gemeten bij REE-meting en wat zijn de kenmerken?
REE = Resting energy expenditure TEE = Total energy expenditure
Tijdens een REE meting middels indirecte calorimetrie wordt aan de hand van het zuurstofverbruik (VO2) en koolstofdioxideproductie (VCO2) berekend welke hoeveelheden van de macronutriënten als brandstof zijn gebruikt. Meet de toeslag op het rustverbruik voor ziekte
